November 2021
3 november: Geen fata morgana
Water winnen uit woestijnlucht en daarmee voedsel verbouwen? Het lijkt een fata morgana. Maar in het Nederlandse paviljoen tijdens de World Expo 2020 in Dubai werd deze luchtspiegeling werkelijkheid. Nederland presenteerde zich op de wereldtentoonstelling niet met een traditioneel tentoonstellingsgebouw, maar met een levend ecosysteem waarin voedsel wordt verbouwd, water wordt geoogst en elektriciteit wordt opgewekt. Ter gelegenheid van de Nederlandse nationale dag tijdens de Expo brachten Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander en Hare Majesteit Koningin Máxima op 3 november een bezoek aan de Verenigde Arabische Emiraten. Het Koninklijk Paar werd begeleid door minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking Tom de Bruijn.
De wereldtentoonstelling bood de deelnemende landen een platform om aan de wereld te laten zien wat ze te bieden hebben op het gebied van innovatie en duurzaamheid. Nederland koos voor de verbinding tussen watermanagement, duurzame energie en voedselzekerheid. In een toespraak legde de Koning uit waarom. “De ideeën, methoden en groeistrategieën die ons in het verleden groot en welvarend hebben gemaakt, werken niet goed meer. Als we volgende stappen in onze ontwikkeling willen zetten, dan moet het echt anders. Intelligenter, met minder verspilling, meer samenhang en meer samenwerking. We hebben gekozen voor drie cruciale belangen in het leven van ieder mens: water, energie en voedsel. En dan niet als drie losse thema’s met elk zijn eigen oplossingen, maar organisch met elkaar verbonden. Want dat is de essentie van een nieuwe, circulaire economie: denken in verbindingen.”
5 november: Rotterdam weerspiegeld
Meer dan 151.000 objecten die behoren tot de collectie van Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam kwamen begin november bijeen in een gloednieuw depot. Depotgebouw Boijmans van Beuningen is het eerste museumdepot ter wereld dat bezoekers toegang biedt tot een complete collectie beeldende kunst en vormgeving. Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander verrichtte de opening op 5 november.
Het bijzondere ontwerp van architectenbureau MVRDV werd al tijdens de bouw een publiekstrekker, mede dankzij de ronde gevel waarin de Rotterdamse skyline wordt weerspiegeld. “De combinatie van een zilveren pot met daarin een kunstverzameling die toegankelijk is, oefent grote aantrekkingskracht uit”, aldus museumdirecteur Sjarel Ex. “Dat er ook particulieren met verzamelingen aan boord zijn gekomen baart opzien onder professionals over de hele wereld.”
Depot Boijmans Van Beuningen biedt bezoekers een blik achter de schermen van de museumwereld en toont wat er komt kijken bij het onderhouden en verzorgen van een zeer gevarieerde collectie die textiel, keramiek, meubelen, schilderijen, foto’s, sculpturen en nog veel meer omvat. Behalve depotruimtes beschikt het gebouw ook over een houtwerkplaats, een restauratieatelier, studiezalen en een dakterras. De buitenkant van het gebouw bestaat uit 1664 spiegelpanelen. Architect Winy Maas: “Wat me verraste is dat het zo aanraakbaar is geworden. Het weerspiegelt de hele stad en tegelijk kun je heel dichtbij komen, er zelfs onder gaan liggen. Daar wordt het humaner van.”
9 - 11 november: Noorwegen, land van pioniers
Op uitnodiging van Zijne Majesteit Koning Harald V brachten Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander en Hare Majesteit Koningin Máxima van 9 tot en met 11 november een staatsbezoek aan Noorwegen. Minister Ben Knapen van Buitenlandse Zaken begeleidde hen. Hoewel Noorwegen geen lid is van de Europese Unie, zijn de relaties met de EU en Nederland hecht. Noorwegen staat bekend als een bruggenbouwer, een land dat zich inspant om internationale conflicten te beheersen en partijen bij elkaar te brengen. Bijzonder aan het land is ook zijn rol in de internationale energievoorziening. Vanaf 1969 werden op het Noorse continentale plat aanzienlijke olie- en gasvoorraden ontdekt. Noorwegen exporteert op grote schaal fossiele brandstoffen, ook naar Nederland, maar zet zich tegelijkertijd in voor duurzame energie en stevige klimaatafspraken.
Koning Harald en Koningin Sonja ontvingen het Koninklijk Paar op 9 november met een welkomstceremonie op het Koninklijk Paleis in Oslo. ’s Middags vond in het Fram Museum een bijeenkomst plaats waarbij Noorse en Nederlandse jongeren met elkaar praatten over de impact van klimaatverandering op het leven in het Arctisch gebied. Fram (‘Voorwaarts’) was de naam van het schip waarmee poolreiziger Fridtjof Nansen in 1893 de Noordpool trachtte te bereiken. In zijn tafelrede tijdens het Staatbanket noemde de Koning Noorwegen een land van pioniers: “een wegbereider op het gebied van gelijke rechten voor vrouwen en mannen, een voortrekker in sociale zekerheid, het eerste land dat een minister aanstelde voor milieuzaken”.
Op de tweede dag van het staatsbezoek hadden de Koning en Koningin een gesprek met ministerpresident Jonas Gahr Støre, gevolgd door een regeringslunch. De middag was gewijd aan defensiesamenwerking, met een bezoek aan marineschip Zr.Ms. Rotterdam in de haven van Oslo. Het schip nam deel aan een training in Noorse wateren. Ook andere Nederlandse defensieonderdelen werken nauw samen met de Noren. Al vijftig jaar trainen Nederlandse mariniers ’s winters in het noorden van het land. “Voor wie de Hollandse kwakkelwinters gewend is, zijn de Noorse sneeuw en kou een mind-blowing experience”, aldus de Koning. ’s Avonds boden de Koning en Koningin aan de gastheer en gastvrouw een concert aan van de Nederlandse celliste Harriet Krijgh.
De laatste dag van het staatsbezoek was gewijd aan duurzame energie en een verantwoord beheer van de oceanen. Kroonprins Haakon begeleidde het Koninklijk Paar naar Trondheim. Zij bezochten een laboratorium van het Norwegian Centre for Plankton Technology waar onderzoek plaatsvindt naar zeewierkweek. In de haven bekeken zij het Powerhouse Brattørkaia, een gebouw dat over zijn levensduur meer zonne-energie opwekt dan de constructie, exploitatie en afbraak bij elkaar aan energieverbruik kosten.
Het staatsbezoek werd afgesloten met een bezoek aan Nidaros Kathedraal, in de 11de eeuw gebouwd ter nagedachtenis aan Koning Olav II en de plek waar de Noorse vorsten worden geïnaugureerd. Hier luisterde het Koninklijk gezelschap naar een optreden van Sami-zangers.
16 november: Een 16de-eeuwse influencer
Willem van Oranje (1533 - 1584) ging de geschiedenis in als de vader des vaderlands. Hij keerde zich tegen het bewind van de Spaanse Koning Philips II en was de verbindende kracht in de opstand waaruit later de Republiek der Verenigde Nederlanden ontstond. De hoeveelheid bronnen en publicaties over Willem van Oranje is onafzienbaar. Cultuurhistoricus René van Stipriaan vatte het stoutmoedige plan op om een nieuwe biografie van hem te schrijven die voor een groot publiek leesbaar is en tegelijkertijd als nieuw standaardwerk kan gelden. Het kostte hem twintig jaar onderzoek en schrijfwerk. Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander nam het resultaat “De Zwijger; het leven van Willem van Oranje” op 16 november in ontvangst.
René van Stipriaan: “Willem van Oranje was de verbindende factor die uiteenlopende belangen van kooplieden en dominees aan elkaar kon hechten. Hij slaagde erin een nieuw gemeenschappelijk verhaal op te zetten waarin iedereen kon gaan geloven. Hij had slimme mensen om zich heen die met hem meedachten over hoe dat verhaal sterker gemaakt kon worden. Zij ontwikkelden een nationalistischpatriottistisch discours: ‘wij Nederlanders worden ernstig onderdrukt door tirannieke Spanjaarden’. De titel ‘vader des vaderlands’ is uitgevonden op een moment dat Willem van Oranje dat absoluut nog niet was. Hij groeide daar als het ware naar toe.”
Meelezer Henk van Nierop noemde Willem van Oranje bij de presentatie van het boek ‘iemand die we tegenwoordig een influencer zouden noemen’.
22 november: Tot hier en niet verder
Medewerkers van politie en hulpdiensten in diverse plaatsen kregen het zwaar te verduren toen op vrijdag 19 november demonstraties tegen de coronamaatregelen ontaardden in geweld. In Rotterdam ging het er bijzonder hevig aan toe. Politiemensen werden aangevallen, ambulancemedewerkers en brandweerlieden werden ernstig gehinderd en ondernemers moesten toezien hoe vernielingen werden aangericht bij winkels en horecazaken rond de Coolsingel. Inzet van de ME was nodig om het geweld in te dammen en hulpverleners in staat te stellen hun werk te doen.
Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander bracht op 22 november een spontaan bezoek aan het stadhuis van Rotterdam om zijn waardering voor de betrokken diensten uit te spreken en te luisteren naar de verhalen van politiemensen, medewerkers van brandweer, ambulancezorg en stadsbeheer en getroffen ondernemers. Burgemeester Ahmed Aboutaleb ontving hem. Medewerkers van de brandweer vertelden hoe de stenen hen om de oren waren gevlogen en hoe ze hun wagen hadden moeten achterlaten terwijl er een brand woedde naast een flat. Slechts na ingrijpen van de ME konden de bluswerkzaamheden worden hervat. Een politieman vertelde hoe zijn vrouw thuis doodsangsten had uitgestaan om zijn lot. Ondernemer Corine Wiedouw, eigenaar van Raoul Lunch Café: “Ik heb heel veel horecaervaring en ben echt wel wat gewend, maar ik ben nog nooit zo bang geweest.”
De Koning roemde de inzet van de gezamenlijke diensten die het geweld wisten in te dammen: “U heeft gezegd: tot hier en niet verder.”
26 - 28 november: Verbonden met Curaçao
Tijdens een driedaags bezoek van 26 tot en met 28 november aan Curaçao had Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Beatrix volop gelegenheid om met jongeren en ouderen te praten over de actuele situatie in het land. Speciale aandacht ging uit naar natuurbeheer, maar ook de medische en sociale gevolgen van de coronapandemie kwamen uitgebreid aan bod. De Prinses werd ontvangen en begeleid door de gouverneur van Curaçao, mevrouw Lucille George-Wout.
Aanleiding tot het bezoek was de 25-jarige samenwerking tussen natuurorganisaties op de zes eilanden van het Caribisch deel van het Koninkrijk. Zij hebben hun krachten gebundeld binnen de Dutch Caribbean Nature Alliance. Prinses Beatrix is beschermvrouwe van deze alliantie. Een van de partners is stichting Carmabi (Caribbean Research and Management of Biodiversity). De Prinses volgde een natuurles aan kinderen en maakte kennis met flamingo Bob. Hij vloog ooit tegen een hotel en kon daarna niet terug de natuur in. Nu helpt hij het milieubewustzijn van kinderen te versterken. Odette Doest van Carmabi: “Bob gaat mee naar scholen en doet mee aan onderwijsprogramma’s. Hij vliegt de harten van de kinderen in: ze raken meteen verliefd op hem. Als ik dan zeg: Bob wil niet dat je vuilnis op de grond gooit, dan werkt dat echt door.”
In het laboratorium van Carmabi ontmoette de Prinses wetenschappelijk directeur Mark Vermeij. Hij liet haar zien wat er gedaan wordt om het koraal te beschermen: “Met het koraal gaat het niet zo heel geweldig. Wij kweken miljoenen koraallarven op en laten ze los op riffen om zo de natuurlijke aanwas te helpen.”
De Prinses sprak tijdens het driedaagse bezoek met artsen, verpleegkundigen en ambulancemedewerkers over de coronasituatie op Curaçao. Ze verdiepte zich ook in de weerslag die corona heeft op veel sociale projecten. Door corona is de armoede op Curaçao gegroeid en staan hulporganisaties voor grotere uitdagingen. Prinses Beatrix bezocht onder andere stichting Aliansa die zich inzet voor de opvang van vrouwelijke slachtoffers van huiselijk geweld. Bij een bezoek aan een wijkvoedselbos van de stichting Hulp aan Curaçao, ontmoette zij de initiatiefnemers en omwonenden. In het voedselbos staan bomen en planten die de buurtbewoners zelf verzorgen en gebruiken als aanvulling op hun voeding.
Gouverneur Lucille George-Wout verwoordde het belang van het bezoek van de Prinses aan Curaçao als volgt: “We maken op dit moment een heel moeilijke tijd door. Maar we zien dat er binnen het Koninkrijk veel meer is dat ons verbindt dan dat ons scheidt. U bent een van die verbindende factoren.”
30 november: Het hokjesdenken loslaten
In Maassluis, Vlaardingen en Schiedam hebben 12.500 mensen risicovolle schulden. Ondanks de initiatieven om inwoners met problemen te helpen, komen velen van hen pas in het vizier als hun schulden uit de hand zijn gelopen, met grote psychische en sociale ellende als gevolg. Om meer mensen tijdig te bereiken, besloten de drie gemeenten de krachten te bundelen in SchuldenlabMVS. Niet alleen de gemeentelijke overheden doen mee, maar ook partners als Waterweg Wonen, zorgverzekeraar DSW, uitzendbureau Randstad en een aantal belangrijke werkgevers in de regio. Allemaal zien zij wat problematische schulden met mensen kunnen doen, of ze nu burgers zijn, werknemers, huurders, of klanten. Voor een effectieve hulp is het nodig het ‘hokjesdenken’ los te laten. Daarom is er veel enthousiasme over de nieuwe aanpak.
Hare Majesteit Koningin Máxima was op 30 november in de Havenkerk in Schiedam aanwezig bij de lancering van SchuldenlabMVS. Wethouder werk en inkomen Sjoerd Kuiper van Maassluis: “Een stressvol bestaan gun je niemand. Maar dat heb je wel als je moet leven met schulden, in armoede. Daarom ben ik blij dat we dit samen van de grond kunnen tillen. Ik hoop dat we veel problematische situaties kunnen oplossen en daarmee weer stabiliteit kunnen brengen in het leven van mensen.”
“Ik ben dankbaar voor het werk dat is verricht”, zei de Koningin. “We hebben veel geleerd maar moeten ook nog veel leren om Nederland schuldenzorgvrij te maken.”
Prinses van Oranje 18 jaar
Op 7 december vierde Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Amalia haar achttiende verjaardag. Sinds de inhuldiging van haar vader op 30 april 2013 heeft zij de titel Prinses van Oranje. Deze titel is voorbehouden aan de troonopvolger en wordt zonder voornaam gebruikt.
Net als bij haar grootmoeder in 1955 en haar vader in 1985, verscheen vlak voor haar verjaardag een geschreven portret. Schrijver en theatermaker Claudia de Breij trad hiermee in de voetsporen van Hella Haasse en Renate Rubinstein. Zij trok een aantal dagen met Prinses Amalia op en sprak uitgebreid met haar op Paleis Huis ten Bosch en tijdens bezoeken aan onder meer de Koninklijke Stallen en de strandtent waar Prinses Amalia regelmatig werkt. De gesprekken gingen onder meer over haar schooltijd, haar liefde voor muziek, haar passie voor paarden en haar toekomstige rol. “De monarchie is zoveel groter dan mijzelf”, citeert Claudia de Breij de Prinses. “Ik ben geboren binnen een leven en dat heb ik geaccepteerd. Ergens blijft het altijd nog lastig. Maar aan de andere kant heb ik het al volledig geaccepteerd. Het gaat over zoveel meer dan over mijzelf.” Tegelijkertijd is de Prinses vastbesloten om dicht bij zichzelf te blijven: “Als je je anders voordoet dan je bent, hou je het niet lang vol.”
