Januari 2020
8 januari: Culturele verbinding
In 2019 won Stichting ElanArt een Appeltje van Oranje. De initiatiefnemers en vrijwilligers van ElanArt geloven in de verbindende kracht van muziek, dans en theater over taalgrenzen heen. De stichting richt zich op jongeren in asielzoekerscentra die graag in contact komen met leeftijdsgenoten. Als je elkaars taal (nog) niet spreekt, kunnen muziek en beweging een uitstekend communicatiemiddel zijn. ElanArt koppelt jonge asielzoekers aan studenten, omwonenden en kunstinstellingen en daar komen de mooiste projecten uit voort. Hare Majesteit Koningin Máxima ging op 8 januari naar de Hogeschool Arnhem en Nijmegen (waarmee ElanArt nauw samenwerkt) voor een nadere kennismaking. Zij praatte met vrijwilligers over wat het initiatief voor hen betekent en woonde een theaterpresentatie in de Dramazaal bij.
Een van de mensen die de Koningin ontmoette was Maher Hajj Kaddour. Hij komt uit Syrië, is statushouder en studeert voor tandartsassistent. ElanArt heeft hem geholpen zijn plek te vinden in de Nederlandse samenleving: “ElanArt brengt heel veel verschillende culturen bij elkaar en geeft vluchtelingen de kans om tijd door te brengen met studenten en om de Nederlandse cultuur te leren kennen. Ik heb hier veel energie gekregen en lieve mensen leren kennen. Ik blijf bij ElanArt, want ik voel me hier thuis en kijk uit naar elke repetitie om elkaar terug te zien.”
Geloofsbrieven en afscheidsaudiënties ambassadeurs
Zijne Majesteit de Koning ontving in 2020 achtentwintig ambassadeurs ter overhandiging van hun geloofsbrieven, achtereenvolgens de ambassadeurs van Azerbeidzjan, Slowakije, Zuid-Afrika, Argentinië, Vietnam, Oman, Malta, Bangladesh, Afghanistan, Noorwegen, Peru, Oostenrijk, Panama, Belarus, Cyprus, Monaco, Niger, Verenigd Koninkrijk, Madagaskar, Egypte, Indonesië, Rwanda, Costa Rica, Kazachstan, IJsland, Kameroen, Brazilië en Gabon.
Bij de ontvangsten werden de richtlijnen ter bestrijding van het coronavirus in acht genomen. Zo werden de geloofsbrieven niet rechtstreeks aan de Koning overhandigd, maar door de ambassadeur op een tafel gelegd.
Drieëntwintig ambassadeurs kwamen bij de Koning op afscheidsaudiëntie, achtereenvolgens de ambassadeurs van Bangladesh, Peru, Filipijnen, Indonesië, Cyprus, Noorwegen, Afghanistan, Egypte, Verenigd Koninkrijk, Oostenrijk, Chili, Saudi-Arabië, Italië, Ghana, Rwanda, Kazachstan, Tunesië, El Salvador, India, Dominicaanse Republiek, Brazilië, Roemenië en Sudan.
8 januari: Wending naar weerbaarheid
De Wending in Ugchelen is een verslavingskliniek van het Leger des Heils voor mensen met een ernstige verslaving in combinatie met een licht verstandelijke beperking en andere problemen zoals schulden, een strafblad of psychische moeilijkheden. Hare Majesteit Koningin Máxima bracht hier op 8 januari een bezoek. Cornel Vader, directeur Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg, leidde haar rond: “Ons programma is erop gericht om mensen met een verstandelijke beperking en psychische problemen van hun verslaving aan drugs of alcohol af te helpen en verder te helpen in het leven. Deze mensen slagen er anders helemaal niet meer in om aansluiting te vinden bij de samenleving. Het gaat niet alleen om gesprekken en therapie, maar ook om een zinvolle invulling vinden van je vrije tijd, een dagritme opdoen, iets met je handen maken en iets tot stand zien komen.”
De Koningin luisterde naar de verhalen van mensen die erin waren geslaagd hun verslaving te overwinnen, één van hen na 34 jaar. Daarbij kwam ook naar voren hoe moeilijk het is om niet terug te vallen in oude patronen. Goede begeleiding is daarbij cruciaal. Deelnemers volgen een persoonlijke ontwikkeltraining en bereiden zich stap voor stap voor op een situatie waarin ze zelf weer meer grip hebben op hun leven. In gemiddeld zes tot acht maanden is de behandeling afgerond en gaan deelnemers naar een stabiele, passende plek buiten De Wending.
12 januari: Medeleven
Op 10 januari overleed Sultan Qaboos bin Said bin Taimur van Oman. Hij regeerde het land bijna vijftig jaar. Onder zijn regering ontwikkelde Oman zich in economisch opzicht snel. De Sultan wierp zich op als een verbindende kracht en een baken van rust in het door conflicten gekenmerkte Midden-Oosten.
Zijne Majesteit de Koning bracht op 12 januari samen met minister Blok van Buitenlandse Zaken een bezoek aan Muscat om medeleven te betuigen met het overlijden van de Sultan aan diens neef en opvolger, Sultan Haitham bin Tariq. Hij vertegenwoordigde Oman bij de Inhuldiging in 2013.
In januari 2012 vergezelde de Koning – toen nog Prins van Oranje – zijn moeder bij haar Staatsbezoek aan het Sultanaat van Oman. Ook Koningin Máxima reisde bij die gelegenheid mee. Eerder bezocht het paar het land in 2009.
14 januari: Het object horen zingen
Creativiteit, design, materiaalkennis, techniek, vakmanschap en ondernemerschap komen samen in Zadkine Vakschool Schoonhoven. Dit is de enige school in Nederland die studenten opleidt tot goud- of zilversmid, juwelier of uurwerktechnicus. Dat de opleiding juist hier is gevestigd, is geen toeval: Schoonhoven is als Zilverstad bijna 700 jaar oud. Nadat de kasteelheren in de 14de eeuw de eerste zilversmeden van opdrachten voorzagen, heeft de stad zich ontwikkeld tot een centrum van zilverindustrie en -kunst. En dat is het tot op de dag van vandaag.
Ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan van de vakschool, kwam Zijne Majesteit Koning Willem- Alexander op 14 januari naar Schoonhoven om het jubileumjaar te openen. Als openingshandeling onthulde hij zijn eigen portret, getekend in tekst door student Uurwerktechniek Ruben van Rumpt. De Koning kreeg een uitgebreide rondleiding en praatte in de vaklokalen met studenten, docenten en ondernemers over hun ervaringen. Teun Schraven, student zilversmid, liet de Koning kennismaken met de techniek van het planeren: “Dat is de laatste stap in de afwerking, de laatste hamerslagen op het object om het materiaal op spanning te brengen. Daardoor ontstaat een mooie strakke vorm.” De Koning mocht het geleerde direct in praktijk brengen bij een zilveren beker. Teun toonde zich tevreden over de leercurve van zijn pupil: “Hij deed het goed. Ik heb het object horen zingen en dat is een goed teken.”
14-15 januari: Nederland in beweging
Op 14 januari hielden Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander en Hare Majesteit Koningin Máxima hun traditionele Nieuwjaarsontvangst voor Nederlandse genodigden in het Koninklijk Paleis Amsterdam. Een dag later was het de beurt aan buitenlandse diplomaten en vertegenwoordigers van internationale organisaties in Nederland. Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Beatrix was bij beide ontvangsten aanwezig; Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Margriet en prof. mr. Pieter van Vollenhoven waren er op 14 januari bij.
Een bijzonder moment tijdens de ontvangsten is de entree van de leden van de Koninklijke familie. De ceremoniemeester loopt voor hen uit met in zijn rechterhand de ceremoniemeesterstaf. Deze in 1842 door P. de Meyer in Den Haag gemaakte staf was oorspronkelijk in gebruik als maarschalksstaf. De kern is van hout, omhuld met fluweel en de applicaties zijn van zilver. Sinds 1980 wordt hij door de ceremoniemeester gebruikt tijdens de Nieuwjaarsontvangsten en bij staatsbanketten. De ceremoniemeester slaat drie keer met de staf op de grond en roept met l uide stem: ‘de Koning en Koningin!’ Vervolgens houdt de Koning zijn toespraak.
Bijzondere aandacht op 14 januari kregen de vertegenwoordigers uit het openbaar vervoer, die als speciale gasten aanwezig waren. “U zorgt ervoor dat Nederland in beweging kan blijven”, zei de Koning. “Grapjes over blaadjes op de rails en vierkante wielen zijn onuitroeibaar. Maar wie kijkt naar de waarderingscijfers van de reizigers, ziet een stijgende lijn door de jaren heen. Welke sector kan dat zeggen?”
15 januari: Cupcakes met kleine klontjes
“We hadden het meel er met een zeef in moeten doen.” Hoezeer de welpen van Scouting Nederland, ondersteund door Hare Majesteit Koningin Máxima, ook hun best deden met hun garde, helemaal klontvrij kregen ze het beslag niet. Maar de cupcakes ter ere van 100 jaar welpen van Scouting Nederland smaakten er niet minder lekker om. Op 15 januari ging de Koningin – beschermvrouwe van Scouting Nederland – naar Noordwijkerhout om het jubileumfeest mee te vieren en te helpen met bakken. Ondertussen praatte ze met de kinderen over hoe het is om lid te zijn van Scouting. Welpen zijn bij Scouting de kinderen tussen zeven en elf jaar. Een van hen is Charlotte. Zij vond dat ook koninginnen iets van Scouting kunnen opsteken: “Je leert om een zelfstandig persoon te zijn en ook allemaal dingen die je voor anderen kan doen.”
Wendy van Rossum werkt bij het communicatieteam van Scouting: “De Koningin is heel betrokken bij ons. Ze brengt best wel vaak een bezoek aan onze activiteiten en twee jaar geleden zijn we met een heel stel kinderen ook op het paleis geweest. Dat was een onvergetelijke ervaring. Als je vandaag ziet hoe ze met de kinderen aan de slag gaat, dan zijn we er supertrots op dat we haar onze beschermvrouwe mogen noemen.”
De cupcakes die de welpen bakten, waren bestemd voor de burgemeesters en wethouders van hun gemeenten.
21 januari: Het begon met vijf mensen en een fles wijn
Peel en Maas is een gemeente in Noord-Limburg met 43.000 inwoners en elf dorpen. De inwoners van Peel en Maas tonen zich al tientallen jaren heel initiatiefrijk. Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander bezocht op 21 januari twee burgerinitiatieven om uit de eerste hand het verhaal erachter te horen.
In Baarlo ging hij langs bij De Engelbewaarder. Dit centrum is één van de tien lokale ‘dorpsontmoetingen’ binnen de gemeente. De Engelbewaarder drijft op vrijwilligers. Er is van alles te doen, ook voor ouderen. Ab Huisman is een trouwe bezoeker: “De Engelbewaarder is voor mij heel belangrijk. Sinds drie jaar ben ik weduwnaar. Als je dan blijft hangen in je verdriet, heb je geen leven meer. Hier heb ik de mogelijkheid om mensen te zien. De gemeente ondersteunt activiteiten, maar alleen op aanvraag van de bewoners. Dat is prettig, want daardoor voel je je één met wat hier gebeurt.”
Na Baarlo bezocht de Koning Kasteel De Keverberg in Kessel. Dat was lange tijd een ruïne, maar met inzet van enthousiaste inwoners, ondernemers, gemeente en provincie heeft het kasteel een nieuw leven gekregen als locatie voor evenementen en centrum voor de gemeenschap. Marcel van Bergen is een van de initiatiefnemers: “In 2008 zijn we met vijf mensen begonnen met een paar flessen wijn op tafel. Dan komen vaak de mooiste ideeën. We zeiden toen tegen elkaar: we gaan er een dak op zetten!”
Weerbarstige werkelijkheid
Iedere kabinetsperiode gaat Zijne Majesteit de Koning met ministers en staatssecretarissen op werkbezoek. In deze werkbezoeken staan de mensen die in de dagelijkse praktijk te maken hebben met overheidsbeleid centraal. De bezoeken bieden gelegenheid om inzicht te krijgen in hoe het beleid uitpakt en aandacht te besteden aan de vaak weerbarstige werkelijkheid van het beleidsterrein.
In 2020 vonden zes werkbezoeken met bewindspersonen plaats. Zo ging de Koning op 21 januari met staatssecretaris Paul Blokhuis van Volksgezondheid, Welzijn en Sport op werkbezoek bij een opvanghuis en andere voorzieningen voor dak- en thuislozen in Weert. Het gesprek ging onder meer over de krapte op de woningmarkt, waardoor dak- en thuislozen vaak lang moeten wachten op eigen woonruimte.
22-23 januari: Doet mijn stem het nog wel?
“Ik loop nu bijna 53 jaar op deze aardbol rond en iedere keer vraag ik me weer af hoe het mogelijk is dat de mensheid tot zoiets verschrikkelijks in staat is geweest. In tijden dat het antisemitisme weer begint op te kruipen, moeten we keihard zeggen: nee, dit mag nooit, nooit meer gebeuren.” Deze reactie gaf Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander na zijn bezoek aan het Yad Vashem-museum in Jeruzalem, op 23 januari. Het museum documenteert de lotgevallen van de Europese Joden en eert de mensen die zich tijdens de Tweede Wereldoorlog voor hen hebben ingezet. De Koning was op 22 en 23 januari in Israël op uitnodiging van president Reuven Rivlin om deel te nemen aan het World Holocaust Forum. Staatshoofden en regeringsleiders uit veertig landen waren bij deze herdenkingsbijeenkomst aanwezig.
De Koning bezocht ook het zorgcentrum Beth Juliana. In dit verzorgingshuis, vernoemd naar Koningin Juliana, wonen zowel zelfstandig wonende als hulpbehoevende senioren. Een groot deel van hen is in Nederland opgegroeid en heeft in ons land de Ho locaust meegemaakt. De Koning sprak met onder anderen Hannie Wijnbergen: “Ik was ondergedoken met mijn zus bij de Amsterdamse Poort in Haarlem. We waren 15 en 18. Een mooie leeftijd, maar om dan achter een gordijntje te zitten in een klein kamertje, dat is minder leuk. We moesten voortdurend fluisteren met elkaar. Je ging je afvragen: doet mijn stem het nog wel?”
27 januari: Herdenken bij de poort
Op 27 januari 1945 werd Auschwitz-Birkenau, het grootste concentratie- en vernietigingskamp van Nazi-Duitsland, bevrijd door het Sovjet-leger. De Russen troffen er nog ongeveer achtduizend uitgemergelde gevangenen aan, de meesten van hen doodziek. De gruwelijkheden die zich op deze plek hadden afgespeeld werden in de maanden daarna steeds duidelijker. Gedurende de Tweede Wereldoorlog werden in Auschwitz 1,1 miljoen mensen vergast of doodgeschoten. Tweehonderdduizend mensen kwamen in het kamp om van uitputting of honger. De meesten van hen waren Joden, maar onder de slachtoffers waren ook Sinti en Roma, homoseksuelen, Jehova’s Getuigen en politieke gevangenen. Als eerbetoon aan alle slachtoffers namen Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander, Hare Majesteit Koningin Máxima en minister-president Mark Rutte 75 jaar na de bevrijding van het kamp deel aan de internationale herdenking in Polen. Zij deden dat samen met de heer Ernst Verduin en mevrouw Femma Fleijsman-Swaalep, twee Nederlandse overlevenden van concentratiekampen.
President Duda van Polen was een van de sprekers: “Wij zijn hier samengekomen als vertegenwoordigers van 61 landen van over de hele wereld om samen te herdenken. We staan voor de poort naar het kamp dat zoveel slachtoffers heeft geëist en dat het symbool is geworden van de Shoah. Wij betonen respect aan alle zes miljoen Joden die zijn vermoord in dit kamp en andere kampen, in de getto’s en op andere plaatsen van marteling.”
30 januari: De vele vormen van lezen
Hoe is het om te lezen met je vingers? Is luisteren naar een gesproken boek ook een vorm van lezen? Kan je braille nog leren als je op oudere leeftijd slechtziend wordt? En hoe lees je als blinde moeder voor aan je zoontje? De wereld van het lezen omvat veel meer aspecten dan het in je opnemen van een tekst in drukletters. Als beschermvrouwe van Vereniging Onbeperkt Lezen, kwam Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Laurentien op 30 januari naar de Openbare Bibliotheek Amsterdam om juist aan die andere vormen van lezen aandacht te besteden. Zij opende er de fototentoonstelling ‘Knokken voor je boeken’ en nam het gelijknamige boek van Ditty Eimers in ontvangst. Prinses Laurentien: “De Vereniging Onbeperkt Lezen bestaat 125 jaar en heeft een ongelofelijk belangrijk boek uitgebracht: ‘Knokken voor je boeken’. Het bevat 22 prachtige, grappige en ontroerende verhalen over hoe het is om wel of niet te kunnen lezen met een bepaalde beperking. Dat kan een visuele beperking zijn, maar ook een hersenaandoening. Dit boek vertelt ons hoe belangrijk het is dat we luisteren naar de mensen die weten hoe het is als lezen niet vanzelfsprekend is. Het laat ook zien hoeveel stappen we nog moeten zetten om de samenleving echt inclusief te maken, ook voor hen.”
