Maart 2016
9 maart: Het muzikale vuur
Muziekschooldirecteur Marco de Souza en een aantal basisscholen in Amsterdam Zuidoost begonnen in 2006 met iets nieuws: het Leerorkest. Kinderen vanaf groep 5 leren onder schooltijd een muziekinstrument bespelen en vormen samen op school een symfonieorkest. Het Nederlands Philharmonisch Orkest sloot zich bij het initiatief aan: jonge muzikanten kregen begeleiding van NedPhO-musici die hetzelfde instrument bespelen. Het muzikale vuur verbreidde zich snel. Ook op andere plekken in Nederland gingen Leerorkesten van start.
Het tienjarig bestaan van het Leerorkest werd op 9 maart groots gevierd in Amsterdam. Hare Majesteit Koningin Máxima was erbij als erevoorzitter van het platform ambassadeurs ‘Meer Muziek in de Klas’. Het werd een spetterend optreden van ruim duizend kinderen, samen met onder anderen operazangeres Tania Kross. Een van de musici was de elfjarige Sanne Wieling. Zij bespeelde de viool die Koningin Máxima op Koningsdag 2015 kreeg in Dordrecht, en die zij doorgaf aan het Instrumentdepot van het Leerorkest. Sanne: “Omdat mijn vriendin viool speelde, heb ik ook viool gekozen. Ik vond het geluid heel mooi. Het is best spannend, maar ik vind het leuk om hier te spelen voor zoveel mensen.”
Om nieuwe scholen enthousiast te maken voor het Leerorkest is een handboek gemaakt: ‘Zó werkt instrumentaal muziekonderwijs op school’. Koningin Máxima ontving het eerste exemplaar tijdens het muziekfeest, dat werd afgesloten met een gloedvolle uitvoering van Brand New Day.
Op pad met bewindspersonen
Hoe pakt beleid van de overheid in de praktijk uit? Waar lopen de uitvoerders tegenaan? Wat gaat er goed en wat kan er beter? Die vragen staan centraal in de werkbezoeken die Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander samen met ministers en staatssecretarissen aflegt. Hij laat zich daarbij door de mensen op de werkvloer uit de eerste hand informeren over hun ervaringen.
In 2016 legde de Koning acht werkbezoeken met bewindspersonen af. Met minister Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties ging hij naar de Joint Sigint Cyber Unit van AIVD en MIVD, die onder meer onderzoek doet naar jihadistische netwerken. Met staatssecretaris Wiebes van Financiën ging hij naar de Belastingdienst in Utrecht om met medewerkers te praten over de veranderingen in hun werk en over de balans tussen vertrouwen en controle. Met staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ging hij naar de Stadsbank in Enschede om meer te horen over de aanpak van armoede en hulp aan mensen met schulden. En met staatssecretaris Van Dam van Economische Zaken bezocht hij het akkerbouwbedrijf van de familie Branderhorst in Eethen.
Ook met de staatssecretarissen van Veiligheid en Justitie, Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Infrastructuur en Milieu en Volksgezondheid, Welzijn en Sport ging de Koning in 2016 op werkbezoek.
10-11 maart: Ils resteront ensemble
Jaarlijks reizen twee miljoen Nederlanders naar Frankrijk voor een korte of lange vakantie of voor hun werk. In Europa is Frankrijk – met ruim 66 miljoen inwoners – een belangrijke samenwerkingspartner van Nederland. Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander en Hare Majesteit Koningin Máxima brachten op 10 en 11 maart een Staatsbezoek aan Frankrijk, twee jaar na het officiële bezoek van president Hollande aan ons land, begin 2014.
Veel aandacht ging uit naar de waarden die onze landen delen en naar de noodzaak die waarden voortdurend levend te houden. In november 2015 werd Parijs getroffen door terroristische aanslagen waarbij 130 mensen omkwamen. De Koning stond hier in zijn tafelrede bij het Staatsbanket uitgebreid bij stil.
“Meneer de President, U sprak na de aanslagen over ‘une France déterminée, une France unie, une France rassemblée’. Ik zou daaraan namens het Koninkrijk der Nederlanden willen toevoegen: ‘une France entourée de ses amis’. Laten wij vandaag samen opnieuw onze verbondenheid bevestigen. Laten wij vandaag opnieuw helder maken dat wij geloven in de waarden van vrijheid, gelijkheid en broederschap. Laten wij trots zijn op onze Europese cultuur in al haar verscheidenheid, en op onze manier van leven!”
Op 11 maart ging het Koningspaar ’s morgens naar café Le Carillon in de Rue Alibert, waar vier maanden eerder vijftien mensen werden gedood. De Koning en Koningin praatten daar met eigenaar ‘Coco’ en met medewerkers, buurtbewoners en hulpverleners. Barman Yacine: “Onze vaste gasten zaten aan de bar, en toen stonden ze daar ineens, Máxima en Willem-Alexander. Ze kwamen binnen en we hebben ze maar ontbijt gegeven: koffie en croissants. Toen begon het gesprek. Ik vond het mooi. Met zulke steun heb je het gevoel dat je er niet alleen voor staat.”
De dag ervoor bezochten de Koning en Koningin Halle Pajol, een ontmoetingsplek voor jongeren. Zij praatten daar met een groep jonge Fransen over tolerantie, vrijheid en gelijkheid, naar aanleiding van een educatieproject van de Anne Frank Stichting.
Aandacht voor economie en duurzaamheid was er ook. De Koning en Koningin maakten een rit in een elektrische bus van Ebusco uit Helmond. Parijs investeert in duurzaam stadsvervoer om luchtverontreiniging tegen te gaan en heeft in Nederland elektrische stadsbussen aangeschaft.
Symbool voor de Frans-Nederlandse culturele samenwerking staan de huwelijksportretten van Marten Soolmans en Oopjen Coppit die Rembrandt in 1634 schilderde. Nederland en Frankrijk hebben deze meesterwerken samen aangeschaft. Marten en Oopjen zullen als paar afwisselend in het Louvre en het Rijksmuseum te zien zijn. “Ils resteront ensemble”, zei de Koning.
11-12 maart: Borstelen, kruien en poetsen
NLdoet, de jaarlijkse vrijwilligersactie georganiseerd door het Oranje Fonds, bracht 11 en 12 maart ruim 350.000 Nederlanders in beweging. Hunne Koninklijke Hoogheden Prinses Beatrix, Prins Constantijn, Prins Floris en Prinses Aimée gingen op 11 maart aan de slag op de Prinses Máxima Manege in Den Dolder. Deze manege is toegerust voor ruiters met een lichamelijke of psychische beperking. Bestuurslid Mariëtte Scheltens: “Hier komen per week 200 gehandicapte ruiters om paard te rijden en voor therapie. Wij zijn blij met onze tachtig vrijwilligers die hier elke week, zomer en winter, naartoe komen om ‘hun’ ruiter te begeleiden. ’Jouw’ ruiter is steeds ontzettend blij om je weer te zien. Je gaat deel uitmaken van zijn of haar leven.”
Een bijzondere mogelijkheid die de manage biedt, is het huifbedrijden. Mensen die aan een bed of rolstoel gebonden zijn, komen op een doek te liggen, dat op de ruggen van twee paarden rust. De deinende beweging van de paarden werkt ontspannend en stimuleert de doorbloeding. Een rit op het huifbed is vaak het enige (sport)uitje voor mensen met een verlamming.
Zijne Majesteit de Koning en Hare Majesteit Koningin Máxima gingen een dag later naar speeltuinvereniging Vreugdeoord in Alphen aan den Rijn, waar zij de zandbak vulden met schoon zand en speeltoestellen schoonmaakten. Prinses Margriet en prof.mr. Pieter van Vollenhoven hielpen 11 maart in het Brandweer- en Stormrampenmuseum in Borculo met het poetsen van de brandweerwagens.
14 maart: 'Medeleven heeft geen nationaliteit'
Nadat in 2013 honderden vluchtelingen tijdens hun tocht over de Middellandse Zee omkwamen, besloot het op Malta woonachtige echtpaar Christopher en Regina Catrambone in actie te komen. Samen richtten zij Migrant Offshore Aid Station op, een organisatie die in de eerste drie jaar van haar bestaan dertienduizend vluchtelingen van de verdrinkingsdood wist te redden op de Middellandse Zee, de Egeïsche Zee, de Andamanse Zee en in de Golf van Bengalen. Op 14 maart ontvingen zij hiervoor de Geuzenpenning. Regina Catrambone nam de onderscheiding in ontvangst, in aanwezigheid van Hare Majesteit Koningin Máxima.
De Geuzenpenning is een initiatief van de stichting Geuzenpenning, opgericht door voormalig Nederlandse verzetsstrijders. De onderscheiding eert mensen en organisaties die zich op bijzondere wijze hebben ingezet voor democratie of tegen dictatuur, discriminatie en racisme.
In haar dankwoord vertelde Regina Catrambone over haar drijfveren. “In een tijd van nationalisme, hekken met prikkeldraad, terrorisme, angst en onzekerheid, moeten we de moed vinden om over onze mentale grenzen heen te stappen en onze angst te overwinnen. We moeten terug naar de kern, en onszelf eraan herinneren dat niemand het verdient op zee te sterven. Medeleven heeft geen nationaliteit, geen religie, geen geslacht.”
15 maart: Door het vuur voor vrede en veiligheid
Het Korps Commandotroepen is de elite-eenheid van de Koninklijke Landmacht. Commando’s voeren in kleine ploegen speciale operaties uit in vijandelijk gebied. In de jaren 2005-2010 was het Korps actief in het zuiden van Afghanistan, waar het hielp dit zwaar beproefde land stabieler en veiliger te maken. In die periode voerden de Commandotroepen meer dan 170 operaties uit en waren zij meer dan 110 keer in gevecht. Een aantal van die gevechten duurde dagen. Voor zijn buitengewone inzet ontving het Korps op 15 maart de Militaire Willems-Orde uit handen van Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander.
De Koning schetste in zijn toespraak de complexe omgeving waarin de ‘Groene Baretten’ opereerden. “U had te maken met Talibanstrijders, buitenlandse infiltranten, krijgsheren, corrupte bestuurders en drugscriminelen. Maar ook met boeren die alleen het hoofd boven water kunnen houden dankzij de papaverteelt. Met kleine smokkelaars. Met stammen die zich onderdrukt en miskend voelen. Met angstige dorpsbewoners die bescherming zoeken bij de sterkste partij, hoe wreed die ook is. Met lokale gezagsdragers die de vaardigheden en vaak ook de morele moed missen om het recht te handhaven. Te midden van die complexe wereld deed U uw plicht. (...) De militairen van het Korps Commando Troepen hebben zich in Afghanistan onderscheiden door uitstekende daden van moed, beleid en trouw. U bent door het vuur gegaan voor vrede en veiligheid.”
16 maart: Outsider Art
Outsider Art is een term die in 1972 voor het eerst werd gebruikt door de Engelse kunsthistoricus Roger Cardinal voor kunst gemaakt door mensen die niet zijn opgeleid aan de kunstacademie. Het belang van kunst buiten het professionele kunstcircuit werd echter al veel eerder gezien. Psychiater Hans Prinzhorn publiceerde in 1922 ‘Bildnerei der Geisteskranken’ met een grote collectie werken van mensen uit psychiatrische instellingen. Veel kunstenaars lieten zich daardoor inspireren, onder wie Salvador Dalí en Karel Appel.
Op 16 maart kreeg Outsider Art een eigen, herkenbare plek in de Hermitage Amsterdam. Hare Majesteit Koningin Máxima opende daar het nieuwe Outsider Art Museum, een samenwerking tussen de Hermitage, het Dolhuys, museum van de geest in Haarlem en zorgorganisatie Cordaan. “Een aantal van onze cliënten is bijzonder talentvol en gedreven. Hun werk is samen met dat van andere Outsiderkunstenaars te zien in de Hermitage. Dat is natuurlijk geweldig. Dit museum betekent erkenning, waardering en begrip voor mensen met een beperking”, aldus Eelco Damen, bestuursvoorzitter van Cordaan.
Directeur Hans Looijen van Het Dolhuys is artistiek en zakelijk verantwoordelijk voor het nieuwe Outsider Art Museum: “Voor het eerst krijgt deze bijzondere kunstvorm een vaste plaats in een van de leidende culturele instellingen van Nederland. Dit is voor ons een geweldige kans om nieuwe talenten aan een breed publiek te tonen.”
16 maart: De wijkzuster terug
Voorzitter Frans Fakkers van de Kruisvereniging Fijnaart en Heijningen herinnert zich nog goed hoe het in 2008 begon: met noodkreten van patiënten en cliënten. “We raakten in gesprek met een meervoudig gehandicapte mevrouw die vertelde dat ze in korte tijd 33 verschillende hulpverleners aan haar bed had gehad. Toen wilden we de wijkzuster terug.”
De samenwerkende kruisverenigingen in de regio voegden de daad bij het woord en gaven de wijkzuster weer een centrale rol in de thuiszorg, net als vroeger. Inmiddels zijn ongeveer zeventig wijkzusters in de regio actief. Zij organiseren de thuiszorg vanuit de behoeften en de mogelijkheden van hun cliënten, kleinschalig, vertrouwd en dicht bij huis. Een ‘ouderwets’ concept keerde daarmee terug als inspirerend voorbeeld van zorginnovatie.
Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander ging op 16 maart naar Fijnaart om met wijkzusters, hulpverleners, bestuurders en cliënten te praten over hun ervaringen met de ‘nieuwe’ manier van werken. De Koning wilde hier meer van weten nadat voorzitter Henk van Tilborg van Kruisvereniging Noord-Brabant hem over de vernieuwing had verteld tijdens de Nieuwjaarsontvangst in januari.
In woonzorgcentrum De Fendertshof praatte de Koning onder anderen met wijkzuster Judith van Hoof. Zij vertelde over de meerwaarde van de thuiszorg nieuwe stijl, maar zag ook nog mogelijkheden tot verbetering. “We zijn heel veel tijd kwijt aan administratie, bureaucratie en kantoorwerk. Die tijd ben ik liever bij de mensen thuis.”
18 maart: Op expeditie in Emmen
Een zo natuurlijk mogelijke leefomgeving voor dieren, waardoor bezoekers kennis kunnen maken met de dieren in hun ‘eigen’ habitat. Dat is het uitgangspunt van WILDLANDS Adventure Zoo Emmen, dat op 18 maart werd geopend door Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander.
Het nieuwe themapark is in de plaats gekomen van Dierenpark Emmen, dat in 2015 de deuren sloot. Het themapark van 22 hectare bevat drie werelden: een jungle, een savanne en een poolgebied. Directeur Frankwin van Beers: “We hebben een onderscheidend park gebouwd met de grootste indoorjungle ter wereld. De bezoeker heeft hier echt het idee dat hij op expeditie gaat.”
Ongeveer zevenduizend dieren hebben in Emmen een nieuw onderkomen gekregen, niet tentoongesteld in hokken en binnen afrasteringen, maar zoveel mogelijk ‘vrij’ in hun eigen ecosysteem. Dat voegt een avontuurlijke dimensie toe aan de ontdekkingstocht van bezoekers.
Een voorbeeld van het WILDLANDS-concept is het olifantenverblijf. De dieren leven in een rivierbedding met een drooggevallen deel en een deel waar ze kunnen zwemmen. De olifanten kunnen ook struinen in de overdekte jungle en genieten van een douche onder een grote waterval.
22 maart: Geen talent laten liggen
Studenten, docenten, ondernemers, financiers en beleidsmakers kwamen op 22 maart bij elkaar op de Haagse Hogeschool om te praten over de economische participatie van mensen en de stimulerende rol die financiële instellingen daarbij kunnen spelen. ‘Meedoen Geld(t)’ was het motto van de bijeenkomst en Hare Majesteit Koningin Máxima was een van de sprekers. Zij is sterk bij deze thematiek betrokken, als lid van het Nederlands Comité voor Ondernemerschap en Financiering.
Economische participatie is voor veel mensen een middel om hun talenten ten volle te kunnen ontplooien. Denk aan ondernemers die hun bedrijf willen uitbreiden, werknemers die een carrièreswitch willen maken, studenten met ondernemersaspiraties en werkzoekenden die graag weer aan de slag willen.
Koningin Máxima betoogde dat in ons land financiële diensten nog niet altijd goed aansluiten op de behoeften van mensen en op nieuwe vormen van ondernemerschap. “Zoals de ICT’er in Rotterdam die naast zijn parttime baan aan de slag wil als zelfstandig automonteur. Of de werkzoekende in Eindhoven die twee dagen per week een kookschool wil runnen als aanvulling op zijn uitkering. Of de student in Den Haag die een eigen ontwerpbureau wil starten. Deze ‘hybride’ ondernemers hebben het vaak niet gemakkelijk. Dat is jammer, want zo laten we heel veel talent liggen! Onze samenleving zou nóg beter kunnen inspelen op deze nieuwe vormen van ondernemerschap.”
23 maart: Bloemkool en baklava
Dagelijks bezoeken 40.000 mensen de Haagse Markt, op de grens van de Schilderswijk en Transvaal. De Haagse Markt is de grootste onoverdekte markt van Nederland en een ontmoetingsplek van vele culturen. Er is van alles te koop, van bloemkool tot baklava en van kaas tot kousenband.
Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander bezocht de Haagse Markt en de omliggende wijken op 23 maart. Hij sprak met buurtbewoners, marktkooplieden en (sociale) ondernemers, onder wie Appie El Massaoudi. Zijn opruim- en schoonmaakbedrijf, Aps Recycling, werkt met jongeren die moeilijk aan een baan kunnen komen. De Koning ging op stap met het Jeugd Preventie Team dat meehelpt bij het verbeteren van de leefbaarheid en veiligheid in de wijk. En hij ging kijken bij Het Ambacht, waar jongeren meubels maken onder supervisie van een leermeester en hun timmer- of schildercertificaat kunnen halen.
Het werkbezoek van de Koning was een dag na de terroristische aanslagen in Brussel waarbij tientallen mensen om het leven kwamen. In een korte verklaring op de markt zei de Koning: “We moeten onze rug recht houden. Allen die in Nederland wonen en in onze vrije en open samenleving geloven, ongeacht hun herkomst, moeten aan onze samenleving deel kunnen nemen.” Marktbezoekster Adrienne Pronk: “Ik twijfelde vanochtend of ik zou gaan, met alles wat je hoort. Maar als hij hier loopt, dan moet ik toch zeker wel drie peren kunnen kopen, of niet?”
