Januari 2022
10 januari: Een nieuw kabinet
Na de Tweede Kamerverkiezingen van maart 2021 volgde een (in)formatieperiode van bijna tien maanden. Op 10 januari werd het nieuwe kabinet-Rutte IV beëdigd ten overstaan van Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander. Twintig ministers en negen staatssecretarissen presenteerden zich aan Nederland. Het nieuwe kabinet omvat vier nieuwe ministersposten zonder portefeuille: ‘Klimaat en Energie’, ‘Natuur en Stikstof’, ‘Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening’ en ‘Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen’.
Voorafgaand aan de beëdiging tekende de Koning de Koninklijke Besluiten voor zowel het ontslag van de oude als de benoeming van de nieuwe ministers en staatssecretarissen. De minister-president contrasigneerde deze besluiten als uitdrukking van de ministeriële verantwoordelijkheid.
Bij de aanvaarding van hun ambt leggen de ministers en staatssecretarissen een eed of belofte af ten overstaan van de Koning. Hiermee zweren of beloven zij trouw aan de Grondwet en een getrouwe invulling van hun ambt. Dit is vastgelegd in artikel 49 van de Grondwet. Ministers uit het vorige kabinet die opnieuw een ministerspost bekleden, hoeven niet opnieuw de eed of belofte af te leggen.
Na de beëdiging wenste de Koning de leden van het kabinet geluk en gezondheid toe, en veel wijsheid bij de vervulling van hun zware taak.
Om de geldende coronamaatregelen in acht te kunnen nemen en anderhalve meter afstand te kunnen houden, waren speciale voorzieningen getroffen. Zo vond de beëdiging plaats in de Grote Balzaal op Paleis Noordeinde en niet op Paleis Huis ten Bosch. Ook de traditionele foto na afloop zag er anders uit dan gebruikelijk: het bordes werd in de volle breedte benut. Op de foto ontbrak minister Sigrid Kaag van Financiën: zij was positief getest op het coronavirus en legde de eed af via een videoverbinding.
13 januari: Vliegeren op Saba
Op Saba wonen tweeduizend mensen. Het eiland heeft scholen voor primair en voortgezet onderwijs en ook een University School of Medicine. Sinds 2011 maakt Expertise Center Education Care zich sterk voor de ondersteuning van de scholieren, studenten en docenten op Saba. Denk bijvoorbeeld aan hulp bij dyslexie en gedragsproblemen en aan beroepsoriëntatie. Na orkaan Irma in 2017 zette de organisatie een speciaal programma op om jongeren te helpen met hun mentale gezondheid: Ways of Wellbeing. Hiermee won zij in 2021 een Appeltje van Oranje. Op 13 januari bracht Hare Majesteit Koningin Máxima een online bezoek aan Expertise Center Education Care. Een van haar gesprekspartners was directeur Jet van Heijnsbergen: “Toen we begonnen in 2011 dachten we na over wat ons logo zou moeten worden. We kwamen uit op een vlieger, want die staat voor eigenschappen die erg belangrijk zijn voor ons. In de eerste plaats: speelsheid. We vragen aan scholieren en studenten wat ze graag doen en proberen daarbij aan te sluiten. Ten tweede: beweging. Met zoveel verschillende jongeren moeten we wendbaar zijn en ons gemakkelijk kunnen aanpassen aan hun uiteenlopende behoeften. En ten derde: een vlieger kan in de wind opstijgen tot onverwachte hoogten. Dat proberen wij ook mogelijk te maken voor onze deelnemers. Vliegeren is een geliefde bezigheid op Saba, bij kinderen en volwassenen. Wat mij opvalt: op het voetstuk van het Appeltje van Oranje staat ook een vlieger afgebeeld!”
13 januari: De lange weg tot verzoening
In juni 2021 gaf Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander de Gouden Koets na een grondige restauratie in bruikleen aan het Amsterdam Museum. De koets was het ‘centerpiece’ van een veelomvattende tentoonstelling die doorliep tot begin 2022. Tegen het einde van die tentoonstelling maakte de Koning zijn besluit over het toekomstige gebruik van de Gouden Koets bekend in een videoboodschap: “Alle burgers van dit land moeten het gevoel kunnen hebben dat ze gelijkwaardig zijn en eerlijke kansen krijgen. Iedereen moet zich deelgenoot kunnen voelen van wat in ons land is opgebouwd en daar trots op kunnen zijn. Ook de Nederlanders met voorouders die onvrij waren. Alleen met mooie wetten, zoals artikel 1 van de Grondwet, zijn we er niet. Zolang er mensen in Nederland leven die dagelijks de pijn van discriminatie voelen, werpt het verleden nog zijn schaduw over onze tijd en is het nog niet voorbij. Naar elkaar luisteren en begrip opbrengen voor elkaar, zijn wezenlijke voorwaarden om tot verzoening te komen en pijn in de ziel van mensen weg te nemen. Ik weet dat wij daartoe in staat zijn, ook al is het een lange en moeilijke weg. Ik begrijp heel goed de uiteenlopende gevoelens van eenieder. Alleen als we deze weg tot verzoening samen afleggen, kan de Gouden Koets weer rijden op Prinsjesdag, de dag waarop we onze democratie en onze verbondenheid als Nederlanders vieren.”
17 januari: Kennismaking met alle bewindspersonen
Na de beëdiging van een nieuw kabinet ontvangen de bewindspersonen een uitnodiging voor een individueel kennismakingsgesprek op Paleis Huis ten Bosch of Paleis Noordeinde met Zijne Majesteit de Koning. Dat geldt ook voor de mensen die op een andere post zijn doorgegaan in het nieuwe kabinet. De Koning is lid van de regering en vindt het belangrijk een goed beeld te hebben van de drijfveren en beleidsambities van alle ministers en staatssecretarissen en van de persoonlijke invulling die zij daaraan geven.
Op 17 januari was minister Hugo de Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening als eerste te gast voor een kennismakingsgesprek. Hij werd ontvangen in de werkkamer van de Koning op Paleis Huis ten Bosch. Het laatste gesprek in deze reeks was met staatssecretaris Marnix van Rij van Fiscaliteit en Belastingdienst, op 31 mei.
Naast de bewindspersonen ontving de Koning ook de voorzitters van de Tweede Kamerfracties voor een (hernieuwde) kennismaking. In totaal (bewindspersonen en fractievoorzitters) ging het om vijfenveertig individuele gesprekken.
Met de minister-president heeft de Koning iedere maandagmiddag een gesprek. Hierin wordt hij op de hoogte gehouden van het actuele regeringsbeleid.
25 januari: Op zoek naar een woning
De zoektocht naar een geschikte woning gaat voor veel mensen gepaard met spanning en frustratie. Starters die een koopwoning zoeken, komen er door het beperkte aanbod en de sterk gestegen prijzen heel moeilijk tussen. Maar ook gezinnen en ouderen stuiten op problemen: een nieuwe woning die past bij je behoeften is moeilijk te vinden. Op 25 januari ging Hare Majesteit Koningin Máxima naar Vereniging Eigen Huis in Amersfoort om met leden en medewerkers van de vereniging hierover te praten.
Djuri van Leeuwen (30) woonde tien jaar op een studentenflat en keerde daarna terug naar zijn vader en moeder. ”Het is voor mij als single onmogelijk om een woning te kopen, want ik verlies het altijd van stellen. De prijzen stijgen harder dan mijn salaris. Ik word er neerslachtig van; ik mis toekomstperspectief.” Nico Stolwijk, manager belangenbehartiging bij de Vereniging Eigen Huis: “Er is veel te weinig aanbod. Een huizenzoeker heeft nu de keuze uit 1,3 woningen. Mensen gaan toch maar kijken, ook al is het niet precies wat ze zoeken, en vragen zich af of ze niet moeten gaan verbouwen.” “Dat kan weer leiden tot hogere schulden”, voegde de Koningin toe.
Algemeen directeur Cindy Kremer was blij met het bezoek van de Koningin: “Wij hebben de woningmarktproblemen onder de aandacht kunnen brengen vanuit het perspectief van de mensen die hier iedere dag mee te maken hebben.”
26 januari: Klaar voor de volgende honderd jaar
“Aan alle verkeer bij IJmuiden. De binnendeur van Zeesluis IJmuiden is open.” Met die woorden via de marifoon markeerde Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander op 26 januari de ingebruikname van de grootste zeesluis ter wereld. Vijf jaar duurde de bouw van de sluis, die de oude Noordersluis uit 1929 verving. De Koning was te gast in het bedieningscentrum, van waaruit je prachtig zicht hebt op het hele complex. Sluisbedienaar Hugo Jut vertelde hem dat dat directe zicht niet eens nodig is: “We bedienen op afstand, met een radarscherm en beweegbare camera’s.”
In het Noordzeehavengebied werd de nieuwe zeesluis enthousiast begroet. Zita Pels, gedeputeerde in de provincie Noord-Holland: “We willen een sterke economische regio blijven en tegelijkertijd ambitieus aan de slag met onze strijd tegen klimaatverandering en de uitputting van de aarde. Het mooie van deze zeesluis is dat innovatieve bedrijven die we zo nodig hebben voor de transitie zich hier zullen gaan vestigen. Die innovatie is ook toegepast bij de bouw van de sluis: het zoutwater dat meekomt het kanaal in, wordt onderlangs teruggepompt naar zee, zodat biodiversiteit, waterkwaliteit en land- en tuinbouw beschermd zijn tegen het zout.”
Rijkshavenmeester Milembe Mateyo: ”Ik ben ontzettend blij met deze sluis omdat we nu getijdeonafhankelijk kunnen schutten. Zo kunnen we veel efficiënter plannen en kunnen schepen vlot van zee naar het kanaal en weer terug. Met deze kolk zijn we klaar voor de volgende honderd jaar.”
