Prinsjesdag

Op Prinsjesdag spreekt de Koning in de Verenigde Vergadering van de Staten-Generaal de Troonrede uit. Daarin geeft de regering aan wat de belangrijkste plannen zijn voor het komende jaar. Prinsjesdag vindt jaarlijks plaats op de derde dinsdag in september.

Ook biedt de minister van Financiën de Tweede Kamer de Miljoenennota en de Rijksbegroting aan. Prinsjesdag markeert de start van het nieuwe parlementaire jaar.

Geschiedenis

Prinsjesdag was oorspronkelijk de benaming van de verjaardag van Stadhouder Prins Willem V (1748-1806) op 8 maart. In die tijd, de Patriottische tijd, was Prinsjesdag een van de populairste volksfeesten in ons land. Later werd de naam Prinsjesdag gebruikt voor feestelijkheden rondom een lid van het Koninklijk Huis.

Vanaf de jaren 1930 werd het gebruikelijk de jaarlijkse openingsdag van de Staten-Generaal Prinsjesdag te noemen. Bij de Grondwetswijziging van 1983 werd de zittingsduur van de Staten-Generaal gewijzigd van één jaar naar vier jaar. Vanaf dat jaar wordt op Prinsjesdag dus niet meer de zitting van de Eerste en Tweede Kamer officieel geopend, maar wordt met het uitspreken van de Troonrede het begin van het nieuwe parlementaire jaar gemarkeerd.

Tussen 1815 en 1904 werd de Troonrede in de vergaderzaal van de Tweede Kamer uitgesproken. Vanaf 1904 gebeurt dit in de Ridderzaal op het Binnenhof in Den Haag. Als gevolg van de maatregelen om verspreiding van het coronavirus tegen te gaan werd de Troonrede in 2020 en 2021 uitgesproken in de Grote Kerk in Den Haag. Sinds 2022 wordt vanwege de renovatie van het Binnenhof de Troonrede uitgesproken in de Koninklijke Schouwburg.

In de Grondwet staat op welke dag Prinsjesdag valt. Dit was niet altijd de derde dinsdag van september. In de 19e eeuw viel de opening van de Staten-Generaal eerst op de eerste maandag in november en later op de derde maandag in oktober.

In 1848 werd een jaarlijkse begroting ingevoerd. Om de Kamer meer tijd te geven voor de behandeling, werd de opening van de Staten-Generaal vervroegd naar de derde maandag in september.

Een grondwetswijziging in 1887 verplaatste Prinsjesdag van maandag naar dinsdag. Kamerleden die wat verder weg van Den Haag woonden, hoefden dan niet meer op zondag te reizen om op tijd bij de opening te zijn.