April 2020
3 april: Wetenschap in dienst van onze gezondheid
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) zet zich al meer dan 100 jaar in voor een gezonde bevolking in een gezonde leefomgeving. Het instituut houdt zich onder meer bezig met het voorkomen en bestrijden van infectieziekten. Vanaf het begin van de coronapandemie speelt het RIVM een centrale rol als wetenschappelijk adviseur van de overheid. Het publiceert actuele cijfers over de verspreiding van het coronavirus in Nederland en analyseert of de getroffen maatregelen effect hebben. Op 3 april brachten Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander en Hare Majesteit Koningin Máxima een werkbezoek aan het RIVM in Bilthoven om van medewerkers meer te horen over de achtergronden van hun werk. Zij werden ontvangen door Jaap van Dissel, directeur Centrum Infectieziektebestrijding, die hen rondleidde en kennis liet maken met de medewerkers van de diverse afdelingen, waaronder de afdeling Modellering, waar met de meest actuele feiten de verspreiding van het coronavirus in kaart wordt gebracht.
Op 3 april meldde het RIVM dat er in Nederland in totaal 1.487 mensen aan het virus overleden waren. Ondanks 502 nieuwe coronapatiënten in het ziekenhuis, bracht het instituut ook een glimp hoopgevend nieuws: “De eerste effecten van de maatregelen lijken zichtbaar. Het aantal in het ziekenhuis opgenomen patiënten en het aantal gemelde overledenen in Nederland neemt minder snel toe dan je zonder maatregelen zou verwachten.”
7 april: Kantelpunt
Het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch was één van de eerste ziekenhuizen in Nederland die te maken kregen met een toestroom van coronapatiënten. Om hen en andere patiënten met acute ziekten zoals kanker een plek te geven, moest de niet-acute zorg vrijwel worden stopgezet. In de eerste week van april stabiliseerde het aantal mensen met een coronabesmetting in het ziekenhuis. Daardoor kwam er langzaam weer ruimte voor ‘gewone’ patiënten. Zijne Majesteit Koning Willem Alexander bezocht het Jeroen Bosch Ziekenhuis op 7 april om te horen hoe dit proces verliep. Hij sprak met onder anderen Piet-Hein Buiting, voorzitter van de Raad van Bestuur: “We zijn op een kantelpunt gekomen. De afgelopen tijd is heel veel aandacht naar coronapatiënten gegaan en hebben we veel andere zorg uit moeten stellen. Nu kijken we hoe we de balans kunnen herstellen.” Cardioloog Maayke Sluman wees op het belang van een actieve aanpak om te voorkomen dat mensen die zorg nodig hebben uit het vizier raken: “Wij kunnen leren van tropenartsen. In tijden van ebola was er oversterfte bij niet-ebola patiënten. We willen niet dat mensen met pijn op de borst het ziekenhuis mijden. We zien nu al dat mensen met chronisch hartfalen wegblijven. Die bellen we actief.”
Het Jeroen Bosch Ziekenhuis is het buddy-ziekenhuis van Isala in Zwolle, dat de Koning op 27 maart bezocht. Beide ziekenhuizen werkten samen om de opvang van coronapatiënten te spreiden.
8 april: De bruis is weg
Geen biertje aan de bar. Geen thee op het terras. Geen lunch in de lounge en geen romantisch diner in het restaurant. De sluiting van cafés en restaurants op 15 maart om verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, raakte miljoenen horecaklanten. Voor de horecaondernemers waren de gevolgen nog veel ingrijpender. Ondanks steun vanuit de overheid, werden veel ondernemers met grote zorgen geconfronteerd. Hun inkomsten vielen weg, terwijl de vaste lasten doorliepen. Hare Majesteit Koningin Máxima ging op 8 april naar Irish Pub The Tara in Amsterdam om met de eigenaar daarvan en enkele andere kleinere horecaondernemers te praten over wat hun was overkomen en over de manier waarop zij trachtten de crisis te doorstaan. De Koningin stak hun een hart onder de riem en prees de toekomstgerichte houding van haar gesprekspartners: “Dat hoor ik heel vaak van ondernemers: mensen blijven met iets bezig zodat ze niet gek worden van het thuiszitten.”
Eerder die ochtend sprak de Koningin ook met een aantal vertegenwoordigers van grotere bedrijven in de horeca- en hotelbranche. Onder hen Mirjam Espinosa, oprichter en mede-eigenaar van Hotels V in Amsterdam. Zij wees op het belang van steun om gezonde bedrijven door de crisis heen te helpen: “Het mag niet zo zijn dat bedrijven die normaal gesproken goed lopen nu doodbloeden. Wij zijn de branche die Amsterdam bruisend houdt.”
15 april: Lesgeven op afstand
Toen de scholen door de coronamaatregelen geen grote groepen leerlingen meer konden ontvangen, stonden leerkrachten voor de taak om het onderwijs anders te gaan aanpakken. Maar hoe doe je dat: lesgeven op afstand? Voor veel leerkrachten was het even wennen om hun lessen online te organiseren. Om hun praktijkverhalen te horen, bracht Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander op 15 april een werkbezoek aan basisschool De Fontein in Wateringse Veld in Den Haag. Een deel van de leerkrachten van De Fontein gaf vanuit de school les aan kinderen thuis. Kinderen van ouders met een vitaal beroep konden wel op school terecht, evenals kinderen die wat extra aandacht nodig hebben. Coralie van der Sijs, adjunct-directeur van de groepen 4, 5 en 6: “We maken ons zorgen over de kinderen van wie je weet dat ze het thuis moeilijk hebben. Met hen hebben we dagelijks contact en in sommige gevallen laten we hen ook naar school komen.”
Niels van der Ven, leerkracht in groep 7, vertelde de Koning over zijn eigen steile leercurve: “Ik had geen ervaring met het geven van onderwijs op afstand. Maar door het zelf uit te zoeken en gewoon te gaan doen, krijg je door hoe het werkt. Ik leer nu ook weer elke dag.” De Koning viel binnen in een digitale les, wat tot veel consternatie leidde. “Ik weet niet of ik ze nu nog aan de rekenles ga krijgen”, zei Niels.
16 april: Beademingsmachine
Technologiebedrijf Demcon in Enschede maakte al losse beademingsmodules voor klanten in Europa, de Verenigde Staten en Japan. Maar een compleet beademingssysteem dat geschikt is voor patiënten op de intensive care, dat leverde het bedrijf nog niet. De coronacrisis en de daaruit voortkomende acute behoefte aan extra beademingsapparatuur in de Nederlandse ziekenhuizen, inspireerden het bedrijf tot een unieke prestatie. In overleg met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en een aantal ziekenhuizen ontwikkelde, produceerde en testte Demcon in sneltreinvaart een eigen beademingssysteem: DemcAir. Een ‘mission impossible’, volgens CEO Dennis Schipper, maar wel een missie met resultaat. Op 16 april kwam Hare Majesteit Koningin Máxima naar Enschede om van medewerkers en toeleveranciers te horen hoe het proces was verlopen. Dennis Schipper: “Ik vind het ongelofelijk leuk dat onze Koningin hier is. Het is een erkenning voor onze mensen die dag en nacht aan het werk zijn geweest om dit voor elkaar te krijgen. Op 20 maart hebben we een voorstel naar het ministerie gestuurd. Op 22 maart kwam de toestemming en drie weken later hebben we een eigen beademingsmachine. Een traject dat normaliter een jaar duurt is in drie weken afgelegd.”
21 april: De website mag niet platgaan
Honderdduizend aanvragen van bedrijven voor ondersteuning in twee weken. Ga er maar aanstaan om dat goed te organiseren. De medewerkers van uitvoeringsorganisatie UWV moesten alle zeilen bijzetten toen de overheid de Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid (NOW) introduceerde met het doel om banen te redden. Vanaf maandagochtend 6 april konden werkgevers die door de coronacrisis omzetverlies leden, bij UWV aankloppen voor een tegemoetkoming in de loonkosten. Medewerkers van UWV hadden drie weken de tijd om het uitvoeringsproces voor de nieuwe regeling in te richten. Normaal gesproken is daar ongeveer een jaar voor nodig. Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander bracht op 21 april een werkbezoek aan UWV in Amsterdam om van de direct betrokkenen te horen hoe ze dat voor elkaar hadden gekregen.
Jochem Stricker was als projectmanager ICT medeverantwoordelijk voor het ontwerp van het aanvraagsysteem: “Ik kreeg een aantal weken geleden de opdracht om samen met mijn collega’s een digitaal formulier online te zetten voor de NOW-regeling. Dat was heel spannend, want we wisten niet precies hoeveel mensen op maandagochtend klaar zouden zitten om een aanvraag in te dienen. Inmiddels zitten we al op honderd-één-duizend aanvragen.” “Waar zaten de knelpunten vanuit de software-ontwikkeling?”, wilde de Koning weten. “De website mocht niet platgaan dus we hebben voornamelijk heel veel load- en stresstesten gedaan”, aldus de ICT-specialist.
23 april: Raambezoek
Een van de vele schrijnende gevolgen van de coronapandemie was dat mensen met dementie of een kwetsbare gezondheid geen bezoek meer konden ontvangen. Woonzorglocaties waren genoodzaakt uit veiligheid hun deuren gesloten te houden en alleen ‘raambezoek’ te faciliteren. Voor de bewoners en hun familieleden was dat heel verdrietig. Zij misten hun vertrouwde momenten samen. Lindendael in Hoorn, onderdeel van zorgorganisatie Omring, was één van de woonzorglocaties die hiermee te maken kregen. Op 23 april bracht Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander een werkbezoek aan Lindendael om te zien en te horen hoe medewerkers en bewoners de moeilijke situatie het hoofd boden. Locatiemanager Agnes Glas liet hem een creatieve gelegenheidsoplossing zien: de praatkeet. “Familie en bewoners mogen geen direct contact met elkaar hebben. We hebben een speciale ruimte gemaakt zodat ze elkaar toch kunnen ontmoeten en met elkaar kunnen praten. De bewoner zit binnen en kan via een intercom contact hebben met familie aan de andere kant van de ruit.”
Het valt niet mee om zorg met een menselijk gezicht te verlenen met mondkapjes voor en beschermende pakken aan. Bij Omring werden smoelenboekjes gemaakt, zodat patiënten konden zien wie er achter het masker schuilging. Daarnaast leefde de omgeving volop mee. Tekeningen van buurtkinderen, liefdevolle kaartjes en bossen bloemen boden troost. Het bezoek van Koning Willem-Alexander eindigde in de binnentuin van Lindendael, waar zangeres Patricia van Haastrecht bewoners en medewerkers een hart onder de riem stak met een muzikaal optreden.
