Toespraak van Koningin Máxima bij het jaarcongres van Stichting MKB Financiering, Driebergen
Dames en heren,
Wat een plezier om u vanmiddag te ontmoeten op dit jaarcongres van Stichting MKB Financiering. Een geweldige kans om met elkaar te spreken over een vraag die ons allemaal bezig houdt: hoe kunnen we samen de financiering van het MKB beter en inclusiever maken?
Ik ga vaak naar ondernemers in het MKB toe om hun verhaal te horen. Zoals in november vorig jaar. Ik was toen als lid van het Nederlands Comité voor Ondernemerschap te gast bij Oomen Verhuizers in Katwijk.
Oomen is een jong verhuis- en opslagbedrijf, tien jaar geleden opgericht. En het groeit snel.
Dat succes is te danken aan innovatie: het bedrijf heeft een volledig geautomatiseerd opslagsysteem ontwikkeld. Als je bij je spullen wilt, kun je thuis inloggen en een robot opdracht geven om je eigen container voor je klaar te zetten. Dat bespaart allemaal zoveel tijd en is zo handig!
‘Kost dat niet veel stroom?’, denkt u misschien. Ook daaraan is gedacht. Het dak ligt vol met zonnepanelen. De zonne-energie wordt opgeslagen en gebruikt voor de robotkraan én voor het opladen van de elektrische verhuiswagens.
Ambitieuze ondernemers met een duidelijke visie. Ze willen het beste voor de klant zonder schade voor milieu en klimaat.
Dit alles kan natuurlijk niet zonder investeringen. En dat was niet gemakkelijk. Eén van de eigenaren vertelde dat het voor hem niet eenvoudig was om nieuwe financiering te krijgen, terwijl hij juist graag wilde innoveren en groeien.
We weten allemaal hoe belangrijk bedrijven zoals Oomen zijn. MKB-bedrijven zijn goed voor bijna drie kwart van de werkgelegenheid en twee derde van de toegevoegde waarde.
We hebben het MKB héél hard nodig in het totale ecoysteem van onze economie. Maar dan moet het MKB wel mogelijkheden krijgen en kansen grijpen. En dat gebeurt nog onvoldoende.
De situatie is uitdagend, om een aantal redenen.
Ten eerste: er is bijna overal een groot tekort aan mensen. En dat wordt alleen maar erger de komende jaren. Investeren in arbeidsbesparende technologie is broodnodig!
Ten tweede: de noodzaak om te verduurzamen wordt steeds sterker. En dat vraagt om investeringen. Niet alleen in energiebesparing, maar ook in circulair produceren.
Ten derde: de bedrijven met de sterkste productiviteitsgroei zijn de bedrijven die het meest inzetten op digitalisering. Wie niet investeert in digitalisering, verliest op den duur terrein en loopt het risico na een aantal jaren ‘out of business’ te zijn. Het Nederlands Comité voor Ondernemerschap vraagt al jaren aandacht voor de stagnatie van de productiviteitsgroei van het MKB. We moeten hier blijvend iets aan doen!
Ten vierde: het gaat niet goed genoeg met de financiering van ons MKB. Al die noodzakelijke investeringen in digitalisering, arbeidsbesparende maatregelen en verduurzaming, moeten gefinancierd worden. Bureau Oliver Wyman heeft vorig jaar onderzocht hoe Nederland het doet in vergelijking met de landen om ons heen, waaronder België, Frankrijk en Duitsland. De kans dat een financieringsaanvraag in Nederland wordt afgewezen door de bank is volgens Oliver Wyman 60 procent hoger dan in vergelijkbare landen.
Nederlandse MKB’ers verliezen sneller de moed en lenen minder gemakkelijk dan hun collega’s over de grens. De conclusie is dat Nederlandse MKB-bedrijven hun groeipotentieel minder benutten doordat de financiering hapert.
Het is dus heel waardevol dat u vandaag naar Driebergen bent gekomen om samen na te denken over oplossingen en vooral over concrete acties.
Daarbij kunnen we voortbouwen op positieve ontwikkelingen. Want die zijn er gelukkig ook.
Ik denk aan de opmars van non-bancaire financiering. Die groeide vorig jaar van 4 miljard naar ruim 5 miljard euro. Nederland heeft inmiddels het beste ecosysteem van Europa voor crowdfunding, een van de vormen van non-bancaire financiering.
Het is goed dat ondernemers door de opkomst van non-bancaire financiering meer keuzemogelijkheden krijgen.
Ik hoop dat dit op de lange termijn bijdraagt aan meer betaalbare en duurzame financieringsmogelijkheden. Overigens valt wel op dat slechts 18 procent van alle non-bancaire financieringen aan vrouwelijke ondernemers wordt verstrekt. Daar valt nog een wereld te winnen. Goed dat u hier later in de middag over doorspreekt.
Een goede ontwikkeling is het nationaal convenant MKB-financiering dat vorig jaar tot stand kwam. Dat legt een basis onder verdere verbeteringen. Fijn dat de heer Snel zich hier als speciale gezant voor inzet! Het is goed nieuws dat de verschillende partijen zich samen verantwoordelijk voelen om de MKB-financiering te verbeteren. Daarvoor is wel nodig dat alle ondertekenaars de daad bij het woord voegen en volhouden.
In het convenant staat de ambitie om toe te werken naar meer data-gedreven financiering. Dat is heel belangrijk.
Financiering van innovatie vraagt ook om innovatie van financiering. Als financiers beter toegang hebben tot ondernemersdata, dan verloopt de aanvraag soepeler, met veel minder rompslomp voor de ondernemer.
Even belangrijk is het verder professionaliseren van het financieringsadvies. Vroeger had iedere ondernemer een eigen vertrouwd aanspreekpunt bij de lokale bank. Ondernemers weten nu vaak de weg niet goed te vinden in het steeds rijkere, maar ook complexere financieringslandschap. We zien dat bedrijven met een financieringsbehoefte steeds minder vaak ook echt een aanvraag doen.
En dus heeft iedereen een steentje bij te dragen: financiers – bancair én non-bancair – maar ook ondernemers zelf, hun verenigingen en netwerken, en private en publieke dienstverleners. In het ecosysteem van MKB-financiering moeten alle spelers actief zijn. En misschien zelfs een beetje activistischer worden.
En, zie elkaar alstublieft niet alleen als concurrenten, maar werk samen en verwijs ondernemers zo nodig door. Er is nu een financieringshub in de maak; een stimulans voor de doorverwijzing van afgewezen financieringsaanvragen. Laten we samen zorgen voor goed werkende schakels, zodat het geheel meer is dan de som der delen.
Uw aller werk is van groot belang en de urgentie is hoog. Het gaat om de innovatiekracht van ons MKB en daarmee om de toekomst van ons allemaal. Goede, passende en proactieve financiering is cruciaal en u kunt dat samen mogelijk maken. Ik wens u daarbij heel veel succes!