Toespraak van de Koningin bij het staatsbanket ter gelegenheid van het staatsbezoek aan Noorwegen, 1 juni 2010
De toespraak is uitgesproken in het Engels.
Majesteit,
Het is voor mij een groot genoegen voor de tweede maal een staatsbezoek aan Noorwegen te mogen brengen. Al eerder, in 1986, heb ik samen met Prins Claus een staatsbezoek aan Koning Olaf gebracht. Bij veel andere gelegenheden hebben U en Koningin Sonja mij en mijn familie gastvrij ontvangen en ons laten genieten van de vele boeiende facetten van dit mooie en gevarieerde land. Bij deze bezoeken hebben wij de overweldigende schoonheid van de natuur en de zelfbewuste vitaliteit van Uw landgenoten leren kennen. De banden tussen onze beide families strekken zich inmiddels uit over vijf generaties, van mijn grootmoeder Wilhelmina tot ons beider kinderen en kleinkinderen. Het is een waardevolle vriendschap, die wij koesteren.
Noorwegen is een land van paradoxen. Uw grondgebied is zeer uitgestrekt, maar de bevolking is beperkt in aantal. Al meer dan een millennium geleden was Uw land een koninkrijk, maar de huidige onafhankelijke staat Noorwegen bestaat pas sinds 1905. In die korte tijd van nauwelijks meer dan een eeuw is er ongelooflijk veel gebeurd. De welvaart is spectaculair gegroeid. Van een betrekkelijk arm, naar binnen gekeerd land aan de rand van Europa is Noorwegen veranderd in een moderne welvaartstaat, die een belangrijke plaats inneemt in Europa en in de wereld en een voorbeeldige democratie kent.
Noorwegen hecht in het bijzonder belang aan de sociale aspecten van de welvaart en aan de deelname van alle geledingen van de bevolking aan het arbeidsproces. Hierbij speelt de bevordering van de arbeidsparticipatie van vrouwen een bijzondere rol. Dit beleid heeft terecht veel internationale aandacht gekregen. Tijdens mijn bezoek zal ik ook de gelegenheid krijgen er meer over te horen.
Al vele eeuwen heeft Noorwegen zich, evenals ons land, sterk toegelegd op scheepvaart, visserij en zeehandel. De Vikingen verschenen al in de Middeleeuwen aan onze kusten. In de tijd van de Hanze ontstonden daarna vreedzame, omvangrijke handelscontacten, die tot verdere bloei kwamen in de zeventiende eeuw, toen tienduizenden Noren zich in ons land vestigden. De visserij is ook in later eeuwen een belangrijke Noorse bedrijfstak gebleven en is dat nog steeds. Wel geeft sinds enige tijd de huidige situatie aanleiding tot zorg. De noodzaak tot een duurzaam beheer van de visbestanden te komen, dringt gelukkig meer en meer tot alle betrokkenen door. Ook in Noorwegen is daar veel aandacht voor. De traditionele gerichtheid op de zee heeft er bovendien toe geleid dat Noorwegen op het gebied van de mariene biologie en het behoud van de biodiversiteit wereldwijd een grote reputatie geniet.
In het recente verleden is in Noorwegen een belangrijke nieuwe activiteit ontwikkeld: de winning van olie en aardgas. Hiermee is de rol van steenkool sterk teruggedrongen en is een aanzienlijke reductie van de uitstoot van CO2 bereikt. Een indrukwekkend initiatief in de energiesector was de aanleg van de langste onderzeese elektriciteitskabel ter wereld, NorNed, die nu Noorwegen met Nederland verbindt. De schone energie die hiermee ter beschikking komt, speelt een belangrijke rol in ons gezamenlijke streven naar duurzaamheid. Ik gebruik de term 'duurzaamheid' met opzet, want met het rapport van Uw oud-premier Mevrouw Brundtland, de auctor intellectualis van dit begrip, stelde Noorwegen de wereld een nieuw en belangrijk gemeenschappelijk doel voor ogen dat voor goed verbonden is met Uw land.
Dit beginsel, dat zijn weg in de wereld heeft gevonden, hanteert U ook in eigen land. Een van de voorbeelden daarvan zien wij in Uw nabije omgeving, het gebied ten noorden van de poolcirkel. Het is de plek waar Noren en Nederlanders elkaar al eeuwen geleden hebben ontmoet, toen onze landgenoot Willem Barents in 1596 Spitsbergen ontdekte en Nederlandse zeelieden en walvisjagers in deze zeeën actief werden. De soevereiniteit over dit gebied is in de vorige eeuw aan Noorwegen gekomen. Het is goed te constateren dat Uw land zich sterk bewust is van de verantwoordelijkheid die het beheer van dit kwetsbare gebied met zich brengt - en daarnaar handelt. In het International Polar Year 2007-2008 is in vele landen aandacht besteed aan wetenschappelijk onderzoek naar de Poolregio's.
De biodiversiteit wordt er bedreigd en de stijging van de temperatuur maakt zelfs de doorvaart van schepen en de exploitatie van natuurlijke hulpbronnen mogelijk. Het grote gevaar dat dit inhoudt voor het behoud van de natuurlijke omgeving, is evident. Dit is een zaak die niet alleen Noorwegen, maar ons allen aangaat!
Majesteit,
Noorwegen bleef, evenals ons land, neutraal tijdens de Eerste Wereldoorlog, maar in de Tweede Wereldoorlog werden wij beiden overrompeld en bezet. Wij trokken uit deze ervaringen dezelfde les, gaven onze neutraliteit op en sloten ons aan bij de NAVO. Beiden werkten wij aan de welvaart in Europa, al verschilden wij in visie op de vormgeving van de Europese samenwerking. Onze beide landen streven er naar een constructieve rol te spelen in de internationale gemeenschap. Noorwegen heeft met zijn informele vredesdiplomatie, gericht op beslechting van conflicten, een indrukwekkend voorbeeld gegeven.
Majesteit,
De sterkste man ter wereld, zei Henrik Ibsen, is hij die alleen staat (The strongest man in the world is he who stands alone). Voor landen geldt het tegenovergestelde. Alleen gezamenlijk en in hechte samenwerking zullen wij de toekomst tegemoet kunnen treden en de grote problemen die zich in de wereld voordoen, het hoofd kunnen bieden. Noorwegen is daarvan overtuigd en speelt in de vele internationale verbanden waarbij Uw land is betrokken, een verbindende en stimulerende rol, waarvoor alom groot respect bestaat.
Gaarne nodig ik alle aanwezigen uit met mij het glas te heffen op Uw gezondheid, Majesteit, op die van Koningin Sonja, en op de gelukkige voortzetting van de vriendschap tussen onze families en tussen het Noorse en het Nederlandse volk.