December 2022
6 december: Een luisterend oor doet wonderen
Ruim negen maanden na de lancering van Stichting MIND Us op 30 maart, presenteerde de stichting haar actieplan voor de komende jaren. Dit gebeurde op 6 december tijdens een levendige bijeenkomst op Paleis Noordeinde. Gastvrouw was Hare Majesteit Koningin Máxima. Zij is mede-initiatiefnemer van Stichting MIND Us, die tot doel heeft jongeren te helpen grip te krijgen op hun mentale gezondheid.
Frederieke Vriends, directeur van MIND Us: “Eén op de zeven jongeren heeft last van depressieve gedachten en één op de drie ervaart prestatiedruk. Het probleem is urgent, we moeten aan de slag. Het is de hoogste tijd dat we met elkaar investeren in een samenleving waarin wij de mentale gezondheid van jongeren koesteren.”
MIND Us richt zich op de drie belangrijkste leefgebieden van jongeren: hun wijk en vrijetijdsbesteding, hun school of college en hun online-wereld. Inzet is om te voorkomen dat beginnende mentale problemen uitmonden in intens en langdurig leed. Een luisterend oor op het goede moment kan wonderen doen. De voorgenomen acties zijn dan ook laagdrempelig en maken gebruik van bestaande voorzieningen die dichtbij en vertrouwd zijn, zoals inloophuizen en sportclubs. Ook onderwijsinstellingen en influencers doen mee. Zo vertelde youtuber Qucee dat hij door eerlijk te zijn over zijn eigen ervaringen met depressie, zijn volgers een hart onder de riem kan steken. De Koningin beklemtoonde dat de stem en de wensen van jongeren doorslaggevend blijven: “We doen dit vóór hen en mét hen.”
6 december: Opdracht tot onafhankelijk onderzoek
Op 6 december maakte de Rijksvoorlichtingsdienst het besluit bekend van Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander om onafhankelijk onderzoek te laten doen naar de rol van het Huis Oranje-Nassau in de koloniale geschiedenis. Het onderzoek neemt drie jaar in beslag en omvat de periode van de late zestiende eeuw tot het postkoloniale heden.
De Koning lichtte zijn besluit als volgt toe: “Diepgaande kennis van het verleden is essentieel om historische feiten en ontwikkelingen te kunnen begrijpen en de impact daarvan op mensen en gemeenschappen zo scherp en eerlijk mogelijk onder ogen te kunnen zien. Ik vind het belangrijk dat deze kennis ook beschikbaar komt ten aanzien van de rol van het Huis Oranje-Nassau in de koloniale geschiedenis. Dit dient te gebeuren op basis van grondig, kritisch en onafhankelijk onderzoek, waartoe ik opdracht heb gegeven.”
Het onderzoek wordt uitgevoerd aan de Universiteit Leiden. Een onafhankelijke commissie begeleidt het onderzoek en draagt daaraan zelf met expertise bij. De commissie bestaat uit prof. dr. Gert Oostindie (voorzitter en hoofdonderzoeker), dr. Esther Captain, drs. Kathleen Ferrier en prof. dr. Henk te Velde. Na de afronding van het onderzoek, in 2026, worden de bevindingen vastgelegd in een openbare publicatie.
Op 10 november kondigde de Rijksvoorlichtingsdienst ook een ander onafhankelijk onderzoek aan. Dit onderzoek in opdracht van het bestuur van de Stichting Historische Verzamelingen van het Huis Oranje-Nassau richt zich op objecten met een koloniale herkomst die tot de Koninklijke Verzamelingen behoren.
7 december: Creativiteit als wapen
Ter ere van de toewijding van Prins Claus aan cultuur en ontwikkeling, werd in 1996 het Prins Claus Fonds opgericht. De missie van het Prins Claus Fonds is kunstenaars en cultuurdragers uit Afrika, Azië, Latijns-Amerika, de Cariben en Oost-Europa te steunen en met elkaar te verbinden, vooral daar waar culturele expressie onder druk staat. Erevoorzitter van het fonds is Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Constantijn.
Op 7 december reikte de Prins in het Koninklijk Paleis Amsterdam de Prins Claus Impact Awards uit aan zes mensen die een rolmodel zijn binnen hun gemeenschap en wier werk een bijzondere betekenis en uitstraling heeft. Zoals de Egyptische architect May al-Ibrashi, die samen met de lokale bevolking historische gebouwen in Caïro een nieuw leven geeft, waardoor het bijzondere karakter van straten en buurten behouden blijft. Of Ailton Krenak, die zich inzet voor de positie van inheemse volkeren in Brazilië en het behoud van hun unieke cultuur en hun verbinding met de natuurlijke omgeving.
“De mensen die we steunen, vechten niet met wapens, maar met creativiteit en verbeelding”, zei Prins Constantijn in zijn toespraak. “Zij staan in de voorhoede van een mondiale strijd ter verdediging van open, democratische samenlevingen. Zij zetten zich in voor fundamentele vrijheden en willen deze doorgeven aan volgende generaties.”
8 december: Muziek is van ons allemaal
‘Muziek is van ons, van ons allemaal’. Samen met de kinderen van groep 7 van OBS De Globe in Haarlem en met songfestivaldeelnemer en bestuurslid van Méér Muziek in de Klas Jeangu Macrooy, studeerde Hare Majesteit Koningin Máxima op 8 december dit lied in, ter voorbereiding op het Kerst Muziekgala 2022. De school deed mee aan de Grootste Schoolband van Nederland, die tijdens het Kerst Muziekgala optrad.
De bijzondere muziekles in groep 7 werd gegeven door André Accord. Hij is vliegende brigadier van Méér Muziek in de Klas, dat zich inzet voor structureel muziekonderwijs voor alle 1,4 miljoen basisschoolkinderen van Nederland en het Caribisch deel van het Koninkrijk. De Koningin is erevoorzitter van Méér Muziek in de Klas.
André Accord weet hoe je een inspirerende muziekles kunt geven waarbij de kinderen van begin tot einde volop blijven meedoen. Zo gebruikte hij een ‘gooimicrofoon’ waarin de kinderen woorden konden roepen die al improviserend in het lied verwerkt werden. Jeangu Macrooy liet horen hoe je een lied heel verschillende sferen kunt geven. Met een rustiger tempo en gitaarbegeleiding, werd ‘Muziek is van ons allemaal’ opeens een kampvuurlied. “De kinderen vonden het geweldig”, aldus André Accord. “Ze hebben ontzettend genoten en deze dag vergeten ze nooit meer.”
Het Kerst Muziekgala werd uitgezonden op 26 december op NPO1.
13 december: Vijfendertigste Uitblinkerslunch
Waar ontmoeten de winnaar van de Spinozapremie, de Nederlands kampioen tafeltennis, de agrarisch ondernemer van het jaar, de winnaar van de prijs Nederlandse Blaasmuziek, de wereldkampioen zijspancross, de winnaar van de Libris Literatuurprijs en de sociaal werker van het jaar elkaar? Aan tafel bij de Koning en de Koningin!
Op 13 december ontvingen Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander en Hare Majesteit Koningin Máxima voor de vijfendertigste keer een groep Nederlanders die zich hebben onderscheiden door een bijzondere prestatie. De Uitblinkerslunch vond plaats op Paleis Noordeinde.
Bijzonder aan de Uitblinkerslunch is dat er tal van onvermoede raakvlakken tussen de gasten aan het licht komen, niet alleen bij mensen die een discipline delen, maar ook over disciplines heen. De belangstelling van de gasten voor elkaars culturele wereld, vakgebied, ‘tak van sport’ of werkervaring is groot en leidt steeds weer tot verrassende en geanimeerde ontmoetingen en gesprekken.
14 december: Dikke hoodies tegen de kou
Op 14 december bracht Hare Majesteit Koningin Máxima een werkbezoek aan Nijkerk om met inwoners te praten over hun ervaringen met armoede. “Door long-covid zit ik veel thuis”, vertelde een bijstandsmoeder haar. “Dat is lastig als het koud is. We zetten de verwarming zo min mogelijk aan en koken weinig. Overdag en ’s nachts dragen we dikke hoodies om warm te blijven. Iedere dag kijk ik naar hoeveel ik verbruikt heb. Het begint me op te breken om hier iedere dag mee bezig te zijn.” Een 78-jarige gepensioneerde deelde eveneens haar zorgen met de Koningin: “De AOW is onvoldoende. Nu komt daar ook nog de inflatie bij en de hoge energiekosten.”
Niet alleen huishoudens hebben moeite om het hoofd boven water te houden. Ook ondernemers worstelen hiermee. Een bakker vertelde dat zijn maandelijkse kosten bijna vier keer zo hoog zijn geworden, ondanks investeringen in warmtepompen en zonnepanelen. Om zijn klanten met een smalle beurs tegemoet te komen, verkoopt hij het brood van een dag oud voor een zacht prijsje: “binnen een half uur is de hele stapel op.”
De Koningin sprak ook met professionals en vrijwilligers over hoe zij inwoners ondersteunen. Hierbij waren vertegenwoordigers aanwezig van Gemeente Nijkerk en van Voedselbank Nijkerk, Stichting Nijkerks Diaconaal Beraad, Schuldhulpmaatje, Rabobank Randmeren, welzijnsorganisatie Sigma, Accent Praktijkonderwijs en Stichting Streams.
14 december: Blij met Beukbergen
“Ga maar lekker zitten in die luie stoel.” Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander werd op 14 december gastvrij welkom geheten in de woning van Annie Foulon. Sinds 1968 woont zij in woonwagencentrum Beukbergen in Huis ter Heide (gemeente Zeist). Ze is hartstochtelijk gehecht aan haar woning op wielen. En ook al leent die zich niet meer voor het maken van een reis, aan een huis met een fundament moet ze niet denken: “Van het idee alleen al raak ik benauwd.”
Het was de tweede keer dat de Koning Beukbergen bezocht. Eerder was hij er in november 2017. Na vijf jaar wilde de Koning graag weten hoe het de bewoners sindsdien was vergaan. Zo ontmoette hij ook Franca Vos opnieuw, de voorzitter van de bewonerscommissie. Zij praatte de Koning bij over de ervaringen na de vernieuwing van het woonwagencentrum, die in 2018 werd voltooid. Standplaatsen werden gerenoveerd, er kwamen sociale huurwoningen bij en ook kwam er meer groen. “De samenwerking met de gemeente is heel goed gegaan”, zei Franca Vos. Burgemeester Koos Janssen van Zeist vertelde over de succesvolle, tegendraadse aanpak van zijn gemeente: “We hebben het hier niet kleiner gemaakt, maar groter.”
Inmiddels komen mensen van andere woonwagencentra in het land met een beetje jaloezie in Beukbergen kijken naar het mooie resultaat. Er is een wachtlijst. “Maar kinderen die hier geboren zijn, hebben voorrang”, zei Franca Vos.
15 december: Zorgen voor de visserij
De Nederlandse visserij heeft het moeilijk. Er is steeds minder ruimte om te vissen door de aanleg van windparken en door de Brexit. Ook kampen vissers met sterk gestegen brandstofkosten. Daarbij voelen vissers de verantwoordelijkheid om te investeren in schonere motoren en vangsttechnieken met minder impact op de natuur. Dit alles legt een grote druk op de visserij, een sector die traditioneel bij Nederland hoort en waarin bedrijven vaak een historie van vele generaties hebben. Op 15 december nam minister Piet Adema van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander mee op werkbezoek naar Stellendam op Goeree-Overflakkee om met vissers te praten over deze uitdagingen. “Ik wil graag duurzaam vissen, maar het systeem is ingesteld op zoveel mogelijk vangen tegen de laagste prijs”, vertelde visser Hendrik Kramer. “Alleen door meer te vangen kan een visser momenteel innoveren.” Henk Bais vertelde dat hij gedwongen was zijn familiebedrijf na 86 jaar in te krimpen: van de vier schepen wordt er één gesaneerd. “We lopen vast in de regels, zo kunnen we echt niet door”, zei hij.
Aandacht voor innovatie was er ook. Zo bezochten de Koning en de minister een nieuw, duurzaam schip met elektrische voorstuwing. De te vangen scheermessen worden met de opwaartse kracht van luchtbelletjes omhoog gebracht.
Het bezoek met minister Adema was het eerste in een reeks werkbezoeken van de Koning met ministers uit het kabinet-Rutte IV.
21 december: Van betekenis voor Nederland
In 2019 nam Idriss Abdelmoula een bijzonder initiatief. Samen met enkele andere jonge professionals richtte hij de Young Leaders Community op: een organisatie die jongeren met een Marokkaans-Nederlandse achtergrond uitdaagt hun talenten te ontdekken en hun ambities te realiseren. Ieder jaar selecteert de Young Leaders Community vijftien studenten om aan de Leadership Academy hun leiderschapskwaliteiten te ontwikkelen. Zij helpen vervolgens kinderen om meer zelfvertrouwen te krijgen en op hun beurt hun talenten te benutten. De organisatie won in mei 2022 een Appeltje van Oranje en kreeg op 21 december Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander op bezoek. Idriss Abdelmoula – werkzaam als consultant Strategie bij Deloitte – ontving hem: “Onze ouders zijn eerste generatie migranten. Wij hadden geen voorbeelden in onze directe omgeving die een opleiding volgden en carrière maakten zoals wij nu doen. Wij moesten het zelf uitvinden. Voor de volgende generatie willen wij de voorbeelden zijn. Tegelijk willen we ook voor Nederland van betekenis zijn.” Young Leader Imad Amlal vertelde dat de community een keerpunt in zijn leven was geweest: “Ik realiseer me nu hoeveel kansen ik heb en dat ik die zelf moet pakken.”
Het werk van de Young Leaders Community helpt veel kinderen op weg. Israa el Haïdouri (14 jaar): “Mijn talent is tekenen. Ik wil binnenhuisarchitect worden; mensen helpen hun ideeën voor hun huis op papier te zetten. Ik sta nu sterker in mijn schoenen en heb geleerd te leren, waardoor ik hogere cijfers haal.”
25 december: Haak aan, luister mee, denk mee, doe mee!
“Laten we proberen – waar we ook wonen – om te ontsnappen aan vooroordelen. Laten we ervoor zorgen dat we elkaar niet verliezen! Gun elkaar ten minste het voordeel van de twijfel. Mijn oproep aan ieder van u en ieder van jullie is: haak aan, luister mee, denk mee, doe mee!” Dit zei Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander op 25 december in zijn tiende Kersttoespraak.
De Koning ging in op de confronterende tijd waarin we leven: “We voelen op onze klompen aan dat we moeilijke beslissingen niet meer vooruit kunnen schuiven. Lapmiddelen en noodverbanden helpen niet meer. Het moet ánders. Dat confronteert ons met de vraag waar we naartoe willen. Wat voor samenleving willen we eigenlijk? En hoe houden we vast aan onze waarden - vrijheid, gelijkwaardigheid, sociale rechtvaardigheid - op weg naar een nieuw evenwicht? Heel ingewikkeld! Ik snap de onzekerheid die op veel plekken voelbaar is. De stress en ook de boosheid. Het kan dan even opluchten om stoom af te blazen. Maar we moeten niet blijven steken in het zoeken naar zondebokken en in cynische kritiek of onverschilligheid.”
Ook ging de Koning in op het leed dat mensen is aangedaan in de koloniale tijd.
“Het afgelopen jaar hebben mijn vrouw en ik met mensen van alle leeftijden over dit onderwerp gesproken, onder wie nazaten van mensen die een aantal generaties terug leefden in slavernij. In het komende herdenkingsjaar zal dit onze aandacht houden. Wij blijven betrokken. Voor wat er toen aan onmenselijks is aangericht in de levens van mannen, vrouwen en kinderen, draagt nu niemand de schuld. Maar door ons gezamenlijke verleden eerlijk onder ogen te zien en de misdaad tegen de menselijkheid die de slavernij was te erkennen, leggen we wél een fundament onder een gezamenlijke toekomst. Een toekomst waarin we ons teweer stellen tegen alle hedendaagse vormen van discriminatie, uitbuiting en onrecht. De door de regering aangeboden excuses zijn het begin van een lange weg. Laten we elkaar blijven vasthouden, ook in heftige tijden met sterke emoties.”
