Oktober 2021
1 oktober: Als de wind komt moet je er wezen
Je ziet ze van verre: de vier molens van de molengang in Aarlanderveen. Samen vormen ze de enige molengang in de wereld die in een polder als hoofdbemaling dient. Trapsgewijs malen ze het overtollige water uit de laaggelegen polder omhoog en spuien het in de Oude Rijn. Een hoogteverschil van ruim vijf meter! Alle molens worden bediend door beroepsmolenaars, die er ook wonen met hun gezinnen.
In een tijdsbestek van twaalf jaar werd de viergang stap voor stap gerestaureerd. Op 1 oktober bracht Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Beatrix als beschermvrouwe van Vereniging De Hollandsche Molen en bezoek aan de molengang om het resultaat te zien. Zij ontmoette onder anderen Johan Slingerland, molenaar van de Putmolen. Vijfenveertig jaar eerder, in 1976, bezocht de Prinses de Putmolen ook al. Toen maakte zij kennis met Johans vader. In 1987 droeg deze het molenaarschap over aan zijn zoon.
De Prinses ontmoette ook de 22-jarige Joël Grootendorst. Hij is sinds het behalen van zijn diploma in 2020 de molenaar en bewoner van de Bovenmolen. “Als klein ventje ging ik al met opa mee en leerde ik hoe je de molen moet bedienen en hoe je het weer moet ‘lezen’. Als molenaar van een poldermolen moet je het weer continu in de gaten houden.” Als de wind komt, moet je er wel wezen, anders ben je ‘m kwijt”, aldus collega Johan Slingerland.
6 oktober: Recht voor zijn raap
In december 2020 publiceerde de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag het rapport ‘Ongekend onrecht’. Hierin deed de commissie verslag van haar onderzoek naar de toeslagenaffaire waardoor tussen 2004 en 2019 vele duizenden gezinnen in grote financiële en sociale nood kwamen. Ouders kregen onterecht geen kinderopvangtoeslag meer of moesten onterecht kinderopvangtoeslag terugbetalen. De gevolgen voor het persoonlijk leven van veel betrokkenen waren enorm; steeds grotere schulden, verlies van werk, verbroken relaties, uithuisplaatsing van kinderen en grote schade aan de mentale gezondheid.
Op 6 oktober sprak Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander op Paleis Noordeinde met vijf gedupeerde ouders over hun bittere ervaringen en over de lange, complexe nasleep van de affaire. De vijf ouders hadden de Koning met een brief verzocht om een gesprek.
Na afloop van het gesprek plaatste de Koning de volgende tweet: “Ouders die zijn gedupeerd in de toeslagenaffaire vertelden mij vanmiddag hun verhaal. Recht uit het hart en recht voor zijn raap. Hun doorzettingsvermogen is bewonderenswaardig. Het is van belang dat alle getroffenen met empathie worden behandeld en dat wie recht heeft op financieel herstel zo snel mogelijk wordt geholpen, zodat deze Nederlanders een nieuwe start kunnen maken.”
7 oktober: Groene waterstof
Waterstof (H2) is een kleurloos en geurloos gas en het meest voorkomende element in het universum. Op aarde komt waterstof niet op zichzelf voor. Het zit ‘verpakt’ in grotere componenten, zoals in H2O, beter bekend als water. Dat waterstof brandbaar is en een fantastische energiedrager kan zijn, werd al ontdekt in de 18de eeuw. In onze eeuw wordt waterstof gezien als een belangrijke troef in de omschakeling naar een duurzame energievoorziening. Je kunt het onder meer maken met groene stroom afkomstig van windmolens. Die energie komt weer vrij als de waterstof wordt verbrand, bijvoorbeeld in de motor van een auto. De verbranding veroorzaakt geen uitstoot en het enige ‘afvalproduct’ is schoon water.
Het klinkt ideaal, maar er moet nog veel gebeuren voor groene waterstof in combinatie met duurzame stroom en warmte op grote schaal kan worden toegepast. Een van de vele samenwerkingsverbanden die hieraan werken is de New Energy Coalition in het noorden van het land. Op 7 oktober was Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander de openingsspreker op het symposium ‘Wind Meets Gas’ dat dit netwerk in Groningen organiseerde. “De kosten moeten fors omlaag wil groene waterstof uiteindelijk een betaalbaar alternatief worden”, zei de Koning. “En daarvoor is opschaling nodig. Dit confronteert ons met de complexiteit van deze transitie. Vraag, aanbod, opslag en infrastructuur, wetten, regels, marktordening, investeringen en toezicht: dit hele samenspel moet in het teken van duurzaamheid komen te staan.”
7 oktober: Viva la Frida
De Mexicaanse Frida Kahlo (1907-1954) behoort tot de bekendste kunstenaars uit de twintigste eeuw. Haar kleurrijke werk, haar tumultueuze leven en haar zelfbewustzijn blijven tot de verbeelding spreken. Na een voorbereiding van tien jaar slaagde het Drents Museum in Assen erin om de Kahlo-collecties van Museo Dolores Olmedo en Museo Frida Kahlo uit Mexico-Stad samen in Nederland te presenteren. De tentoonstelling Viva la Frida! werd op 7 oktober geopend door Hare Majesteit Koningin Máxima.
Directeur Harry Tupan: “Ik ben heel gelukkig dat we na zo’n lange voorbereiding met onze Mexicaanse collega’s Frida Kahlo naar Assen hebben kunnen halen. Door corona hebben we alles een jaar moeten verschuiven, maar nu is het eindelijk zover. Deze tentoonstelling brengt je in de sfeer van La Casa Azul en laat je kennismaken met de hoogtepunten van Frida’s leven, met tal van persoonlijke spullen: haar lipstick, haar korsetten en zelfs haar kunstbeen, en natuurlijk met haar unieke zelfportretten. Het is een allesomvattende tentoonstelling.”
Frida Kahlo verwerkte haar persoonlijke tegenslagen, haar lichamelijke beperkingen en haar idealen over gelijkheid in haar schilderijen. Veel van haar zelfportretten hebben een iconische status gekregen. Annemiek Rens, de samensteller van de tentoonstelling, wees op een aantal typerende elementen, zoals de kleurrijke, traditionele Tehuana-kleding en de doorlopende wenkbrauwen waarmee Frida een nieuw schoonheidsideaal neerzette. “Met haar taboedoorbrekende kunstwerken en haar gedurfde uiterlijk was zij haar tijd ver vooruit.”
9 oktober: ‘Hoop drijft ons’
In ons lichaam zitten zo’n zeshonderd spieren waarmee we lopen, eten, lachen en ademen. Tweehonderdduizend Nederlanders lijden aan een spierziekte die hen belemmert in hun functioneren. Dit kan iedereen overkomen: ouderen, jongeren en kinderen. Het Prinses Beatrix Spierfonds zet zich in voor onderzoek naar genezing en behandeling van spierziekten. Ter gelegenheid van het 65-jarig bestaan van het fonds kwamen op 9 oktober mensen met uiteenlopende spierziekten bij elkaar op het terrein van Paleis Soestdijk. Deelnemers maakten een wandeling variërend van 65 meter tot 65 kilometer (al naar gelang hun fysieke mogelijkheden) om geld op te halen voor meer onderzoek. Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Beatrix begroette hen bij de finish. Zij is beschermvrouwe van het fonds sinds het begin in 1956. In die tijd lag de nadruk nog op de strijd tegen kinderverlamming. Prinses Beatrix: “Ik was net achttien toen er een polio-epidemie uitbrak. Dat was vreselijk. Een aantal mensen die daar slachtoffer van waren heb ik leren kennen. Later werd polio voor een groot gedeelte overwonnen. Maar er zijn nog zoveel andere spierziektes, wel honderden. Toen hebben we gezegd: we moeten het fonds een bredere basis geven en de nadruk leggen op spierziektes.” Directeur Jan-Ite de Ruijter: ‘In de vorige eeuw waren we vooral gericht op het geven van comfort aan mensen met een spierziekte. Nu hebben we de ommezwaai gemaakt naar wetenschappelijk onderzoek om er iets aan te doen. Hoop drijft ons.”
13 oktober: Alle inbreng meegewogen
Zeventien jaar na het verschijnen van de nieuwe Bijbelvertaling in 2004, nam Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander op 13 oktober een vernieuwde vertaling in ontvangst uit handen van directeur Rieuwerd Buitenwerf van het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap. De presentatie in de Nieuwe Kerk in Den Haag werd bijgewoond door honderden vertegenwoordigers van kerken en religieuze organisaties. Matthijs de Jong, projectleider van de NBV21, vertelde waarom een herziening nodig was geweest: “Bij het verschijnen van de vertaling in 2004 klonken de kritische geluiden breder dan vooraf gehoopt. Wij stonden daarvoor open en nodigden mensen uit hun bijval, vragen, opmerkingen en suggesties aan ons te sturen. Het werden duizenden brieven, van alle kanten, van heel gewoon tot zeer geleerd. Zo werd duidelijk op welke punten de vertaling nog niet optimaal voldeed. Tussen 2017 en 2020 hebben we ieder vers opnieuw getoetst aan de brontekst en hebben we alle inbreng gewogen. De vertaling heeft aan consistentie gewonnen. Het is een hechter bouwwerk geworden met nauwkeurig gesponnen draden.” Matthijs de Jong gaf enkele voorbeelden van woorden en formuleringen die in overeenstemming zijn gebracht met het moderne taalgebruik. ‘Lampenstandaard’ werd ‘kandelaar’. En ‘ik heb in windsels gelegen’ werd ‘ik werd in doeken gewikkeld’.
De NBV21 verscheen in een aantal edities, waaronder een kunsteditie met afbeeldingen van werken van schilders uit de Lage Landen die zich door Bijbelverhalen lieten inspireren.
Koning Willem-Alexander is beschermheer van het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap.
14 oktober: Scheuren in de mestkelder
Op 14 oktober bracht Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander voor de achtste keer een werkbezoek aan inwoners van Groningen die te maken hebben met de impact van aardbevingen door de gaswinning. De serie bezoeken begon in 2013.
Dit keer gaf de Koning speciale aandacht aan de agrarische sector. In Overschild bezocht hij de melkveehouderij van de familie Van der Geest. Etus van der Geest vertelde over de scheuren in de mestkelder, waardoor water naar binnen drong en het mestvolume toenam. Rianne van der Geest uitte haar zorgen over de toekomst van het familiebedrijf: “Wij hebben drie zoons van wie er zeker
een het bedrijf wil overnemen, maar alles staat hier stil. Zelfs stoppen met de boerderij is geen optie, want niemand wil haar kopen.” Loco-commissaris Henk Staghouwer vertelde over het programma dat vijfentwintig boeren in het aardbevingsgebied helpt met het toekomstbestendig maken van hun bedrijf: “Het gaat om complexe schades. Samen met de boeren zitten we om de tafel om te kijken naar de toekomst.”
Na Overschild ging de Koning naar Steendam, een ander dorp in de gemeente Midden-Groningen. In dorpshuis Kaap Steendam sprak hij met vertegenwoordigers van het burgerinitiatief ‘Dorp in eigen hand’. Inwoners uit Steendam en Tjuchem werken samen aan het versterken van hun woningen en de voorzieningen in beide dorpen. Burgemeester Adriaan Hoogendoorn was vol lof over de steun die dorpsbewoners elkaar geven.
14 oktober: Druk
Studeren, werken, stagelopen, woonruimte zoeken, chillen met vrienden, sporten, daten, feesten, je profileren op sociale media, festivals bezoeken, meedoen aan vrijwilligersactiviteiten, je oriënteren op je toekomst: jongeren hebben het druk, héél druk. Veel jongeren kampen met stress, onzekerheid en paniekaanvallen en voelen zich continu opgejaagd. De reizende, interactieve theatervoorstelling Time Out wil stress, burn-out en prestatiedrang onder studenten en jongeren bespreekbaar maken. Hare Majesteit Koningin Máxima woonde op 14 oktober een voorstelling bij in theater De Veste in Delft en sprak daarna met jonge mensen over hun ervaringen.
“Mens zijn lijkt minder belangrijk dan succes hebben”, aldus een van de studenten. Tegelijkertijd zetten studenten ook zichzelf onder spanning: “We hebben het gevoel dat we alles uit onze studententijd moeten halen. Dat we aan alles mee moeten doen en niets mogen missen. We zijn alleen maar aan het rennen.” De Koningin bleef doorvragen hoe studenten zichzelf en elkaar kunnen helpen om keuzes te maken en uit de pressurecooker te komen.
Het initiatief om prestatiedruk onder jongeren bespreekbaar te maken met behulp van theater, komt van Stichting Time Out. De Stichting werkt samen met MIND en met studentenorganisatie Lieve Mark, die onderzoek doet naar het welzijn en het gedrag van jongeren. Samen zoeken ze de verbinding met beleidsmakers en deskundigen op het gebied van gezondheid. Zo was in Delft ook Diederik Gommers, lid van het Outbreak Management Team, aanwezig.
26 oktober: Robuust en sierlijk
Robuust en toch sierlijk verheft hij zich boven het Wantij in Dordrecht: de Prins Clausbrug. De nieuwe voetgangers- en fietsersbrug verbindt de wijk Stadswerven met de binnenstad. Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Beatrix kwam op 26 oktober naar Dordrecht om de brug te openen en de eerste fietsers en voetgangers te verwelkomen.
Burgemeester Wouter Kolff: “Het is een fraaie, moderne brug geworden. Als je in een historische stad elementen toevoegt, is het mooi als dat iconische en onderscheidende elementen zijn. En de techniek van het kantelmechanisme is heel bijzonder. Dat kun je ook als leek wel zien.” De Prins Clausbrug is een zogenoemde basculebrug met een draaibare ballastmast. Bijzonder is de constructie van het contragewicht dat in de mast van de brug is verwerkt. Door middel van twee hydraulische zuigers wordt de mast naar voren bewogen waardoor de mast als contragewicht het brugdek omhoog doet gaan. Als het brugdek open gaat, hangt 260 ton 57 meter rechtop in de lucht. Het bewegingsmechanisme is niet eerder toegepast in een brug en uniek in de wereld.
De bouw van de brug startte in 2020 nadat de gemeente een prijsvraag had uitgeschreven voor het ontwerp. Uit 127 inzendingen werd het ontwerp van architect René van Zuuk gekozen.
28 oktober: Bennekel United
In 2015 bracht Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander een werkbezoek aan de Eindhovense wijk De Bennekel. Hij praatte toen met bewoners over hun ervaringen in de wijk, waar mensen met heel verschillende achtergronden samenleven. Op 28 oktober 2021 ging de Koning opnieuw naar De Bennekel om te horen hoe het de bewoners sindsdien was vergaan. Wethouder Yasin Torunoglu begeleidde hem.
Bij Bennekel United (een onderdeel van PSV United) krijgen jongeren via voetbaltraining de kans om hun talenten te ontwikkelen. De Koning ontmoette hier een aantal oude bekenden, onder wie de
17-jarige Emircan Karatas en de 19-jarige Ilias Alami. Zij studeerden inmiddels aan het Summa College in Eindhoven. Emircan volgde een opleiding op het gebied van financiële administratie en Ilias een juridische opleiding. Rensel Bryson vertelde hoe Bennekel United hem op weg geholpen had: hij volgde een opleiding sport en bewegen en gaf nu zelf sportles.
In wijkcentrum De Dommel ontmoette de Koning een groep wijkbewoners. Onder hen Ria Muller, die haar hele leven in De Bennekel woont en voorzitter is van het buurtplatform: “We zijn geen achterstandswijk, maar een gewone arbeiderswijk. De mensen die hier wonen moeten werken voor hun centen. Uiteindelijk moeten wij hier samen met elkaar leven en er het beste van maken. Met kleine sprongetjes gaan we er als wijk steeds weer op vooruit.”
“In de afgelopen zes jaar is het een stuk gemoedelijker geworden”, bevestigde stadsgenoot Jessica van de Haar.
28 oktober: Duurzaam op weg
Een inspirerend voorbeeld van een bedrijf dat ons op weg helpt naar een duurzamer samenleving is te vinden in Deurne. Hier is Ebusco gevestigd, een ontwikkelaar en producent van elektrische bussen en oplaadsystemen. Ebusco maakt gebruik van innovaties uit de luchtvaart. Daar is veel ervaring opgedaan met lichte, sterke materialen zoals koolstofvezelcomposiet. Hoe lichter de constructie, hoe minder energie er nodig is en hoe groter het bereik. Het nieuwste busmodel (de Ebusco 3.0) en de bijbehorende oplaadsystemen worden geheel in Nederland gemaakt.
De productiecapaciteit van Ebusco groeit toe naar vijfhonderd bussen per jaar en dat vraagt ruimte. Op 28 oktober werd de nieuwe fabriekshal van het bedrijf feestelijk geopend door Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander. Hij werd rondgeleid door CEO Peter Bijvelds: “In de mobiliteitswereld is onze bus een echte game changer. We maken hem helemaal hier in Deurne en daar hebben we natuurlijk mensen voor nodig. Ik zie veel enthousiasme onder technische vakmensen om mee te werken aan een echt Nederlands product met een internationale missie. Wij willen samen bijdragen aan een betere leefomgeving met veilige, betrouwbare, emissievrije transportsystemen.”
Tijdens zijn wandeling door de fabriekshal hoorde de Koning van diverse medewerkers hoe trots ze waren op hun teamprestatie: “We zijn begonnen met een klein clubje en het gaat zo hard nu, niet te geloven. We zijn heel trots op elkaar.”
28 - 31 oktober: Op de bres voor het MKB
De G20 is een informeel forum waarin de landen met het economisch grootste gewicht overleggen over economische onderwerpen. Nederland behoort weliswaar tot de twintig grootste economieën van de wereld, maar krijgt niet standaard een uitnodiging voor de jaarlijkse top omdat anders Europa oververtegenwoordigd zou zijn. In haar functie van speciale pleitbezorger van de VN-secretaris-generaal voor inclusieve financiering voor ontwikkeling, bezocht Hare Majesteit Koningin Máxima de G20-top die eind oktober werd gehouden in Rome. Samen met minister-president Mario Draghi van Italië was zij gastvrouw van een bijeenkomst gewijd aan het midden- en kleinbedrijf. Zij hield in aanwezigheid van de regeringsleiders een toespraak over wat nodig is voor herstel, groei en weerbaarheid van het MKB.
“MKB’ers zijn essentieel voor inclusieve, rechtvaardige en duurzame groei”, aldus de Koningin. Zij wees erop dat MKB-bedrijven goed zijn voor meer dan de helft van de werkgelegenheid wereldwijd. Volgens haar kan er meer gedaan worden om deze bedrijven in staat te stellen hun productiviteit te vergroten. Ze wees op het belang van digitalisering, investeringen in kennis en vaardigheden en een betere toegang tot financiering. De helft van de kleine en middelgrote bedrijven heeft bijvoorbeeld geen toegang tot leningen. Vooral heel kleine bedrijven en vrouwelijke ondernemers ondervinden belemmeringen in de toegang tot financiering. Het ‘financiële ecosysteem’ moet beter worden toegespitst op hun behoeften.
29 oktober: Hechte band met Canada
Minister-president Justin Trudeau van Canada bracht op 29 oktober een bezoek aan ons land. Een belangrijk onderdeel van zijn programma was een bezoek aan de Canadese Oorlogsbegraafplaats in Bergen op Zoom, samen met Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Margriet. Op het Canadian War Cemetery Bergen op Zoom liggen 968 Canadezen begraven. Verreweg de meesten van hen sneuvelden in de gevechten die in het najaar van 1944 in de omgeving van de stad woedden om de noordelijke oever van de Schelde te bevrijden. Doel was de zeetoegang naar Antwerpen vrij te maken. Het Eerste Canadese Leger onder bevel van luitenant-generaal Guy Simonds was met deze taak belast. In de zware strijd vielen veel doden.
Directeur Geert Bekaert van de Commonwealth War Graves Commission die de graven beheert: “Dit bezoek geeft aan dat er na bijna tachtig jaar nog altijd interesse is om de slachtoffers te herdenken.”
Prinses Margriet heeft een hechte band met Canada, het land waar zij op 19 januari 1943 werd geboren. Samen met prof. mr. Pieter van Vollenhoven koestert zij de vele warme contacten met Canada, onder
anderen met veteranen en hun families.
