April 2016
12 april: Werken op en rond het spoor
Elke dag maken 285.000 mensen gebruik van station Utrecht Centraal. De stationshal en de sporen van dit spoorknooppunt worden ingrijpend vernieuwd om ruimte te kunnen bieden aan de groeiende stroom reizigers. Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander bracht op 12 april een werkbezoek aan Utrecht Centraal, samen met staatssecretaris Sharon Dijksma van Infrastructuur en Milieu. Zij praatten met conducteurs en machinisten, veiligheidsmedewerkers en schoonmakers over de dagelijkse praktijk van hun werk en over de sociale veiligheid. Esperanza Wanders was een van mensen met wie de Koning sprak. Samen met haar collega’s zorgt zij ervoor dat het station en de treinen netjes en schoon blijven. “De Koning was goed op de hoogte van wat er allemaal speelde op en rond het spoor. Hij was erg benieuwd naar mijn ervaringen. Ik heb hem verteld over wat er allemaal bij het werk komt kijken. En dat dat veel meer is dan alleen schoonmaken. Zoals reizigers de weg wijzen en helpen bij het in- en uitladen van bagage. Extra service waar de reiziger heel blij mee is.”
De Koning en de staatssecretaris namen vanaf Utrecht Centraal de trein naar Station Utrecht Zuilen en gingen vervolgens kijken bij de verkeersleidingspost van ProRail. Daar praatten zij met verkeers- en treindienstleiders en met vertegenwoordigers van reizigers en vervoerders. Belangrijk onderwerp was de vraag wat er aan gedaan wordt om te zorgen dat reizigers en goederenvervoerders zo min mogelijk last hebben van verstoringen op het spoor.
13-14 april: Beieren ‘brummt’
‘Laptop und Lederhosen’. Die succesvolle combinatie van technologische innovatie en gehechtheid aan tradities maakt van Beieren een bijzondere deelstaat van Duitsland. Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander en Hare Majesteit Koningin Máxima bezochten Beieren op 13 en 14 april in het kader van de reeks werkbezoeken aan alle Duitse deelstaten, waarmee zij in 2013 begonnen.
Hoogtechnologische industrie en diensten spelen een grote rol in de samenwerking tussen Beieren en Nederland. Erik Jan Hengstmengel woont al 15 jaar in München. Hij is directeur van Tie Kinetix GmbH, een Duitse dochter van een Nederlands softwarebedrijf. “De economie hier in Beieren ‘brummt’. Er zijn altijd mogelijkheden, zeker voor Nederlanders, want men heeft hier vaak veel respect voor ons. Er is ook interesse in ons design. Met Adrian van Hooydonk als hoofdontwerper bij BMW hebben we een mooi uithangbord.” Van Hooydonk leidde het Koningspaar op 13 april rond door BMW Welt. Daarbij stonden zij onder meer stil bij de door hem ontworpen BMW MINI, die de Nederlandse VDL Groep produceert in Born. BMW vierde in 2016 zijn honderdjarig bestaan.
Veel aandacht was er ook voor cultuur en voor de internationale rechtsorde. De Koning en Koningin heropenden de gerenoveerde Holländer-Saal in de Alte Pinakothek. Het Centraal Museum Utrecht tekende in hun bijzijn een overeenkomst over een gezamenlijke Caravaggisten-tentoonstelling in 2018 en 2019. In Neurenberg bezocht het Koningspaar het Justitiepaleis Neurenberg en ‘Saal 600’, waar de processen van Neurenberg na afloop van de Tweede Wereldoorlog hebben plaatsgevonden. Zij spraken daar met juristen en andere deskundigen over mensenrechten en internationaal strafrecht.
Tijdens de lunch bij minister-president Seehofer op de residentie van de Staatskanzlei sprak de Koning zijn waardering uit voor Beieren. “Er is een Beierse zegswijze die luidt ‘Ned gschimpft is globt gnua’. In het Hoogduits: ‘Nicht geschimpft ist gelobt genug’. In uw cultuur legt U het accent steeds op wat beter kan. Zelfkritiek is een deugd. Maar soms is de hulp van een betrokken buitenstaander nodig om onszelf weer helemaal eerlijk te zien. Bayern ist spitze!”
15 april: Zang en dans
De Nationale Opera en het Nationale Ballet vormen sinds 2013 één organisatie en delen al vele jaren één gebouw. Bij de première van Roméo et Juliette, op 15 april 2016, deelden zij ook voor het eerst het toneel. De Duitse choreografe en regisseuse Sasha Waltz maakte een interpretatie van Shakespeares liefdesdrama, op muziek van Hector Berlioz. Opera en Ballet speelden binnen deze nieuwe productie voor het eerst een gelijkwaardige rol. Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander woonde de voorstelling bij.
Balletsolisten, zangsolisten, een corps de ballet en een koor brachten samen het verhaal van Roméo et Juliette tot leven. Eerste soliste Igone de Jongh danste de rol van Juliette. “Toen ik werd gevraagd was ik meteen geïnteresseerd. Het is een andere stijl, helemaal nieuw en het was heel bijzonder om met de zangers van de opera samen te werken.”
Het Nederlands Philharmonisch Orkest, met dirigent Kazushi Ono, begeleidde de voorstelling.
Geloofsbrieven: een lange en levende traditie
Elke nieuwe ambassadeur die in Nederland aan de slag gaat, biedt eerst aan Zijne Majesteit de Koning zijn of haar geloofsbrieven aan. Het gebruik stamt uit de Middeleeuwen en vormt nog steeds een levende traditie. De brieven bevestigen de goede relaties tussen beide landen en geven aan dat de diplomaat gemachtigd is om namens zijn staatshoofd of regering te spreken. Vanaf het moment dat de Koning de geloofsbrieven heeft aanvaard, is de nieuwe ambassadeur formeel in functie. Nederlandse ambassadeurs krijgen een door de Koning getekende geloofsbrief mee om aan te bieden aan het staatshoofd van het land waar zij ambassadeur worden.
In 2016 ontving Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander 38 ambassadeurs ter overhandiging van hun geloofsbrieven. Het betrof de vertegenwoordigers van achtereenvolgens: Mali, Haïti, Irak, Congo, Indonesië, Bahrein, Japan, Mauritius, Frankrijk, Algerije, Kirgizië, China, Mauritanië, Kazachstan, Italië, Bhutan, Verenigde Arabische Emiraten, Hongarije, Honduras, Guatemala, Roemenië, Duitsland, Noorwegen, Pakistan, Griekenland, Namibië, Israël, Bosnië-Herzegovina, Singapore, Koeweit, Portugal, Jemen, Tunesië, Ierland, Senegal, San Marino, Malediven en Trinidad & Tobago.
19 april: Feria del Libro
Nederland was in 2016 gastland op de Feria Internacional del Libro de Bogotá in Colombia. De Feria is een van de grootste boekenbeurzen van Latijns-Amerika en trekt jaarlijks een half miljoen bezoekers. Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Laurentien opende op 19 april het Nederlandse paviljoen.
Speciaal voor de gelegenheid werden zo’n 30 Nederlandse boeken in het Spaans vertaald. Auteurs als Cees Nooteboom, Herman Koch en Tommy Wieringa presenteerden zich tijdens de Feria del Libro aan een Spaanstalig publiek. Daarnaast werd de beurs aangegrepen om de aandacht te vestigen op de Nederlandse creatieve industrie en designcultuur. MVRDV Architecten en grafisch ontwerper Irma Boom tekenden voor het ontwerp van het Nederlandse paviljoen. Daarin was onder meer een tentoonstelling over het leven van Anne Frank ingericht.
Het overkoepelende thema van de boekenbeurs was “Paz” (Vrede). Daarmee sloot de beurs aan bij de vredesonderhandelingen tussen de Colombiaanse regering en rebellenbeweging FARC.
Prinses Laurentien noemde de Feria del Libro ‘een viering van lezen en schrijven’. “Boeken laten een wereld voor je opengaan waarin je grenzeloos kunt nadenken. Over wie we zijn. Over waar we vandaan komen en waar we naartoe willen gaan. Maar het is ook een wereld van fantasie en van humor. Van troost en herkenning. Van verwondering en plezier.” De Prinses bezocht in Colombia ook een aantal alfabetiseringsprojecten. Zij is speciaal gezant geletterdheid voor UNESCO.
20 april: Zeventig jaar Internationaal Gerechtshof
Het Vredespaleis in Den Haag is sinds april 1946 de thuisbasis van het Internationaal Gerechtshof, het voornaamste gerechtelijke orgaan van de Verenigde Naties en het enige VN-hoofdorgaan dat buiten New York is gevestigd. Het Internationaal Gerechtshof richt zich op een vreedzame oplossing van geschillen tussen landen. Daarbij kan het gaan om grensgeschillen op land of op zee, maar ook bijvoorbeeld om schendingen van internationaal humanitair recht. Het hof is samengesteld uit vijftien rechters en wordt bijgestaan door een griffie van ongeveer honderd mensen.
Op 20 april vierde het Internationaal Gerechtshof zijn zeventigste verjaardag met een plechtige zitting. Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander was daarbij aanwezig, evenals secretaris-generaal van de Verenigde Naties Ban Ki-moon. Sinds zijn oprichting heeft het hof in meer dan honderd zaken uitspraak gedaan. Hoewel landen in specifieke gevallen soms moeite kunnen hebben met de uitkomst, worden de uitspraken over het algemeen gevolgd. Daarmee levert het Internationaal Gerechtshof een betekenisvolle bijdrage aan vrede en veiligheid in de wereld.
Rechter Ronny Abraham is president van het Internationaal Gerechtshof. Hij memoreerde de ontwikkeling in het type zaken dat het hof krijgt voorgelegd. Relatief nieuwe thema’s zijn internationaal milieurecht en mensenrechten. Volgens de president heeft het Internationaal Gerechtshof dankzij alle opgebouwde expertise en jurisprudentie inmiddels een ‘kalme volgroeidheid’.
21 april: Vier vrijheden
In januari 1941 benoemde President Roosevelt in zijn State of the Union-toespraak voor het Amerikaanse Congres vier vrijheden die hij fundamenteel vond voor de wereld: de vrijheid van meningsuiting, de vrijheid van geloof, de vrijwaring van gebrek en de vrijwaring van angst. Ze gingen de geschiedenis in als de ‘four freedoms’ en waren na de oorlog leidend bij de opstelling van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.
Het gedachtegoed van Roosevelt - wiens voorouders uit Zeeland kwamen - wordt levend gehouden door de Roosevelt Foundation in Middelburg. Samen met het Roosevelt Institute in New York kent de Roosevelt Foundation elk jaar de Four Freedoms Award toe aan organisaties en personen die een bijdrage hebben geleverd aan de vrijheid in de wereld. Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander, Hare Majesteit Koningin Máxima en Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Beatrix woonden de uitreiking op 21 april in Middelburg bij. Onderscheiden werden Mazen Darwish uit Syrië, drie geestelijken uit de Centraal Afrikaanse Republiek (Dieudonné Nzapalainga, Omar Kobine Layama en Nicolas Guérékoyame-Gbangou), Denis Mukwege uit de Democratische Republiek Congo, Human Rights Watch en Bondskanselier Angela Merkel.
Mevrouw Merkel ging in haar dankwoord in op de Duitse Bezetting en op de verwoesting van Middelburg in de Tweede Wereldoorlog. “Das Verhältnis zwischen Niederländern und Deutschen ist ein wunderbares Beispiel dafür, dass Wandel zum Guten trotz allen Leids möglich ist.”
Koninklijk ontvangen
Regelmatig ontvangt Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander staatshoofden, regeringsleiders en andere hoge buitenlandse gasten die een bezoek brengen aan Nederland. Zo sprak hij op 22 april met president Joko Widodo van de Republiek Indonesië, die een tweedaags bezoek bracht aan ons land. Ook Hare Majesteit Koningin Máxima had een onderhoud met President Widodo in haar hoedanigheid van speciale pleitbezorger van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties voor inclusieve financiering voor ontwikkeling. In augustus ging zij zelf naar Indonesië in haar VN-rol.
Op 11 oktober ontving de Koning Hare Koninklijke Hoogheid de Hertogin van Cambridge voor een lunch in Villa Eikenhorst. Zij was in Nederland voor de opening van de tentoonstelling ‘At Home in Holland: Vermeer and his Contemporaries from the British Royal Collection’, in het Mauritshuis in Den Haag.
Een groot gezelschap buitenlandse gasten werd door de Koning en Koningin ontvangen op 19 mei. Enkele honderden diplomaten en vertegenwoordigers van internationale organisaties kregen een galadiner aangeboden in het Koninklijk Paleis Amsterdam. Het thema was internationaal recht. Ook Nederlanders die actief zijn op dat terrein behoorden tot de gasten.
22 april: Dag vol sport en beweging
Basisschool Polsstok en basisschool Drostenburg liggen allebei in Amsterdam-Zuidoost maar hebben elk een heel eigen karakter. Polsstok werd in 2015 uitgeroepen tot de sportiefste school van Nederland. Drostenburg is een school voor leerlingen met een chronische ziekte of een lichamelijke handicap, al dan niet in combinatie met een verstandelijke beperking. De twee scholen grepen de jaarlijkse Koningsspelen aan om elkaar beter te leren kennen en organiseerden op 22 april samen een dag vol sport en beweging. Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander en Hare Majesteit Koningin Máxima waren er bij. Zij ontbeten op basisschool Drostenburg met de leerlingen en gaven daarna het startsein voor de sportdag.
Een van de leerlingen op Drostenburg is de negenjarige Jenell. “Ik zit op deze school omdat ik een aandoening heb waardoor ik niet kan lopen of mijn arm kan gebruiken. Er zijn hier hele leuke kinderen en daardoor voel ik me niet eenzaam met een aandoening. Ik wil later cameravrouw worden, maar als dat niet kan dan wil ik graag voetbalster worden of paardrijdster of dolfijnentrainster.”
De landelijke coördinatie van de Koningsspelen is in handen van de Johan Cruyff Foundation en de Krajicek Foundation. Koninkrijksbreed deden bijna 6.000 basisscholen met in totaal 1,2 miljoen leerlingen aan de Koningsspelen mee.
22 april: Financiële wereld in verandering
De ministers van Financiën van de landen van de Europese Unie en de presidenten van de nationale centrale banken kwamen op 22 april bij elkaar in Amsterdam om te praten over het economisch beleid en de financiële sector binnen de Unie. Dit halfjaarlijkse overleg van de ‘Ecofin’ wordt altijd gehouden in het land dat voorzitter is van de Raad van de Europese Unie. Minister Dijsselbloem van Financiën had Hare Majesteit Koningin Máxima uitgenodigd het gezelschap toe te spreken tijdens het diner, ’s avonds in de Westergasfabriek. Naast de Ecofin-leden waren ook enkele Eurocommissarissen aanwezig en vertegenwoordigers van de Europese Centrale Bank en de Europese Investeringsbank.
Koningin Máxima sprak mede in haar hoedanigheid van speciale pleitbezorger van de secretarisgeneraal van de Verenigde Naties voor inclusieve financiering voor ontwikkeling en vanuit haar functie als erevoorzitter van het platform Wijzer in Geldzaken. Zij hield haar gehoor voor dat ook in de landen van de Europese Unie lang niet iedereen toegang heeft tot basisvoorzieningen als een bankrekening, een spaarrekening of een zorgverzekering. Een op de tien inwoners van de EU moet het nog steeds zonder deze faciliteiten doen. Dit gaat om 58 miljoen mensen. Ook vroeg ze aandacht voor de snelle veranderingen in de financiële wereld, waarin nieuwe aanbieders met alternatieve vormen van dienstverlening - zoals bankieren per telefoon - aan de weg timmeren. Zij vroeg de aanwezigen eraan bij te dragen dat zoveel mogelijk mensen van deze nieuwe ontwikkelingen kunnen profiteren.
23 april: Wereldfoto bij maanlicht
De Australische fotograaf Warren Richardson was de winnaar van de prijs voor de World Press Photo 2015. Op 23 april ontving hij deze prijs uit handen van Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Constantijn. Richardsons winnende zwart-wit foto toont Syrische vluchtelingen die ’s nachts de grens tussen Servië en Hongarije oversteken. Behoedzaam reikt een van hen zijn baby door een opening in het prikkeldraad aan een medevluchteling aan. De fotograaf beschreef de omstandigheden waaronder hij de foto had gemaakt als volgt. “Ik kampeerde al vijf dagen met de vluchtelingen aan de grens. Het was drie uur ’s nachts en ik kon geen flits gebruiken, want de politie was naar deze mensen op zoek en ik wilde hen niet verraden. Dus ik moest het alleen met het maanlicht doen.”
Prins Constantijn is sinds 2008 beschermheer van World Press Photo. In zijn toespraak zei hij: “Deze foto geeft de vluchtelingenstatistieken een menselijk gezicht. Hij toont de angst en wanhoop en de drang tot overleven. Deze foto veranderde de wereld niet, maar in zijn fijngevoeligheid raakt hij iedereen die een geweten heeft en die het menselijk lijden in dit drama aanvoelt. Dit is fotojournalistiek op zijn best.”
De prijs voor de World Press Photo (een Nederlands initiatief uit 1955) wordt internationaal gezien als de meest prestigieuze prijs op het gebied van persfotografie. De winnende foto werd gekozen uit 83.000 ingezonden foto’s van 5.800 fotografen uit 128 landen.
27 april: Zwolle zonder dolle is een einde stad
Op 27 april vierde Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander zijn 49ste verjaardag. Alle ogen waren gericht op Zwolle, dat de Koning en Koningin en hun drie dochters gastvrij ontving. Ook Prins Constantijn en Prinses Laurentien, Prins Maurits en Prinses Marilène, Prins Bernhard en Prinses Annette, Prins Pieter-Christiaan en Prinses Anita en Prins Floris en Prinses Aimée vierden Koningsdag in Zwolle mee. Tegen de grimmige weersvoorspelling in viel er geen regen en brak zelfs de zon door. “De warmste Koningsdag toe nu toe”, zei de Koning.
Bij Museum de Fundatie bracht zanger Bertolf een muzikaal eerbetoon aan beroemde Zwollenaren als Johan Thorbecke en Herman Brood. Driesterrenkok Jonnie Boer van De Librije serveerde aspergesoep op de Grote Markt. Op het Rodetorenplein lieten PEC Zwolle-trainer Ron Jans en schaatsers Ronald Mulder en Erben Wennemars de sportieve kant van Zwolle zien. En rapper Typhoon bracht op het Broerenkerkplein alle feestvierders in beweging met zijn hit Zandloper. “Is iedereen verbonden?” klonk het uit de luidsprekers.
“Zwolle zonder dolle is een einde stad”, citeerde de Koning Koot en Bie. “En dat zeg ik uit de bodem van mijn hart.”
De live-uitzending van Koningsdag 2016 trok 3,4 miljoen kijkers.
