Met deze bezoeken spreekt de Koning zijn steun en waardering uit aan de Nederlandse militairen die zich overal ter wereld inzetten ter verdediging en bescherming van Nederland en voor de internationale vrede en veiligheid.

De bijzondere relatie komt op vele andere manieren naar voren. Zo zweren of beloven militairen trouw aan de Koning, alsook gehoorzaamheid aan de wetten en onderwerping aan de krijgstucht. Ook kent de Koning de vaandels van regimenten toe.

Bij de Dienst van het Koninklijk Huis is het Militaire Huis het oudste onderdeel. Vroeger als de generale staf van de Koning als opperbevelhebber, maar tegenwoordig voor de organisatie en uitvoering van evenementen van de Koning en andere leden van het Koninklijk Huis.
 
Bij ceremonies van Staat speelt militair ceremonieel een belangrijke rol. Zoals bij welkomstceremonies bij staatsbezoeken, op Prinsjesdag, bij de ontvangsten van ambassadeurs voor het aanbieden van hun geloofsbrieven en tijdens de Nationale Herdenking op 4 mei.

Band van de Koning met de krijgsmacht

Koning Willem-Alexander vervulde zijn dienstplicht bij de Koninklijke Marine en heeft daarna ook gediend bij de Koninklijke Landmacht en de Koninklijke Luchtmacht, waar hij het groot militair vliegbrevet behaalde.

Tot de troonswisseling had de Koning de rangen van Commandeur in de Koninklijke Marine, Brigadegeneraal in de Koninklijke Landmacht en Commodore in de Koninklijke Luchtmacht. Ook was hij adjudant in buitengewone dienst van Koningin Beatrix.

Omdat het staatshoofd ook lid is van de regering kan de Koning geen militair zijn en is hem bij de troonswisseling op verzoek eervol ontslag verleend. Koning Willem-Alexander was tot die tijd beschermheer van Veteranendag. Sinds zijn inhuldiging neemt de Koning ook jaarlijks het veteranendefilé af.
 
De Koning is ook grootmeester van de Militaire Willems-Orde en reikt de orde zelf uit. Dit is de oudste en hoogste Nederlandse ridderorde en dapperheidsonderscheiding. De onderscheiding werd op 30 april 1815 door Koning Willem I ingesteld als erkenning van uitstekende daden van moed, beleid en trouw in de strijd.

Historische band met de krijgsmacht

Er is van oudsher een directe band tussen de Krijgsmacht en het Koninklijk Huis. Dit gaat ver terug naar Willem van Oranje als legeraanvoerder, maar ook de latere koningen die opperbevelhebber waren. Zij voerden in die rol de troepen aan.

Sinds de grondwet van 1848 is in Nederland de koning, in tegenstelling tot bijna alle andere monarchieën, geen opperbevelhebber meer. De symbolische rol als ‘aanvoerder van ‘s lands troepen’ is wel gebleven, maar dan als vertegenwoordiger van wat Nederland bindt en waarvoor (nationaal en internationaal) gestreden moet worden.