Juni 2019
4 juni: Startkapitaal
Zo’n tweeduizend ondernemers, investeerders en beleidsmakers kwamen op 4 en 5 juni bijeen in het World Forum in Den Haag voor de Global Entrepreneurship Summit. Deze top wordt jaarlijks georganiseerd door de Verenigde Staten in nauwe samenwerking met een gastland. In 2019 was Nederland de organiserende partner. Doel van de internationale bijeenkomst is de bevordering van ondernemerschap, onder andere door verbindingen te leggen tussen ondernemers en investeerders. Ondernemers krijgen ook een platform om hun innovatieve ideeën te presenteren en te laten zien wat zij doen om de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties dichterbij te brengen.
De opening van de top werd verricht door Hare Majesteit Koningin Máxima, die zich als speciale pleitbezorger van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties inzet voor toegang tot financiële diensten en duurzame ontwikkeling. Zij formuleerde vijf essentiële factoren voor bedrijven: financiering, technologie, klantgerichtheid, infrastructuur en strategische samenwerking. Speciale aandacht gaf de Koningin aan de positie van vrouwen: “Vaardigheden en intelligentie zijn gelijkelijk verdeeld over mannen en vrouwen, maar kansen niet. Een Amerikaanse studie toont aan dat vrouwen minder startkapitaal ontvangen dan mannen, terwijl startups die zijn opgericht door vrouwen gemiddeld twee keer zoveel opbrengen per geïnvesteerde dollar dan startups opgericht door mannen. En in Nederland heeft slechts acht procent van de bedrijven die risicokapitaal aantrekken een of meer vrouwen in de top.”
11 juni: Duurzamer met insecten
De zwarte soldatenvlieg is niet een beestje dat direct sympathie oproept. Toch is hij een belangrijke bondgenoot van de mens voor een duurzamer voedselvoorziening en een grotere biodiversiteit. De larve van de vlieg groeit enorm snel en is een rijke bron van eiwit. Met dat eiwit kunnen producten ontwikkeld worden voor viskwekers en veetelers. Insecteneiwit is een geschikt alternatief voor soja en andere voedergewassen. Nu wordt een aanzienlijk deel van de landbouwgrond in de wereld gebruikt voor de teelt van voedergewassen voor dieren.
In 2009 kreeg Kees Aarts het idee om zich te gaan richten op de grootschalige insectenkweek. Tien jaar later, op 11 juni 2019, kregen hij en medeoprichter Tarique Arsiwalla van Protix Biosystems Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander op bezoek voor de opening van hun nieuwe productiefaciliteit in Bergen op Zoom. Binnen tien jaar is Protix gegroeid van een idee naar een bedrijf met 110 werknemers, opererend in 15 landen.
Kees Aarts: “De origine van Protix komt uit mijn jeugd. Ik kom uit een familie met veel boeren en als kind al ving ik insecten om aan vogels en vissen te voeren. Wij hebben een manier gevonden om datgene wat je lekker vindt duurzamer te doen. Je kunt blijven eten wat je lekker vindt, vis of kip, met minder druk op de natuurlijke ecosystemen. Mensen hebben eiwitten nodig, maar daar dreigt een tekort aan te komen. Wij dragen bij aan de oplossing daarvan.”
12-14 juni: Innovatief Ierland
Ierland werd in 1973 lid van de Europese Unie en ontwikkelde zich binnen enkele decennia tot één van de meest internationaal georiënteerde landen van Europa. Eeuwenlang stond het land onder Britse invloed en de weg naar onafhankelijkheid was lang en ging gepaard met veel geweld. De eerste zitting van het gekozen parlement in Dublin, de Dáil Éireann, vond plaats in 1919. Honderd jaar later brachten Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander en Hare Majesteit Koningin Máxima op uitnodiging van president Michael D. Higgins een staatsbezoek aan deze belangrijke Europese partner. Van 12 tot en met 14 juni bezochten de Koning en Koningin Dublin en Cork.
De Koning en Koningin bezochten in Dublin een van de centra van innovatieve bedrijvigheid: de Dogpatch Labs. Hier zijn tal van Europese hoofdkantoren en tech-bedrijven gevestigd. Het Koningspaar kreeg er een lesje programmeren van enkele whizzkids. In Trinity College Dublin kreeg het Koninklijk Paar een rondleiding door de Long Room. Zij stonden stil bij de Ierse Proclamatie van onafhankelijkheid uit 1916 en de Brian Boru Harp, het nationale symbool van Ierland.
Bij het bezoek aan Cork in het zuiden van Ierland gingen de Koning en Koningin onder meer kijken bij Camden Fort Meagher in Crosshaven. Dit fort deed ooit dienst om Cork te verdedigen tegen de protestantse Willem III van Oranje. Het paar werd ontvangen door vrijwilligers van Rescue Camden, de organisatie die het historisch erfgoed in ere heeft hersteld.
In zijn tafelrede bij het Staatsbanket op 12 juni ging de Koning in op de onzekerheid die Brexit teweegbrengt, ook in de verhouding tot Noord-Ierland, dat behoort tot Groot-Brittannië: “We kennen Uw geschiedenis. Met U waren wij opgetogen en vol hoop toen in 1998 het Goede Vrijdag Akkoord werd gesloten. Een ongekende prestatie van alle betrokken partijen. Sindsdien kon een nieuwe generatie opgroeien zonder de voortdurende dreiging van geweld. Samen zijn wij de hoeders van de erfenis van het Goede Vrijdag Akkoord: Ierland, het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. De spoken uit het verleden mogen niet terugkeren. Niemand wil terug naar de Troubles; niemand wil hekken aan de grens. Nederland begrijpt zeer goed hoe ingrijpend Brexit is voor Ierland en voor alle mensen op dit eiland. Burgers, ondernemers en boeren hebben behoefte aan zekerheid! Weet dat het Koninkrijk der Nederlanden aan Uw zijde staat en met U en alle partners in Europa zal blijven werken aan oplossingen die de Ierse én Europese belangen veiligstellen!”
De contraprestatie (het culturele cadeau dat de Koning en Koningin aanbieden aan het ontvangende staatshoofd als dank voor de gastvrijheid) bestond uit een voorstelling van het Nederlands Danstheater, dat in 2019 zijn zestigste verjaardag vierde.
Most Noble Order
De oudste en hoogste ridderorde van het Verenigd Koninkrijk is de Orde van de Kousenband, opgericht in 1348 door Koning Edward III. Koningin Elizabeth staat aan het hoofd ervan. Naast leden van de Britse Koninklijke Familie telt de orde vierentwintig ridders en dames die door Koningin Elizabeth zijn benoemd vanwege hun bijzondere verdienste voor het algemeen belang. Naast hen maken enkele buitenlandse staatshoofden deel uit van de orde: de Supernumerary Knights and Ladies. Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Beatrix is sinds 1989 lid van de orde.
Op 17 juni werd Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander geïnstalleerd in de ‘Most Noble Order of the Garter’ tijdens de jaarlijkse ceremonie in St. Georgekapel in Windsor Castle. Ook Koning Felipe van Spanje werd geïnstalleerd. Koningin Máxima en Koningin Letizia woonden de ceremonie bij.
Het motto van de orde is Honi soit qui mal y pense (Wee degene die er kwaad van denkt).
19 juni: Heel nabij
Medicijnen zijn bedoeld om je beter te maken. Maar als ze verkeerd worden gebruikt of niet goed van samenstelling zijn, kunnen ze mensen en dieren juist zieker maken. Een van de risico’s bij verkeerd medicijngebruik is antimicrobiële resistentie (AMR). AMR wil zeggen dat bacteriën, virussen, schimmels en parasieten resistent zijn geworden tegen medicijnen, waardoor infecties niet goed meer bestreden kunnen worden. Wereldwijd werken landen samen om AMR zoveel mogelijk te voorkomen en de gevolgen ervan te beheersen. Op 19 juni werd in Noordwijk de tweede ministeriële conferentie over AMR gehouden. Gastland Nederland organiseerde deze conferentie samen met onder meer de Wereldgezondheidsorganisatie. Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Margriet sprak de deelnemers toe: “Ik ben weliswaar geen wetenschapper of beleidsexpert, maar ik ken de effecten van AMR wel van heel nabij. Een van onze zonen kreeg binnen enkele maanden een aantal malen antibiotica toegediend, en had daardoor bijna geen weerstand meer tegen een simpele infectie. Dankzij een speciale behandeling is hij gelukkig stapje voor stapje hersteld.” De Prinses riep de medische wereld en patiënten op tot alertheid: “Publieke bewustwording van de risico’s van AMR is cruciaal. Alleen zo kunnen we bereiken dat mensen anders gaan denken en overmatig gebruik en misbruik van antibiotica vermijden. Individuele patiënten en doktoren dragen hiervoor samen verantwoordelijkheid.”
Prinses Margriet is erevoorzitter van de adviesraad van de Global Health masteropleiding van Maastricht University en McMaster University in Hamilton (Canada).
19 juni: De Januskop van De Lakenhal
De ‘Laecken-Halle’ in Leiden werd in 1640 gebouwd. Eeuwenlang was het een keurhal voor wollen lakense stoffen, die vanuit Leiden over hele wereld werden geëxporteerd. Sinds 1874 is het gebouw in gebruik als stadsmuseum. De Lakenhal beschikt over een bijzondere kunstcollectie, met Lucas van Leydens drieluik ‘Het Laatste Oordeel’ (1526-1527) als topstuk. Ook heeft het museum een flink aantal werken van Leidse fijnschilders als Gerrit Dou. Ondanks de mooie collectie ‘gleed Museum De Lakenhal langzaam weg uit het landelijke speelveld’ aldus directeur Meta Knol. Er was lange tijd geen geld voor noodzakelijke vernieuwingen en de museumzalen en -faciliteiten voldeden niet meer aan de moderne eisen.
In 2009 zetten de gemeente en het museum de knop om en werd er gezamenlijk toegewerkt naar een grote restauratie en uitbreiding. Deze startte in 2017 en werd in 2019 afgerond. Op 19 juni verrichtte Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander de opening van de vernieuwde Lakenhal. Meta Knol: “Wie nu voor het museum staat, ziet aan de Oude Singel een gerestaureerd, zeventiende-eeuws stadspaleis dat herinnert aan de hoogtijdagen van de Leidse textielindustrie. Wie naar de Lammermarkt loopt, ziet een robuust en eigenwijs werkgebouw, als opvallend teken van onze tijd. De Januskop van De Lakenhal, waar heden en verleden worden verbonden, heeft in 2019 een oud en een nieuw gezicht gekregen.” Het ontwerp van de vernieuwde Lakenhal is van Julian Harrap Architects en Happel Cornelisse Verhoeven Architecten.
20 juni: Vaardigheden ontwikkelen
De taal spreken, een zinvolle dagbesteding hebben, gezellige contacten hebben met anderen, je vaardigheden ontwikkelen: het zijn basiselementen voor een gelukkig leven. Dat geldt ook voor asielzoekers en vluchtelingen. ‘De Delerij’ in Driebergen is een plek waar zij terecht kunnen om zich te oriënteren op de Nederlandse samenleving en op hun toekomst. De Delerij is een initiatief van de Stichting Vluchtelingkinderen en biedt onderdak aan een kringloopwinkel, een Repair Café, ruimtes voor activiteiten als koken, naaien en schilderen en aan taalcoaches die helpen met de Nederlandse taal. Hare Majesteit Koningin Máxima bezocht De Delerij op 20 juni en sprak met vrijwilligers, coaches en asielzoekers, die vaak zelf als vrijwilliger actief worden. Een van hen was Nesibe Ince uit Turkije, waar zij werkte als docente Engels. Haar Nederlands was met hulp van de taalcoaches na een jaar op een goed niveau. “Ik ben nu dertien maanden in Nederland en werk een half jaar als vrijwilliger in de winkel. Ik vind het belangrijk om een steentje bij te dragen aan deze organisatie die zich inzet voor de mensen in dit land. Ik wil Nederland dienen door vluchtelingen te helpen bij het integreren.”
Aanvankelijk zou de Koningin het nieuwe onderkomen van Delerij openen, in juni 2018. In verband met het overlijden van haar zus kon dit toen geen doorgang vinden. Een jaar later ging zij alsnog naar Driebergen om dit initiatief in bedrijf te zien.
24 juni: Welkom thuis
Op 5 januari 2019 vertrok luchtverdedigings- en commandofregat Zr.Ms. Evertsen uit de haven van Den Helder naar de Middellandse Zee. Daar vormde het met schepen uit Turkije, Griekenland, Bulgarije, Roemenië en Canada het 2e permanente NAVO-vlootverband. Met de Evertsen als vlaggenschip verzamelde het vlootverband informatie in de Zwarte Zee en voor de kust van Syrië. Ook deed het mee aan grote internationale oefeningen, om de onderlinge samenwerking te versterken.
Bijna een half jaar na vertrek, op 24 juni, keerde Zr.Ms. Evertsen terug in Nederlandse wateren. Voor het fregat de haven van Den Helder binnenvoer, kreeg de bemanning bezoek van Hare Majesteit Koningin Máxima. Zij kende het schip nog uit 2003, toen zij de doop verrichtte. De Koningin werd ontvangen door de commandant: kapitein-luitenant ter zee Sjoerd Feenstra. Aan boord sprak zij met de bemanningsleden over hun ervaringen tijdens de missie en het werken en wonen bij de marine. Commandant Sjoerd Feenstra: “Als we onderweg zijn gaat de tijd heel snel. Dat komt ook doordat we heel veel nieuwe dingen meemaken. Het programma is steeds interessanter geworden qua oefeningen en operaties.”
Luchtverdedigings- en commandofregatten als de Evertsen kunnen een compleet vlootverband beschermen tegen vijandelijke dreigingen vanaf zee en uit de lucht (vliegtuigen en raketten). De maximumsnelheid is 29 knopen (53 kilometer per uur).
25 juni: De juiste sfeer
‘De sfeer hier is erg belangrijk’, zei oprichter Caroline Dekker van stichting No Limits Stables Noordwijk op 25 juni tegen Hare Majesteit Koningin Máxima. De Koningin was naar Noordwijkerhout gekomen voor de opening van een kleinschalige manege die gespecialiseerd is in therapeutische paardrijlessen voor mensen met een verstandelijke beperking, het syndroom van Down, autisme of angststoornissen. Reguliere ruiters kunnen er ook lessen volgen; hun wordt gevraagd zich daarnaast in te zetten voor de andere ruiters.
No Limits is een van de eerste maneges in Nederland met een robotpaard: een interactieve dressuursimulator. Het voordeel daarvan is dat beginnende of angstige ruiters heel eenvoudig de ritmische beweging aan kunnen leren en daaraan kunnen wennen. Alle medewerkers, instructeurs en vrijwilligers van No Limits doen hun best om een vertrouwde, rustige omgeving te creëren waarin iedereen zich op zijn gemak voelt. De Koningin praatte met medewerkers en ruiters en zag onder anderen instructeur Danielle ter Beek aan het werk met twee van haar pupillen: “Vanuit mijn liefde en passie voor paarden geef ik sinds 1989 paardrijles op verschillende maneges en pensionstallen. Iedere dag weer geniet ik volop van het lesgeven. Het maakt mij echt niet uit op welk niveau iemand rijdt, zolang ruiter en paard van het rijden genieten, geniet ik ook!”
26 juni: Groene waterstof
Waterstof is gas waarin energie kan worden opgeslagen en vervoerd. Als het in contact komt met zuurstof dan komt er elektriciteit vrij. Die energie kan bijvoorbeeld worden gebruikt om een auto te laten rijden. Als waterstof wordt geproduceerd met windgeneratoren, zonnepanelen of biomassa heet het groene waterstof. Dit procedé kan een rol spelen in de omschakeling naar een CO2-neutrale economie. Voordeel is dat overschotten in duurzame stroom (bijvoorbeeld als het een tijdje stevig waait en windturbines veel energie opwekken) gemakkelijk kunnen worden opgevangen om te gebruiken op een ander moment.
Dit toekomstbeeld vereist wel veel onderzoek en investeringen. Op 26 juni werd een belangrijke stap gezet met de opening van de groene waterstofinstallatie HyStock van Gasunie in Veendam. Deze installatie zet 1 Megawatt duurzame stroom om in groene waterstof en is de eerste die dit proces op serieuze schaal kan toepassen. Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander kwam naar Veendam om de opening te verrichten. Han Fennema, CEO van Gasunie: “Waterstof is een essentiële bouwsteen van de toekomstige energievoorziening. Met HyStock zet de hele keten, van productie tot gebruik, gezamenlijk de schouders onder de verdere opschaling van duurzame waterstof. Richting 2030 kunnen wij een deel van onze bestaande infrastructuur geschikt maken voor het transport en de opslag van waterstof. Zo draagt het duurzaam hergebruik van het bestaande gasnet bij aan het betrouwbaar en betaalbaar houden van onze energie.”
27 juni: Indisch verdriet en Indische blijdschap
Na 1945 vestigden honderdduizenden mensen uit Nederlands-Indië/Indonesië zich in Nederland. Dankzij hen heeft ons land een grote variëteit aan Indische en Molukse gemeenschappen. Op 27 juni opende Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander Nationaal Museum Sophiahof in Den Haag, een kennis- en ontmoetingscentrum waarin de geschiedenis en cultuur van deze gemeenschappen centraal staan. Vijf organisaties bundelen hierin hun krachten: Indisch Herinneringscentrum, Stichting Moluks Historisch Museum, Indisch Platform, Stichting Pelita en Stichting Nationale Herdenking 15 Augustus 1945.
In het openingsprogramma was veel ruimte ingeruimd voor jongeren met Indische en Molukse wortels. Zo presenteerden de leden van collectief Teru hun fotoproject ‘Mahina’, een eerbetoon aan hun moeders en tantes die de dragers zijn van de Molukse cultuur.
Daarnaast was er ook aandacht voor de pijnlijke kanten van het gedeelde verleden, met name tijdens en na de Japanse bezetting van Nederlands-Indië. Silfraire Delhaye, voorzitter van Stichting Het Indisch Platform, ging hier in zijn toespraak op in: “Aan onze blijdschap ging een lange periode vooraf van Indisch Verdriet. De kern van het Indisch verdriet is een regering die sinds het einde van de oorlog zich altijd zeer formalistisch en legalistisch heeft opgesteld. De staat volgde de logica van recht en wet, maar gaf zich geen rekenschap van hoe dit uitpakte voor de Nederlands-Indische gemeenschap.” Na afloop luisterde de Koning naar een groep mensen uit de Indische gemeenschap die bij de ingang demonstreerden uit een diepgeworteld gevoel onrechtvaardig te zijn behandeld.
28 juni: De wereld aan je voeten
De grootste kaarten ter wereld liggen in de vloer van de Burgerzaal, in het hart van het Koninklijk Paleis Amsterdam. De drie ronde mozaïeken hebben elk een diameter van 624 centimeter en laten het oostelijk en westelijk halfrond van de wereld en de sterrenhemel zien. Rond de vloerkaarten richtte de Koninklijke Verzamelingen in de zomer een grote tentoonstelling in, getiteld ‘Universum van Amsterdam. Schatten uit de Gouden Eeuw van de cartografie’. Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander verrichtte de opening.
De tentoonstelling omvatte een aantal bijzondere bruiklenen, waaronder de Atlas van de Grote Keurvorst van Brandenburg, een boekwerk van 125 kilo dat rond 1665 werd gemaakt, waarschijnlijk in Amsterdam door dezelfde man die de vloerkaarten ontwierp: Joan Blaeu. Conservator Alice Taatgen van de Koninklijke Verzamelingen: “De vloerkaarten van Blaeu vertellen hoe de stad zichzelf zag in deze tijd: Amsterdam had de wereld aan haar voeten. Onlangs is ontdekt dat de sterrenhemelkaart er oorspronkelijk heel anders uitzag. De wat minimalistische hemelkaart die we nu zien, toonde ooit een indrukwekkende wirwar van mythologische helden en heldinnen, dieren en objecten.”
Bezoekers konden na 350 jaar weer een goede indruk krijgen van de sterrenkaart in volle glorie. Via een lichtprojectie werd zichtbaar gemaakt hoe de sterrenhemel in de vloer er ooit uitzag.
De dagelijkse koffer
Praktisch elke werkdag ontvangt Zijne Majesteit de Koning een koffer. Daarin zitten wetten, algemene maatregelen van bestuur, Koninklijke besluiten, verdragen en notities over ontvangsten, bezoeken en beëdigingen. Het Kabinet van de Koning informeert de Koning over de te tekenen stukken en bijvoorbeeld over eerdere adviezen van de Raad van State.
In 2019 tekende Zijne Majesteit de Koning meer dan 360 wetten en algemene maatregelen van bestuur en meer dan 2150 Koninklijke Besluiten. Zo ondertekende de Koning de Wet temporisering AOW-leeftijd. Deze wet regelt dat de AOW-leeftijd vanaf het jaar 2020 minder snel zal stijgen. Andere voorbeelden van wetten die de Koning in de koffer aantrof en ondertekende waren de Spoedwet aanpak stikstof en de Initiatiefwet versterking rechtspositie transgender personen en intersekse personen.
In de Grondwet is bepaald dat de Koning alle wetten, algemene maatregelen van bestuur en andere Koninklijke Besluiten ondertekent, waardoor deze worden bekrachtigd. De verantwoordelijke minister of staatssecretaris ondertekent daarna. Dit wordt het contraseign genoemd. Hiermee komt de ministeriële verantwoordelijkheid tot uitdrukking.
29 juni: Passie voor paarden
Fjorden, Haflingers, Friezen en Shetlanders, voor paardenliefhebbers was het genieten op 29 juni tijdens de Zeeuwse Dag van het Paard in Oosterland op Schouwen-Duivenland. Het was de vijftigste keer dat dit evenement werd georganiseerd en Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Beatrix beleefde het middagdeel van deze jubileumeditie mee. In totaal waren ruim zevenhonderd paarden aanwezig. Alle aanwezige stamboeken verzorgden een korte show in de hoofdring. Ook het Koninklijk Staldepartement verzorgde een presentatie.
Voorzitter Mat Weststrate: “De Zeeuwse Dag van het Paard is al vele jaren een evenement waar veel facetten van het paard aan de orde komen. De exterieurkeuringen van de diverse rassen zijn een competitie tussen de fokkers met als uiteindelijk doel rasverbetering. De hele dag zijn de gebruikers actief, van jong tot ouder, van amateur tot zeer geoefend, van springen en dressuur tot mennen.”
Samen met alle andere toeschouwers trotseerde de Prinses de zomerse temperaturen en genoot zij van de demonstraties en shows. Mat Weststrate: “Het is de passie voor paarden die ons verbindt. Door heel de provincie.”
Prinses Beatrix is beschermvrouwe van de Koninklijke Vereniging Het Friesch Paarden-Stamboek.
