Maart 2020

10-12 maart: Onze geschiedenis onder ogen zien

Op uitnodiging van president Joko Widodo brachten Zijne Majesteit KoningWillem-Alexander en Hare Majesteit Koningin Máxima van 10 tot en met 12 maart een staatsbezoek aan Indonesië. Het bezoek begon met een kranslegging op het Indonesisch ereveld Kalibata waar veel slachtoffers van de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog (1945-1949) begraven liggen. De Koning en zijn gastheer gaven die ochtend samen een persverklaring. De Koning zei daarin: “Op 17 augustus is het 75 jaar geleden dat Indonesië met de Proklamasi zijn plek claimde tussen de onafhankelijke en vrije staten. De Nederlandse regering heeft dit gegeven 15 jaar geleden uitdrukkelijk aanvaard in politieke en morele zin. Wij feliciteren de bevolking van Indonesië van harte met de viering van 75 jaar onafhankelijkheid. Het is goed dat wij onze geschiedenis onder ogen blijven zien. Het verleden kan niet worden uitgewist en moet door iedere generatie opnieuw worden onderkend. In de jaren direct na de Proklamasi volgde een pijnlijke scheiding die aan velen het leven heeft gekost. Voor geweldsontsporingen van Nederlandse zijde in die jaren wil ik hier nu, in navolging van eerdere uitspraken van mijn regering, mijn spijt uitspreken en excuses overbrengen. Dit doe ik in het volle besef dat de pijn en het verdriet van de getroffen families generaties lang voelbaar blijven.”

In de middag legden de Koning en Koningin een krans op het Nederlands ereveld Menteng Pulo, waar 4.300 Nederlanders begraven liggen.
 

Indonesië en Nederland weten elkaar steeds beter te vinden in de wetenschap, de economie, het waterbeheer en de bescherming van natuur en milieu. Deze onderwerpen hadden een prominente plaats in het programma. Honderdtwaalf Nederlandse bedrijven en organisaties namen deel aan de parallelle economische missie.

Indonesië maakt een snelle ontwikkeling door. In Yogyakarta bezocht het Koningspaar ‘Kampoeng Cyber’, een wijk waar bewoners dankzij de komst van internet hun situatie hebben kunnen verbeteren. Dewi Margening runt er samen met haar man een kledingbedrijfje. Zij ontwerpen t-shirts en treden daarmee in de voetsporen van hun moeders en oma’s die thuis batikhemden maakten. In de jaren negentig kregen de thuisateliers het steeds moeilijker door de concurrentie van fabrieken en doordat toeristen wegbleven na de Aziëcrisis. De omslag kwam met de toegang tot internet. Dewi Margening: “Ik leer van influencers op YouTube hoe het moet. Nu verkopen we onze shirts in Singapore, Duitsland en Frankrijk.” In het Hindoe-Javaanse tempelcomplex van Prambanan spraken de Koning en Koningin vervolgens met een aantal religieuze leiders over hun inzet voor religieuze tolerantie in Indonesië.

Vlak voor het begin van het staatsbezoek vond een bootongeluk plaats op de rivier Sebangau op Kalimantan. Hierbij kwamen zeven mensen om het leven die betrokken waren bij de voorbereiding van het bezoek. De Koning en Koningin betuigden hun medeleven met de nabestaanden en zagen ervan af naar Kalimantan te gaan uit respect voor de slachtoffers.
 

20 maart: Het virus verspreidde zich snel

Het Chinese Wuhan werd in december 2019 getroffen door een onbekende ziekte. Patiënten leden aan verschijnselen die aan ernstige longontsteking deden denken. In januari werd de oorzaak geïdentificeerd: het nieuwe coronavirus COVID-19. Het virus verspreidde zich snel over grote delen van de wereld en bereikte in februari ook Nederland. Aanvankelijk bleef het bij oproepen om geen handen meer te schudden en thuis te werken, maar vanaf 12 maart werden stapsgewijs steeds strengere maatregelen genomen om verspreiding van het virus tegen te gaan en de druk op de ziekenhuizen beheersbaar te houden. Evenementen en bijeenkomsten werden verboden, cafés en scholen gingen dicht en iedereen moest anderhalve meter afstand bewaren.

Op 16 maart sprak minister-president Mark Rutte het land toe. Op 17 maart om 20.00 uur klapten Nederlanders vanuit de tuin of vanaf het balkon massaal voor alle artsen, verpleegkundigen en ondersteuners in de zorg. De Koning en Koningin en hun drie dochters applaudisseerden mee.

Drie dagen later, op 20 maart, hield de Koning een tv-toespraak: “We missen onze vaste patronen en vooral de mensen die daarbij horen. Je werkomgeving. De sportclub, de koffieochtend, de muziekvereniging, het familieweekend, de kerkdienst. Het gemis daaraan maakt deze situatie extra lastig voor iedereen, maar vooral voor mensen op leeftijd die kwetsbaar zijn. Gelukkig is er heel veel wat we wel kunnen doen. We weten immers allemaal wie er in onze directe omgeving aandacht nodig heeft. Het coronavirus kunnen wij niet stoppen. Het eenzaamheidsvirus wel!”
 

24 maart: Publieke gezondheid

De eerste gemeente in Nederland die te maken kreeg met een coronapatiënt in het ziekenhuis was Tilburg. Op 27 februari werd een inwoner van Loon op Zand die ziek was geworden door het virus opgenomen in het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis. Op uitnodiging van burgemeester Theo Weterings bracht Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander op 24 maart een werkbezoek aan de GGD Hart voor Brabant in Tilburg. Als gemeentelijke gezondheidsdiensten hebben de GGD’en een belangrijke taak om de publieke gezondheid te bewaken. Onderdeel daarvan is de bestrijding van infectieziekten.

De Koning sprak met directeur Karin van Esch en enkele medisch deskundigen over de verschillende fasen in de aanpak van de uitbraak van een infectieziekte waar nog geen vaccin tegen beschikbaar was. Daarna ging hij langs bij het callcenter van het Klant Contact Centrum van de GGD. Hier kunnen mensen terecht met vragen over het coronavirus, of het nu gaat om ongerustheid over een kriebelhoest of onzekerheid over de juiste voorzorgsmaatregelen. De Koning sprak met medewerkers over hun werk en kon kort meeluisteren met de gesprekken die zij voerden met bellers. Karin van Esch: “Het was een bezoek vol steun en warmte, waarin de Koning zijn grote dank en respect uitsprak voor ons werk. Die waardering komt toe aan alle GGD’en en bureaus van de Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio. Samen doen we er alles aan om de verspreiding van het COVID-19 virus te beteugelen.
 

27 maart: De onzekerheid is het ergste

De prille sierplantjes in eindeloze bakken bij kwekerij Zuidbaak in Honselersdijk zien er gezond en fris uit. Toch is de kans groot dat ze uiteindelijk niet in de vensterbank, op het balkon of in de border van de tuin terecht zullen komen, maar in de vuilcontainer. De Nederlandse teelt van perkgoed en potplanten werd getroffen door de uitbraak van het coronavirus, waardoor de wereldwijde vraag naar Nederlandse bloemen en planten vlak voor Pasen en Moederdag bijna stilviel. Hare Majesteit Koningin Máxima bezocht kwekerij Zuidbaak op 27 maart om van kweker Walter Zuijderwijk en een aantal collega’s van hem te horen wat dit voor hun gezinnen, bedrijven, werknemers en handelspartners betekende.

“De onzekerheid is het ergste”, vertelde Walter Zuijderwijk haar tijdens een wandeling over zijn bedrijf. “We weten niet wat er gaat gebeuren. Is het verstandig nog te zaaien, of juist niet? Iedere dag moeten we een keuze maken. Dit allemaal staat nu op de nominatie om te worden weggegooid: 1,2 miljoen plantjes, allemaal voor de crisis aangeplant. Niet alleen de telers, ook de exporteurs, de winkeliers en de rest van de sierteeltketen worden nu getroffen. Het raakt duizenden bedrijven en gezinnen.”
 

27 maart: 'We zijn best veel gewend, maar dit...'

Terwijl ziekenhuizen in Noord-Brabant met man en macht de eerste grote toestroom van coronapatiënten moesten opvangen, hadden ziekenhuizen boven de grote rivieren iets meer tijd om alles in gereedheid te brengen. Eén van die ziekenhuizen was Isala in Zwolle, dat als ‘buddy’ van het Jeroen Bosch Ziekenhuis patiënten uit Den Bosch overnam. Op 27 maart bracht Zijne Majesteit Koning
Willem-Alexander een bezoek aan Isala om uit de eerste hand te horen hoe artsen, verpleegkundigen en ondersteuners de crisis doorstonden. “Het is hier inmiddels windkracht tien”, zei bestuursvoorzitter Rob Dillmann. Internist en intensivist Jasper Haringman vertelde over het onvoorspelbare verloop van het ziekteproces: “Mensen kunnen heel snel instorten. Je zit met hen te praten en denkt dat het de goede kant op gaat, en dan ineens gaat het mis. Mensen overlijden terwijl de familie er niet bij kan zijn. We zijn best veel gewend, maar dit is extra moeilijk.” De Koning ontmoette een aantal verpleegkundigen die net uit hun dienst kwamen en hoorde hoezeer ze begaan waren met hun patiënten. Nienke Stijf: “Niemand die een hand op je schouder kan leggen. Alleen verpleegkundigen in beschermende pakken om je heen. Dat veroorzaakt veel angst en eenzaamheid en dat raakt ons ook.”

De Koning ging tot slot kijken in de triagetent buiten het ziekenhuis, een voorzorgsmaatregel om coronapatiënten tijdens een piek snel van andere patiënten te scheiden en zo het besmettingsrisico te verkleinen.
 

31 maart: Professionele vrijwilligers

De professionals in de zorg kregen vanaf het begin van de coronacrisis ondersteuning van een groot aantal vrijwilligers die op alle mogelijke manieren de helpende hand boden. Hare Majesteit Koningin Máxima ging op 31 maart langs bij het Rode Kruis in Loenen, Gelderland. Zij ontmoette daar vrijwilligers die zich sinds de corona-uitbraak inzetten voor kwetsbare mensen met een klein sociaal netwerk. Ook ging ze kijken in het magazijn waar ingezamelde beschermingsmiddelen en medische hulpmiddelen worden gesorteerd. De aanpak van het Rode Kruis is professioneel. Corinne van de Laar is specialist persoonlijke beschermingsmiddelen en vertelde de Koningin over de werkwijze bij de inzameling: “De spullen die we ontvangen zijn bijna allemaal perfect omdat we in het callcenter al een schifting hebben gemaakt tussen wat wel en niet goed is. We zien hier dus bijna niets aankomen dat we niet kunnen gebruiken. We hebben 2,5 miljoen artikelen binnengekregen. Alles wordt hier gesorteerd en elke doos wordt gecontroleerd of de inhoud aan de eisen voldoet.”

Vrijwilliger Susan Kessing vertelde de Koningin over haar motivatie om actief te worden voor het Rode Kruis: “We zitten allemaal wat meer thuis en hebben wat meer tijd. Ik wilde graag mijn steentje bijdragen, dus ik heb me aangemeld en kreeg meteen een oproep. Het is dringend dat we elkaar nu in deze tijden helpen.”