Mei 2021
4 mei: Vrijheid om jezelf te mogen zijn
Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander en Hare Majesteit Koningin Máxima legden voorafgaand aan de twee minuten stilte de eerste krans bij het Nationaal Monument op de Dam tijdens de Nationale Herdenking op 4 mei. Even na acht uur hield de 19-jarige Amara van der Elst een spoken wordvoordracht waarin zij reflecteerde op haar gemengde afkomst.
waar Indo en Nederlander in één lichaam samenkomen
wie is dan de sterkste vechter in de kooi?
Ik leerde half en half maken heel mooi
er is gevochten en gevallen voor waar ik nu sta
ogen nog vochtig in dankbaar bestaan
bewust van verleden
wijzer in het heden
André van Duin hield een toespraak. Hij vertelde daarin hoe hij op 4 mei gewoonlijk naar het Homomonument aan de Westermarkt gaat. “Het feit dat wij in Nederland sinds 1987, als eersten in de wereld, zo’n monument hebben, tekent onze vrijheid. De Vrijheid dat iedereen hier zichzelf mag zijn. Zonder dat iemand anders daar wat van zegt. Vrij met de oorlog als het negatief, van de kleurenfoto van de vrede.”
10 - 11 mei: Ritme bouwen
Op 10 en 11 mei maakte Hare Majesteit Koningin Máxima als erevoorzitter van Méér Muziek in de Klas een tour door Nederland om bestaande en nieuwe MuziekAkkoorden te vieren met kinderen, leerkrachten, bestuurders en musici. In Bourtange, Radio Kootwijk, Roermond, Soest en Lisse presenteerden vertegenwoordigers uit alle twaalf provincies hun initiatieven voor muziekonderwijs aan kinderen op de basisschool. Het doel van Méér Muziek in de Klas is dat alle 1,4 miljoen basisschoolleerlingen in Nederland structureel muziekonderwijs krijgen. Iedere regio pakt dat aan op een manier die past bij de eigen omstandigheden. Zo werd in Bourtange het MuziekAkkoord Groningen-Oost ondertekend, waarbij maar liefst twintig partijen zijn betrokken. Sommige provincies zijn al heel ver. In Drenthe bijvoorbeeld wordt al op 94% van de basisscholen muziekles gegeven. Drentse kinderen die naar Bourtange waren gekomen zongen ‘Muziek kan altijd’. Ook Zeeland, Friesland en Limburg behoren tot de voorlopers. Limburg heeft zelfs al sinds 2018 een overkoepelend MuziekAkkoord.
Tijdens het bezoek aan Radio Kootwijk ging de vlag in top ter ere van de ondertekening van MuziekAkkoord Noord-West Veluwe voor 76 scholen. Het Phion strijkorkest begeleidde kinderen die bodypercussie uitvoerden. En zo waren er bij elke stop van de Koningin tijdens haar tweedaagse tour vrolijke muzikale momenten en serieuze ondertekeningsessies waarbij mensen hun handtekening zetten onder afspraken om muziekonderwijs een vaste plek te geven op school.
In Soest luisterde de Koningin naar een optreden van de Kindersymphonie: “De passie, het plezier van de kinderen, raakte me. Ik zag ze daar in de regen spelen op hun viooltjes en dacht eerst: ach die arme viooltjes worden helemaal nat, de kinderen kunnen zich vast niet concentreren. Maar toch zaten ze daar helemaal te glimmen. Dat is wat muziek kan doen. Deze hele tour is een enorm cadeau.”
Tijdens het afsluitende bezoek, op 11 mei in de Keukenhof in Lisse, werden ook de eerste stappen gezet voor Méér Muziek in de Klas in Caribisch Nederland. Henco Cécilia, directeur van het Curaçaohuis, nam een Méér Muziek in de Klas-vlag in ontvangst als symbool van de ambitie om toe te werken naar structureel muziekonderwijs op de basisscholen van Curaçao.
Een impressie van alle bezoeken was te zien in de tv-uitzending ‘Koningin Máxima; een leven vol muziek’, op 16 mei, de avond voor haar 50ste verjaardag. De Koningin was hier te gast samen met haar man, haar drie dochters en haar schoonmoeder. Onderdeel van het programma was een gesprek van de Koningin met Noortje (11), Siebe (9), Isa (11) en Chris (10). Siebe liet horen hoe je een ritme bouwt en Chris wilde weten of de Koningin zelf een beetje ritmegevoel heeft. “Ik denk van wel, met mijn geboorteland! Ik vind dansen heel leuk. Maar ik moest het wel leren met al die verschillende ritmes.”
Hare Majesteit Koningin Máxima 50 jaar
Op 17 mei vierde Hare Majesteit Koningin Máxima haar vijftigste verjaardag. Ter gelegenheid van deze bijzondere mijlpaal interviewde Matthijs van Nieuwkerk haar in haar werkkamer op Paleis Huis ten Bosch. Het interview werd op de avond van haar verjaardag uitgezonden door de NPO. Het gesprek bestreek een veelheid aan onderwerpen, zowel persoonlijk als gerelateerd aan het werk van de Koningin. Terugblikkend op de tijd na haar ontmoeting met Prins Willem-Alexander zei zij: “Mijn man was persistent en daar was ik enorm blij mee, want ik vond hem heel leuk. Het groeide en groeide. Ik dacht: als dit verder gaat, dan moet ik veel meer weten over het land. Toen ben ik begonnen met Nederlandse les en ben ik heel veel over Nederland gaan lezen. En daarna ben ik met de auto en een grote kaart door Nederland gaan rijden om zoveel mogelijk te zien. Als je eenmaal verliefd bent op iemand en je wilt met die persoon iets delen, dan doe je dat met alles wat je hebt en neem je zijn liefde voor zijn land over.”
Een van de vele inhoudelijke onderwerpen die aan bod kwamen, was het Oranje Fonds, waarvan de Koning en Koningin beschermpaar zijn en dat zich inzet voor een samenleving waarin iedereen kan meedoen: “Wij willen dat iedereen zich thuis voelt in Nederland en dat iedereen gezien wordt.”
18 mei: Museum voor iedereen
“Slavernij is een wezenlijk onderdeel van de koloniale geschiedenis van Nederland, een geschiedenis die ons allemaal aangaat. Door ons gezamenlijk in het slavernijverleden te verdiepen, kunnen we de Nederlandse samenleving van vandaag beter begrijpen. Met de tentoonstelling Slavernij beoogt het Rijksmuseum een completer beeld van de geschiedenis te geven, waardoor wij nog meer het museum van iedereen zijn.” Met deze woorden in het tentoonstellingsboek motiveerde hoofddirecteur Taco Dibbits waarom het Rijksmuseum de tentoonstelling Slavernij had gemaakt. Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander verrichtte de opening op 18 mei.
“Mensen in slavernij mochten geen bezit hebben, niet schrijven en werden niet geportretteerd”, vertelde hoofd geschiedenis Valika Smeulders. “Zij hadden slechts één instrument om hun verhaal door te geven: hun stem. Daarom ziet U in deze tentoonstelling niet alleen kunst en voorwerpen, maar hoort U ook mondelinge geschiedenis die van generatie op generatie is overgedragen.” De tentoonstelling stelde tien historische personen centraal: mensen die in slavernij leefden, ervan profiteerden of zich ertegen verzetten. Een van hen was Wally, een tot slaaf gemaakte man die werkte op een suikerplantage in Suriname. “Op een gegeven moment pikte hij het niet meer. Hij vluchtte, maar dat kwam hem duur te staan”, vertelde conservator Stephanie Archangel aan de Koning. “Er werd een doodvonnis uitgesproken, ook als dreiging voor anderen.” Als symbool van het leven op de plantage toonde de tentoonstelling een kappa, een gietijzeren ketel voor het inkoken van suikerrietsap.
19 mei: De beste stuurlui
Vaartuig, vliegveld, haven, communicatiecentrum, ziekenhuis en parkeerplaats ineen. Zo kun je Zr.Ms. Rotterdam het best omschrijven. Het amfibische transportschip van de Koninklijke Marine beschikt over een groot inwendig dok waar mariniers met landingsvaartuigen en rubberboten in- en uit kunnen varen. Het wordt ingezet voor onder meer het aan land brengen van mariniers, evacuaties in conflictsituaties en het bieden van humanitaire noodhulp. Samen met zusterschip Zr.Ms. Johan de Witt behoort het tot de grootste schepen van de marine. Op 19 mei maakte Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander aan boord van Zr.Ms. Rotterdam in de haven van Den Helder een vergadering van de Admiraliteitsraad mee. Dit is het hoogste besluitvormings- en adviesorgaan binnen de marine. Voorzitter van de raad is de Commandant Zeestrijdkrachten.
Daarna bezocht de Koning Zeemanschapstrainer de Poolster. Dit is een grote oefenopstelling aan wal waar delen van schepen zo werkelijk mogelijk zijn nagebouwd en waar de omstandigheden op zee realistisch kunnen worden nagebootst. Activiteiten die hier kunnen worden geoefend zijn onder meer bevoorrading op zee, het zetten en beleggen van trossen, het koppelen van sleepgerei en het ankeren.
21 mei: Mensen meenemen
Een duurzame oplossing die genoeg stroom levert om een stad als Assen continu op te laten draaien. Dat is Zonnepark Hollandia Nieuw-Buinen. Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander opende het zonnepark op 21 mei en hoorde van initiatiefnemers en omwonenden over de bijzondere ontstaansgeschiedenis ervan. “We merken vaak dat ontwikkelaars direct een vergunning aanvragen zonder een dialoog met de omgeving te zijn gestart”, vertelde initiatiefnemer Ben Timmermans. Die fout is bij Hollandia Nieuw-Buinen vermeden. Mede-initiatiefnemer Jelmer Pijlman: “We hebben een zonnepark gerealiseerd waar niemand bezwaar tegen had. Van het begin af aan hebben we mensen meegenomen. We hebben gevraagd: wat zijn jullie ideeën en waar moeten we rekening mee houden? En dat hebben we allemaal zo goed mogelijk verwerkt in de plannen.” “En tóen pas zijn we naar het bevoegd gezag gegaan om een vergunning aan te vragen”, voegde Ben Timmermans toe. Buurtbewoner Albert Trip toonde zich dankzij deze aanpak tevreden: “Iedereen wist van tevoren: we krijgen er geen last van. En iedereen weet ook dat de energietransitie noodzakelijk is.”
Het zonnepark met 300.000 zonnepanelen heeft een capaciteit van 120 MegaWatt. Bijzonder is het dubbele ruimtegebruik. Onder de panelen bevindt zich een diepe waterberging voor de nabijgelegen aardappelfabriek Avebe. Het zonnepark is een gezamenlijk project van Avitec infra & milieu, Solarfields Nederland en Avebe. De initiatiefnemers werken samen met het hoger onderwijs aan nader onderzoek naar de opslag van energie.
26 mei: Leerbedrijf
Zeven generaties maakten het familiebedrijf Smit & Zoon in Weesp tot wat het vandaag de dag is: een internationale onderneming die grondstoffen ontwikkelt voor de productie van leer. In 1821 begon het bedrijf als een handel in stokvis. Later werden dat oliën en levertraan. Inmiddels ontwikkelt het bedrijf chemische producten voor het maken en afwerken van leer. Deze worden wereldwijd verkocht aan leerlooierijen voor de productie van onder meer tassen, schoenen, autobekleding en meubels. Naast vestigingen in Nederland is Smit & Zoon actief in Duitsland, Italië en China. Ter gelegenheid van het tweehonderdjarig bestaan bracht Hare Majesteit Koningin Máxima op 26 mei een bezoek aan de hoofdvestiging in Weesp, waar zij werd rondgeleid door eigenaar Marc Smit.
Veel aandacht ging uit naar de inspanningen van Smit & Zoon om de leerproductie te verduurzamen. Directeur marketing en communicatie Danielle Okkinga vertelde de Koningin over de samenwerking van het bedrijf met een groep designers om een duurzame schoencollectie te ontwerpen. Volgens Danielle bestaan er nog veel misverstanden over leerbewerking. “Educatie is belangrijk, want er is nog veel onwetendheid over waar leer vandaan komt en hoe het wordt gemaakt. De meeste mensen denken dat een dier wordt geslacht voor de huid en het leer. Maar de huid is een afvalproduct. De vernietiging daarvan zou schadelijk zijn voor het milieu. Maar als je het op een duurzame manier looit, dan maak je er een prachtig product van.”
27 mei: Positieve gezondheid in Noord-Limburg
In 2040 de gezondste regio van Nederland zijn. Dat is de ambitie van Noord-Limburg. De samenwerkende gemeenten denken daarbij niet alleen aan fysieke gezondheid, maar ook aan mentaal welzijn in een aantrekkelijke en duurzame omgeving, gezonde voeding en een gemeenschap waarin mensen zich thuis voelen. Dit alles schaart men onder het begrip ‘positieve gezondheid’. Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander en Hare Majesteit Koningin Máxima brachten op 27 mei een streekbezoek aan Noord-Limburg met positieve gezondheid als rode draad. Ze begonnen de dag bij Brightlands Campus Greenport in Venlo. Hans Peter Jung, huisarts in Afferden, legde uit hoe hij tegen gezondheid aankijkt: “In Nederland zien we gezondheidszorg vaak als ziekenzorg. Maar gezond oud worden is afhankelijk van bewegen, voeding, een gemeenschap vormen met anderen en een doel hebben in je leven. Eén van de dingen die ik doe is wandelen met patiënten op landgoed De Hamert. Dat heeft een positief effect: mensen spreken ook onderling af, bewegen en praten over goede voeding. Ik zie het aantal verwijzingen naar het ziekenhuis afnemen.” De Koning en Koningin maakten vervolgens kennis met een aantal initiatieven op het gebied van goede voeding, zoals ‘kids university’ Kokkerelli waarbij alles draait om het ontdekken van smaken en gezond eten.
Daarna ging het Koninklijk paar op bezoek bij de acteurs en medewerkers van de Passiespelen in Tegelen. Deze culturele traditie bestaat al sinds 1926. Vierhonderd vrijwilligers vinden elkaar in hun gezamenlijke passie voor theater.
In de gemeente Bergen maakten de Koning en Koningin een wandeling over landgoed De Hamert in Nationaal Park De Maasduinen. Beheerder Michael van Roosmalen liet hen zien hoe teveel stikstof de natuur belast: “Je merkt het bijvoorbeeld aan de jeneverbes: de groene bessen zien er prima uit, maar toch ontkiemen er nauwelijks nieuwe plantjes.” Bij een uitzichtpunt langs de Maas vertelde projectdirecteur Theo Reinders over de gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum. Bescherming tegen hoog water is hier gecombineerd met prachtige nieuwe natuur waar omwonenden en bezoekers doorheen kunnen struinen.
Het streekbezoek werd afgesloten in Venray, een gemeente die van oudsher veel instellingen op het gebied van de geestelijke gezondheidszorg telt. “In andere gemeenten wordt de politie gebeld als mensen zich verward gedragen. Hier wordt daar juist ontspannen mee omgegaan en lost de gemeenschap het op”, vertelde burgemeester Luc Winants. De Koning en Koningin spraken met deskundigen, hulpverleners en jongeren over versterking van de mentale weerbaarheid van jonge mensen die kampen met psychische klachten, angsten of eetproblemen. Marit Brugman, die samen met Dylan Haegens psychische problemen bespreekbaar maakt via Stichting Durf te Vragen, vertelde haar verhaal. “Ik heb zelf een eetstoornis gehad en in een kliniek gezeten. Toen ik daarover ging berichten via sociale media merkte ik hoeveel reacties ik kreeg.” “We moeten eerder in actie komen, op de scholen, de voetbalclubs en overal waar jongeren komen”, zei Ank Vullinghs, ondersteuningscoördinator op het Denderon College Horst aan de Maas.
28 - 29 mei: Even weg achter die schermpjes
“In de coronatijd voelde ik een leegte omdat ik nauwelijks sociaal contact kon hebben en ik ben een heel sociaal persoon. Dus ik dacht: waarom geen vrijwilligerswerk doen?” “Iedere dag achter die schermpjes en dan met dat mooie weer? Nu ben ik heerlijk in het zonnetje aan het helpen.” “Ik spreek niet zo goed Nederlands en daarom is vrijwilligerswerk belangrijk voor mij. Veel luisteren, veel praten.” Het zijn slechts drie motivaties van vrijwilligers die op 28 en 29 mei meededen aan NLdoet, de jaarlijkse vrijwilligersactie georganiseerd door het Oranje Fonds. In totaal kon op 5.500 plekken worden geklust.
De vrijwilligers rond Cultuurhuis De Paulus in Oegstgeest kregen op 28 mei versterking van Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander en Hare Majesteit Koningin Máxima. Gezamenlijk gingen ze aan de slag met het opruimen van de tuin, het schoonmaken van meubels en het lappen van de ramen. Het cultuurhuis is gevestigd in de voormalige Pauluskerk en wordt gebruikt voor allerlei activiteiten op het gebied van spiritualiteit, kunst en cultuur. De Koningin pakte de hogedrukspuit om de entree schoon te maken en de Koning nam samen met andere vrijwilligers de tuin onder handen. De vraag was wel: wat is onkruid en wat niet? De Koning bekende het onderscheid soms lastig te kunnen maken: “Als u mij mijn gang laat gaan, wordt het helemaal schoon.”
Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Beatrix ging op 29 mei naar het Thomashuis in Maartensdijk om mee te helpen met het verpotten van planten en het vullen van bloembakken in de tuin. Een Thomashuis is een kleinschalige woonvoorziening voor mensen met een verstandelijke beperking. De bewoners wonen samen met de mensen die voor hen zorgen. De sfeer voelt een beetje alsof je bent opgenomen in een levendig en groot gezin. Het Thomashuis in Maartensdijk is gevestigd in een voormalige boerderij en er wonen tien mensen.
Begeleiders Dennis en Nathalie van Middelkoop waren blij met de extra paar handen: “Dat de Prinses ons heeft uitgekozen voelt als een mooie erkenning van ons werk. De bewoners zijn hier thuis en hebben het goed met elkaar. Doordat wij al meer dan twaalf jaar op deze groep bewoners zitten, kennen we ze van haver tot gort. We wisten dat ze dit bezoek ontspannen zouden gaan ervaren.”
