De troonswisseling vindt plaats wanneer de Koning troonsafstand doet of overlijdt. Op dat moment wordt hij opgevolgd door de eerste in de lijn van troonopvolging. De regels voor troonopvolging zijn vastgelegd in de Grondwet.
De Koning aanvaardt het Koningschap voor het leven, dit wil zeggen dat hij in beginsel Koning blijft tot hij overlijdt. In de Grondwet is wel de mogelijkheid opgenomen dat een Koning al eerder afstand doet van de troon, dit wordt abdicatie genoemd.
Overlijden
Wanneer de Koning overlijdt is zijn opvolger vanaf dat moment direct Koning. De nieuwe Koning moet daarna volgens de Grondwet zo snel mogelijk worden beëdigd en ingehuldigd. Dit gebeurt in de hoofdstad Amsterdam tijdens een openbare Verenigde Vergadering van de Staten-Generaal (de Eerste en Tweede Kamer).
Abdicatie
Een troonswisseling kan ook plaatsvinden wanneer de Koning er zelf voor kiest om troonsafstand te doen, dit wordt abdicatie genoemd. Het moment waarop een Koning troonsafstand doet bepaalt hij zelf. Wie de Koning opvolgt is vastgelegd in de lijn van troonopvolging.
De Koning doet troonsafstand door de Akte van Abdicatie te ondertekenen. Zijn opvolger ondertekent dezelfde akte. Hierbij zijn de Rijksministerraad, de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer, leden van het Koninklijk Huis en de vicepresident van de Raad van State aanwezig. De ondertekening van de Akte van Abdicatie vindt plaats in de hoofdstad Amsterdam. Aansluitend wordt de nieuwe Koning beëdigd en ingehuldigd.
Recente geschiedenis
Prinses Beatrix volgde op 30 april 1980 haar moeder, Koningin Juliana, op als Koningin. Na precies 33 jaar werd zij op 30 april 2013 opgevolgd door haar zoon, Koning Willem-Alexander. Prinses Catharina-Amalia, de Prinses van Oranje, is sindsdien de eerste in lijn van troonopvolging. Zowel Koningin Juliana als Koningin Beatrix kozen ervoor afstand te doen van de troon.
