Mei 2022
4 mei: Kompas voor goed en kwaad
Na twee jaar waarin de Nationale Herdenking op de Dam vanwege coronamaatregelen niet openbaar toegankelijk was, kon op 4 mei 2022 weer iedereen die dat wilde fysiek aanwezig zijn. Duizenden mensen maakten daarvan gebruik.
Tijdens de Nationale Herdenking herdenken wij allen – burgers en militairen – die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord; zowel tijdens de Tweede Wereldoorlog en de koloniale oorlog in Indonesië, als in oorlogssituaties en bij vredeoperaties daarna. Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander en Hare Majesteit Koningin Máxima legden een krans namens de Nederlandse bevolking en (klein)kinderen legden namens overlevenden kransen voor verschillende groepen oorlogsslachtoffers.
Voor de kranslegging en de twee minuten stilte op de Dam, hield Hans Goedkoop de 4 mei-voordracht in de Nieuwe Kerk. Hij wijdde zijn toespraak aan Abel Herzberg, die Bergen-Belsen overleefde. ‘Als de mens zijn eigen kwaad niet ziet, hoe hou je vast aan wat er mag en niet mag?’, vroeg Herzberg zich af. Goedkoops voordracht was een eerbetoon aan mensen die hun eigen grens tussen wat mag en niet mag nooit over zullen gaan. “Dat dit heeft bestaan. Zoals het ook bestond bij veel verzetsmensen, onderduikgevers, in het klein bij zoveel anderen. Dat puntgave kompas voor goed en kwaad. Het is waar we elkaar op 4 mei elk jaar weer over vertellen, dat het bestond, en ik merk met de jaren dat het eigenlijk alleen maar wezenlijker voor me wordt.”
10 mei: Het Groote avonturenboek
Na vijfenzeventig jaar gesloten te zijn geweest voor publiek, ging op 9 juni het Groote Museum aan het Artisplein weer open. Hare Majesteit Koningin Máxima verrichtte de opening. Het monumentale gebouw kreeg een totaal nieuwe, kleurrijke inrichting. Bezoekers worden uitgenodigd een persoonlijke expeditie te maken door de wereld van de natuur. Ze ontdekken hoe ze zijn verbonden met al het leven op aarde. Haig Balian, artistiek leider: “je ziet jezelf hier in de spiegel en daarbij ontdek je hoe ongelofelijk veel je op andere organismen lijkt. We hebben relatief weinig inzicht in onszelf en in hoe het andere leven op aarde in elkaar zit. Hier kun je zien hoeveel overeenkomsten er zijn.”
Directeur van Artis Rembrandt Sutorius vertelde over de metamorfose van het gebouw: “Het waren donkere gaanderijen, oude vitrinekasten, een krakende vloer en opgezette dieren. We vroegen ons af: waarom is er zo lang in deze mooie ruimte zo weinig gebeurd?” Hij was blij dat na een jarenlange restauratie het Groote Museum aan het Artisplein zijn deuren kon openen. Ook burgemeester Femke Halsema was enthousiast: “Het is alsof je door een groot avonturenboek loopt.”
10 mei: Darbuka’s en boomwhackers
Darbuka’s en boomwhackers: ze zijn niet dagelijks te horen binnen de muren van Paleis Noordeinde. Daarom was het op 10 mei een bijzondere dag, toen honderdvijftig leerkrachten, schoolleiders en pabo-studenten zich op uitnodiging van Hare Majesteit Koningin Máxima in het paleis verzamelden voor de werkconferentie Méér Muziek in Mijn Klas. De Koningin is erevoorzitter van stichting Méér Muziek in de Klas die als doel heeft dat alle 1,4 miljoen basisschoolleerlingen muziekonderwijs krijgen. Tijdens de werkconferentie ging het om de vraag hoe je als leerkracht concreet aan de slag kunt met muziek, ook als je geen muzikaal wonderkind bent. Minister Dennis Wiersma voor Primair en Voortgezet Onderwijs en staatssecretaris Gunay Uslu voor Cultuur en Media dachten en deden mee. Na een plenair gedeelte in de Grote Balzaal, waarbij onder meer werd getrommeld op darbuka’s, konden de deelnemers in een aantal workshops verdere inspiratie opdoen. Zo lieten Adinda van Affelen van Saëmsfoort en Floortje Looman hun gehoor musiceren met boomwhackers: gekleurde plastic buizen van verschillende lengte die ieder een eigen toon hebben als je ermee in je hand slaat.
De Koningin vertelde over de voortgang die in zeven jaar is gemaakt: “Met alle activiteiten samen wordt al twee derde van alle basisschoolleerlingen bereikt. Door muziek op school mogelijk te maken voor alle kinderen bereiken we ook de kinderen die van huis uit niet gestimuleerd worden om muziek te maken. Juist voor hen betekent dit heel veel voor hun zelfvertrouwen!”
11 mei: Omarming van het hele gezin
Een bijzondere plek voor gezinnen met een chronisch ernstig ziek kind is Het Jeroen Pit Huis in Amsterdam. Hare Majesteit Koningin Máxima verrichtte de opening op 11 mei. In Het Jeroen Pit Huis worden ouders begeleid bij de vaak moeilijke verpleegkundige handelingen die thuis nodig zijn. Daarnaast kunnen ze er na een intensieve periode in het ziekenhuis op adem komen en de gezinsroutine terugvinden.
Vanessa Liem, moeder van Thijmen en Olivia, was nauw betrokken bij de totstandkoming van Het Jeroen Pit Huis en vertelde bij de opening haar verhaal: “Na zijn geboorte, nu negen jaar geleden, werd onze zoon naar de IC gebracht. Hij ging van het ene onderzoek naar het andere. De roze wolk waarop we hoopten, werd voor ons een zoektocht vol verdriet en onzekerheid. Hij bleek een aangeboren, oncontroleerbare vorm van epilepsie te hebben. Ondanks de goede zorg in het ziekenhuis, voelden wij ons thuis eenzaam en machteloos. De eerste jaren zijn we wel twintig keer met gierende banden naar de eerste hulp gereden. De opening van Het Jeroen Pit Huis is voor mij een droom die uitkomt. Dit is een huis waarin het gaat om de kwaliteit van leven van het hele gezin. Gezinnen voelen zich hier gesteund en omarmd en dat helpt in de eenzame strijd.”
12 mei: Kansenkloof niet accepteren
“Normaal staat niet vast ook al lijkt het zo te zijn. Normaal kan bewegen door noodzaak of pijn. ‘Doe normaal’ is iets wat vaak wordt gezegd. Maar ‘verander normaal’ is beter op zijn plek.”
Elias Simson van Triple ThreaT uit Haarlem barstte op 12 mei spontaan uit in een spoken word performance na het winnen van het Grote Appeltje van Oranje van het Oranje Fonds. Triple ThreaT zet sport en cultuur in om jongeren tussen 6 en 21 jaar te helpen op hun pad naar zelfredzaamheid. Het aanbod is divers. Van basketbal tot dans en rap en van huiswerkbegeleiding tot stages en ondernemerschap.
De Appeltjes werden in 2022 door Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander uitgereikt aan initiatieven die de kloof tussen jongeren met en zonder kansen helpen dichten. De beide andere winnaars waren JongPIT, dat zich sterk maakt voor jongeren met een aandoening of beperking, en Young Leaders Community, een initiatief dat inspiratie biedt aan jonge mensen met een Marokkaans-Nederlandse achtergrond. “Iedere jongere die zich van de samenleving afwendt, maakt een persoonlijke tragedie door”, zei de Koning. “Het is ook een enorme verspilling van energie en talent. Wat ik zo fantastisch vind is dat u die kansenkloof simpelweg niet accepteert. U accepteert het niet dat jongeren de moed verliezen en afhaken! En in plaats van naar anderen te wijzen, bent u zelf aan het werk gegaan. Om bruggen te bouwen, dwars over de kloof heen.”
12-16 mei: Canada’s Princess
Ottawa verwelkomde Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Margriet en de heer Pieter van Vollenhoven hartelijk op 12 mei. Hun vijfdaagse bezoek vond – met twee jaar uitstel door de coronapandemie – plaats in het kader van 75 jaar vrijheid. De Prinses en haar man hadden uitgebreid aandacht voor de veteranen. Zo onthulde Prinses Margriet een plaquette ter ere van generaal Foulkes, die onderhandelde over de Duitse capitulatie in Wageningen. Minister-president Justin Trudeau vergezelde de Prinses tijdens haar bezoek aan de begraafplaats Beechwood. Bij de opening van een fototentoonstelling over het leven van Prinses Juliana en haar dochters tijdens de Tweede Wereldoorlog in Ottawa, zag Prinses Margriet tot haar eigen verrassing foto’s die zij nog niet kende.
In het programma was ook ruimte voor andere gedeelde interesses. Zo sprak de Prinses met een groep Canadese parlementariërs over de gevolgen van klimaatverandering voor Canada en de Canadese boeren, veelal met Nederlandse voorouders. Ook ontmoette zij vertegenwoordigers van het Canadese Rode Kruis. Een bezoek van Canada’s Princess aan Ottawa is niet compleet zonder het Tulpenfestival. Tienduizenden bezoekers onthaalden de Prinses en haar man enthousiast. Op de laatste dag werd nog een krans gelegd bij het monument voor de onbekende soldaat in het War Museum. Bij die gelegenheid drukte een 96-jarige veteraan de Prinses op het hart om goed voor zichzelf te zorgen, omdat hij haar over een paar jaar wel weer verwachtte te zien!
13 mei: ‘Met recycling kun je heel toffe dingen maken’
In 2015 opende Hare Majesteit Koningin Máxima het Scoutinglandgoed Zeewolde, een prachtige plek in de natuur waar scouts op en om het water avonturen kunnen beleven en samen hun vaardigheden kunnen ontwikkelen. Zeven jaar later, op 13 mei 2022, ging de Koningin terug naar het scoutinglandgoed om te zien hoe het gebied zich had ontwikkeld en hoe de scouts er gebruik van maken. Ze hoorde enthousiaste verhalen in het Avonturenhuis en werd door de scouts bijgepraat over hun inzet voor de natuur. Linde Dieleman van Scouting Doormangroep Terneuzen en Enne Hensing van Zeeverkennersgroep Jan van Galen Leiden vertelden de Koningin over hun samenwerking met wetenschappers: “Scouts for science is een groep van wetenschappers en scouts die samenwerken aan duurzaamheid. We maken bijvoorbeeld sleepnetten langs de boten en gaan rondkijken of er plastic in het water of langs de kant ligt. Dat halen we op. Als we iets groots in het water zien liggen, draaien we om om het te pakken.”
Dat drijvend afval de basis kan zijn voor iets moois, hebben de scouts op het Scoutinglandgoed bewezen met de ‘ecoflat’, een boot van gerecycled plastic. Rosanne Terpstra van Scouting VPV Hoorn: “Met duurzaamheid en recycling kun je heel toffe dingen maken, zoals wij laten zien.”
Koningin Máxima is beschermvrouwe van Scouting Nederland, de grootste jeugd- en jongerenorganisatie van ons land.
18 mei: Solidair met Roemenië
Vooruitlopend op hun vertrek naar Roemenië in de zomer, bracht Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander op 18 mei een werkbezoek aan de militairen van de Luchtmobiele Brigade van de Koninklijke Landmacht in Schaarsbergen. Zij bereidden zich voor op hun deelname aan de enhanced Forward Presence in Roemenië, een vooruitgeschoven NAVO-aanwezigheid bedoeld als afschrikking tegen de Russische dreiging. NAVO-bondgenoot Roemenië grenst aan Oekraïne, dat op 24 februari door Rusland werd binnengevallen.
De Koning deed mee aan een oefening waarin gevechtssituaties levensecht werden nagebootst. Wat doe je bijvoorbeeld als militaire eenheid als je met geweld een huis met verdachte personen binnenvalt en iemand vanaf de bovenverdieping hoort kermen? Hoe verleen je noodzakelijke hulp en waarborg je tegelijkertijd je eigen veiligheid? De Koning kreeg daarnaast uitleg over de inzet van geavanceerde hulpmiddelen, zoals drones.
Pim Jacobs, commandant C-compagnie, was een van de militairen die de Koning bijpraatten over de voorbereidingen op het vertrek naar Roemenië: “We trainen voor een wedstrijd die we eigenlijk niet willen spelen. Door onze aanwezigheid in het oosten van Roemenië willen we laten zien dat we onze relatie met de NAVO-bondgenoten koesteren. We zijn solidair met de bevolking daar die natuurlijk ook ongerust is over de situatie in Oekraïne.”
De solidariteit tussen de lidstaten van de NAVO is gebaseerd op artikel 5 van het NAVO-verdrag: een aanval op één lidstaat wordt beschouwd als een aanval op alle lidstaten.
20 mei: Vennekredsen
Onze agrarische sector stond vijfhonderd jaar geleden in Europa al te boek als innovatief. In 1521 nodigde de Deense Koning Christiaan II tuinders uit Waterland uit om zich vanwege hun landbouwkundige kennis in Denemarken te vestigen. De boeren kregen grond toegewezen bij het dorp Dragør op het eiland Amager bij Kopenhagen en voorzagen het Deense hof en de hoofdstad van groente, fruit en bloemen. De Waterlandse tuinders raakten geïntegreerd in de Deense samenleving, maar behielden toch ook iets van hun eigen karakter. Straatnamen als ‘Leiden Allé’ en de ‘Goudavej’ herinneren daaraan.
Op 20 mei bezocht Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Beatrix samen met Hare Majesteit Koningin Margrethe II de regio Amager om te markeren dat vijfhonderd jaar geleden de eerste Hollandse boeren daar neerstreken. Ze gingen onder meer langs bij de boerderij van de familie Seerup Hansen. De huidige bewoners zijn de achttiende generatie van een van oorsprong Nederlandse familie. Nog steeds telen ze, op biologische wijze, kruiden, groenten en bloemen. Mark Seerup Hansen: “Klanten kunnen online bestellen. De volgende dag wordt de groente vers geplukt, en in een kluis in een eco-kast geplaatst. Die kan met een QR-code worden geopend. We hebben door de hele stad van die kasten staan.”
Prinses Beatrix en Koningin Margrethe kregen ook een vleug folklore in de vorm van een demonstratie van ‘Vennekredsen’, ruiters die met een knuppel een ton moeten zien te raken.
Verzoekschriften
Elk jaar ontvangt Zijne Majesteit de Koning uit het hele Koninkrijk enkele duizenden verzoekschriften, dat wil zeggen brieven van burgers aan hem. In 2022 ging het om circa 2.500 verzoekschriften. Onderwerpen die vaak terugkwamen waren de militaire inval van Rusland in Oekraïne, het stikstofbeleid, het wereldkampioenschap voetbal in Qatar en de energieprijzen.
Het Kabinet van de Koning informeert de Koning over de inhoud van de verzoekschriften en verzorgt het antwoord aan de mensen die zich tot de Koning hebben gericht. Als daartoe aanleiding is, worden verzoekschriften onder de aandacht gebracht van de bewindspersoon die verantwoordelijk is voor het desbetreffende beleidsterrein.
