September 2018
6 september: Een nieuw Erasmus MC
Twintig jaar van voorbereidingen en acht bouwjaren waren nodig voor het nieuwe Erasmus MC in Rotterdam zijn deuren kon openen. Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander verrichtte de officiële opening op 6 september. In het universitair medisch ziekenhuis werken 14.000 mensen. In hun dagelijks werk staan de behoeften en voorkeuren van de patiënten en hun naasten centraal. Bijzonder aan het gebouw is dat alle patiënten een eigen kamer hebben. Dit geeft hun privacy en rust en de mogelijkheid in alle vertrouwelijkheid met artsen, verpleegkundigen en bezoekers te praten. Bijkomend voordeel is dat onderzoeken in de eigen kamer plaatsvinden waardoor patiënten minder vaak verplaatst hoeven te worden. Iedere patiënt heeft een tablet waarmee hij of zij de verlichting, zonwering en temperatuur kan regelen en een maaltijd naar keuze kan bestellen.
Het Erasmus MC heeft bewust gekozen voor een plek middenin de stad, op het terrein van het oude ziekenhuis: goed zichtbaar, goed bereikbaar en middenin de samenleving. Het was een ongelofelijk complexe operatie, volgens bestuursvoorzitter Ernst Kuipers: “Wij verhuisden een heel ziekenhuis, terwijl alles gewoon doorging.”
De Koning kreeg een uitgebreide rondleiding en keek ook achter de schermen, bijvoorbeeld bij de beddenwasstraat. Hier reinigen precisierobots alle onderdelen van gebruikte bedden en matrassen met heet water dat onder hoge druk staat. Binnen zes minuten is het complete bed schoon, droog en gereed voor een volgende patiënt.
7 september: Hennepklopper
In de zeventiende eeuw speelde de Zaanstreek een dominante rol in de zeildoekindustrie. “De Zaanstreek was wereldmarktleider op dat gebied”, aldus Ron Sman van stichting Zaanse Pakhuizen. De stichting wil de nijverheidsgeschiedenis van de streek levend houden door historisch erfgoed te restaureren of reconstrueren. Een van haar toonaangevende projecten is de herbouw van molen De Paauw en de restauratie van de bijbehorende molenschuur in Assendelft. Prof.mr. Pieter van Vollenhoven verrichtte de opening op 7 september. Hij zet zich al vele jaren in voor het behoud en de herbestemming van monumenten.
De Paauw is een zogenoemde hennepklopper, een molen die essentieel was voor de zeilmakerij. Met de energie die de molen genereerde, werden ruwe hennepvezels verwerkt tot hennepgaren waarmee zeildoek werd geweven. In de hoogtijdagen werd in de Zaanstreek jaarlijks 900 kilometer zeildoek geproduceerd. Duizenden mensen in en rond Assendelft en Krommenie werkten in deze industrie.
De Paauw is de enige hennepklopper ter wereld die nog in volle glorie te zien is. De molenschuur is eveneens bijzonder; deze bevat een afgescheiden deel met een woning waar destijds de meesterknecht woonde met zijn gezin.
8 september: Stormruiter
Een van de paradepaardjes van Leeuwarden-Fryslân 2018, Culturele Hoofdstad, was De Stormruiter, een epische vertelling over de strijd van de mens tegen het water. De voorstelling vertelt het levensverhaal van dijkgraaf Hauke Haien, die maar één doel voor ogen heeft: een dijk bouwen die de eeuwen trotseert. Jos Thie bewerkte de novelle Der Schimmelreiter van Theodoor Storm tot een grote theaterproductie en zette de ontstaansgeschiedenis van het Friese paard in het middelpunt. Zijne Majesteit Koning WillemAlexander en Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Beatrix beleefden de première op 8 september mee in WTC Expo in Leeuwarden.
De Stormruiter was de grootste productie binnen het rijkgeschakeerde aanbod van Leeuwarden-Fryslân 2018. Ruim 60 acteurs, een koor, musici en 250 medewerkers van wie de helft vrijwilliger maakten de mega-productie met meer dan 100 paarden mogelijk. Een goed voorbeeld van de ‘iepen mienskip’ die het motto was van het gehele jaar.
De Koning en de Prinses ontmoetten na afloop onder anderen hoofdrolspeler Jelle de Jong: “Ik kon al een beetje rijden, maar mijn capaciteiten waren niet voldoende voor een spektakel als dit. Daarom heb ik voor deze productie heel intensief getraind. Een ongecastreerde hengst is toch wat anders dan een manegepaard. De energie en de grilligheid van zo’n dier zijn al heel spannend, en dan moet je op het paard ook nog acteren, zingen en de mise-en-scene volgen in een gigantische hal. Dat is niet gering.”
10 september: Cultuurcoöperatie
Daar waar honderd jaar geleden nog veekoeken, mengvoeders en kunstmest gemaakt en verhandeld werden, klopt nu het culturele hart van Veghel. De fabriekspanden van de Coöperatieve Handels Vereniging aan de oude binnenhaven kregen een nieuwe bestemming als kunst- en cultuurcluster: CHV Noordkade. De transformatie werd mogelijk dankzij de inzet en het enthousiasme van vele betrokkenen: de gemeente Meijerijstad, de provincie, het bedrijfsleven, culturele organisaties, scholen en bewoners. Hare Majesteit Koningin Máxima kwam op 10 september naar Veghel om de sfeer te proeven en een indruk te krijgen van de vele activiteiten op het fabrieksterrein van CHV Noordkade. Als sluitstuk van de transformatie, opende zij het nieuwe Theater De Blauwe Kei.
De Koningin bezocht de werkplaatsen, waaronder een oude smederij, en kreeg een aantal minioptredens waarop hard was gerepeteerd in de diverse muziek- en dansstudio’s. CHV Noordkade omvat ook expositieruimtes en een kunst- & designwinkel. Door samenwerking is bovendien de CHV Academy ontstaan. Professionals geven hier lessen in kunstzinnige vorming voor elk basisschoolkind in Meierijstad uit groep 4, 5 en 6.
Harry Vermeulen is directeur van Theater De Blauwe Kei: “Het theater is geland op een heel bijzondere plek, met veel cultuurpartners om ons heen en veel creatieve mensen met waanzinnige ideeën. We hebben een coöperatie met al die cultuurorganisaties: Cultuurfabriek Noordkade. De coöperatieve vorm maakt dat we met elkaar een slim exploitatiemodel hebben kunnen ontwikkelen”.
Nu is het officieel!
Op 12 september bood Annika Markovic, de nieuwe ambassadeur van Zweden, haar geloofsbrieven aan Zijne Majesteit de Koning aan. Na afloop twitterde zij: “Now it is official! I am formally the Swedish Ambassador to the Netherlands after presenting the letters to His Majesty today.” In de geloofsbrieven is vastgelegd dat de ambassadeur gemachtigd is om namens haar of zijn staatshoofd te spreken. In 2018 ontving Zijne Majesteit de Koning 35 ambassadeurs ter overhandiging van hun geloofsbrieven. Naast Zweden ging het om de Verenigde Staten, Pakistan, de Republiek Congo, Libanon, Sudan, Paraguay, Irak, Armenië, Thailand, Moldavië, Ethiopië, Jamaica, Zwitserland, Senegal, Kaapverdië, Kenia, Malta, Australië, Jordanië, Spanje, Kosovo, Finland, Barbados, Koeweit, Turkije, IJsland, België, Seychellen, Armenië, Libië, Sudan, Georgië, Myanmar en Mozambique. De ontvangst van nieuwe ambassadeurs gaat met veel ceremonieel gepaard, maar omvat ook een informeel gesprek over het land dat de ambassadeur vertegenwoordigt, de relatie met Nederland en de internationale context. Alle ambassadeurs zijn bovendien welkom op de Nieuwjaarsontvangst voor buitenlandse genodigden en op het galadiner dat de Koning en Koningin jaarlijks aanbieden aan het Corps Diplomatique.
Vertrekkende ambassadeurs brengen ook vaak een bezoek aan de Koning. In 2018 kwamen 14 ambassadeurs op afscheidsaudiëntie.
14 september: Nieuw gerechtsgebouw in Breda
Drie organisaties die van groot belang zijn voor onze rechtsstaat hebben in Breda een gezamenlijk onderkomen gekregen. De rechtbank Zeeland-West-Brabant, het Arrondissementsparket ZeelandWest-Brabant (het Openbaar Ministerie) en de Raad voor de Kinderbescherming betrokken in 2018 een prachtig nieuw pand met 27 zittingszalen aan de Stationslaan. Zijne Majesteit Koning WillemAlexander verrichtte de opening op 14 september. Hij kreeg een rondleiding door het gebouw en sprak met een aantal gebruikers.
Het thema van de opening was ‘Opvoeding van jongeren in de rechtsstaat en de rol van de instituties hierbij’. De Koning maakte een zitting mee die werd nagespeeld door leerlingen uit de tweede klas van het Stedelijk Gymnasium uit Breda. Manouck Staal (13) zette haar rol als rechtbankvoorzitter overtuigend neer. “Dit is een zitting met een minderjarige. Die zijn normaal gesproken besloten. Maar vandaag is het een bijzondere dag, omdat U hier bent Majesteit ter gelegenheid van de opening van dit gebouw. Daarom wordt deze zitting in het openbaar gehouden.” De verdachte Jelle werd gespeeld door de 13-jarige Teun van Gelderen uit Ulvenhout. Hij had nogal het een en ander op zijn kerfstok: diefstal van Apple-oordopjes, mishandeling van een klasgenoot en het bezit van xtc-pillen. Rechter Manouck had - toen zij aan het slot uitspraak deed en een straf oplegde - nog een moederlijke vermaning voor de jonge delinquent: “Jelle, doe je best, tot ziens…alleen niet hier.”
20 september: Mannen en vrouwen van staal
De IJmond is al honderd jaar nauw verbonden met de productie van hoogwaardig staal. Het begon in 1918 met de naamloze vennootschap Koninklijke Nederlandse Hoogovens en Staalfabrieken. Een eeuw later heet het bedrijf Tata Steel. De onderneming biedt in Nederland werk aan ruim 10.000 mensen en produceert jaarlijks zeven miljoen ton staal. Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander kwam op 20 september naar IJmuiden om ‘100 jaar Staal in IJmond’ mee te vieren.
Tata Steel produceert in IJmuiden niet alleen staal, maar heeft er ook een groot innovatiecentrum. Er wordt onder meer gewerkt aan nieuwe staalsoorten die autofabrikanten in staat stellen hun auto’s lichter en dus energiezuiniger te maken. Nu al geldt de vestiging in IJmond als een van de efficiëntste ter wereld.
De Koning ontmoette tijdens zijn bezoek een aantal werknemers van het bedrijf. Sommigen van hen werkten er al vele jaren, anderen waren pas kort in dienst. Eva Bontje werkt sinds 2017 als technisch trainee bij Tata Steel: “Mijn familieleden zijn allemaal alfamensen, terwijl ik van jongs af aan geïnteresseerd ben in techniek. Als tienjarig meisje zat ik al ruimtevaartboeken te lezen. Binnen Tata Steel is tien procent vrouw, dus ik val op in de fabriek. Ik voel me thuis bij dit bedrijf; ik kom uit het Westland, dus die rauwdouwerscultuur binnen deze mannenwereld past wel bij mij.”
26 september: Hengelo houdt van techniek
Hengelo is al anderhalve eeuw een centrum voor de maakindustrie. Aan de basis daarvan stond de familie Stork, die vanaf 1854 belangrijke bedrijfsactiviteiten in Hengelo concentreerde, zoals de textielproductie en de fabricage van machines. Andere bedrijven volgden, waaronder producent van elektrische schakelkasten Hazemeijer. Het Twentse dorp groeide dankzij deze bedrijvigheid uit tot een bloeiende techniekstad. Anno 2018 leeft de traditie voort in onder meer het High Tech Systems Park. Deze innovatiecampus biedt ruimte aan MKB-bedrijven die hightech-systemen ontwikkelen. Ook het ROC Twente houdt de techniekvlam brandend.
Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander kwam op 26 september naar Hengelo om samen met ondernemers, bestuurders en studenten stil te staan bij 150 jaar maakindustrie in en rond de stad. Hij sprak met hen over hun ervaringen, prestaties, ambities en dromen. Een van de gesprekspartners was ontwerper Bas Timmer, oud-student van ROC Twente. Hij vertelde de Koning over Sheltersuit, het initiatief waarmee hij in 2017 de publieksprijs won bij de Dutch Design Awards: “Wij maken water- en winddichte jassen met een aanritsbare slaapzak en die geven we weg aan daklozen en vluchtelingen. In drie jaar tijd hebben we meer dan drieduizend daklozen warm kunnen houden en hebben we vijftien mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in dienst kunnen nemen.”
De Koning verrichtte in Hengelo ook een officiële handeling: hij opende het C.T. Stork College voor VMBO.
27 september: Schapen behoeden het hoogveen
Een hoogveenlandschap wordt gevormd door planten die het regenwater als een spons opzuigen. Daardoor ligt het waterpeil in het veen hoger dan het oppervlaktewater en kan het veen boven het omliggende landschap uitgroeien. Ooit had ons land uitgestrekte hoogveengebieden. Het meeste hoogveen is in de loop der eeuwen verdwenen door zeespiegelstijging, ontwatering of turfwinning. Slechts één procent van de vroegere oppervlakte is overgebleven. Het grootste hoogveengebied van Nederland is het Bargerveen in Drenthe. Dankzij de inzet van vele partijen is dit unieke gebied liefdevol hersteld en omgevormd tot een prachtig natuurgebied, waar wandelaars en fietsers welkom zijn en waar vogels, insecten en zeldzame planten zich thuis voelen.
Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander kwam op 27 september naar het Bargerveen om het resultaat te bewonderen. Hij opende er de nieuwe schaapskooi, die onderdak biedt aan duizend schapen en ruim honderd runderen. Zij zorgen op natuurlijke wijze voor het behoud van het beschermde hoogveengebied.
Volgens Nynke Houwing, voorzitter van de Bestuurscommissie Bargerveen Schoonebeek, is het project uniek in zijn soort: “In het gebied Bargerveen werken we samen met Duitsland. De recreatieve voorzieningen in het Bargerveen willen we aan laten sluiten op het Duitse natuurpark Moor-Veenland. De grensoverschrijdende samenwerking en de betrokkenheid van de inwoners van Weiteveen, Zwartemeer en Nieuw-Schoonebeek hebben geleid tot een prachtig nieuw ingericht natuurgebied.”
27 september: Hoe doorbreek je eenzaamheid?
Iedereen voelt zich wel eens eenzaam. Bij de meeste mensen verdwijnt dat gevoel vanzelf als ze weer wat beter in hun vel zitten. Maar bij een aanzienlijke groep gaat het probleem dieper. Zij zijn sterk vereenzaamd en hebben grote moeite zich verbonden te voelen met anderen. Dit schaadt niet alleen hun sociale leven, maar ook hun levensgeluk en hun gezondheid. Hare Majesteit Koningin Máxima opende op 27 september de Week tegen Eenzaamheid in Enschede. De opening ging gepaard met een congres georganiseerd door Coalitie Erbij en Vereniging Humanitas, in samenwerking met het Oranje Fonds.
Speciale aandacht tijdens het congres kregen de vrijwilligers die zich inzetten om mensen uit hun isolement te halen. Zij doen fantastisch werk. Hun vrijwilligerswerk is echter niet eenvoudig. Anja Machielse deed onderzoek onder vrijwilligers en kwam erachter dat zij soms in complexe situaties komen waarbij het belangrijk is de eigen grenzen te bewaken. Tijdens het congres vertelde zij over haar bevindingen. “Als eenzaamheid verweven is met problemen op andere levensterreinen vraagt dat veel van de vrijwilligers. Ze krijgen te maken met gedragsproblemen, claimgedrag, agressie, achterdocht. Ook komen ze soms voor morele dilemma’s te staan. Bijvoorbeeld als hun cliënten willen praten over zelfdoding of over financiële besluiten die ze willen nemen. Naarmate vrijwilligerswerk ingewikkelder of meer specialistisch is, is meer overleg met beroepskrachten noodzakelijk. Steun, feedback en waardering zijn erg belangrijk voor vrijwilligers.”
