Toespraak van Koningin Máxima, bij de uitreiking van de Appeltjes van Oranje, Den Haag
Dames en heren,
Wat geweldig om U allemaal te zien, hier op Paleis Noordeinde. Hartelijk welkom, ook namens mijn man en schoonmoeder. De uitreiking van de Appeltjes van Oranje is een feest, elk jaar weer. Eén van de allermooiste evenementen die we op het Paleis hebben. En dat is te danken aan U! Aan Uw enthousiasme en optimisme.
Het Oranje Fonds is er om Uw initiatieven verder te helpen. De mensen van het Oranje Fonds doen dat met hart en ziel, sinds 2011 onder het voorzitterschap van Joop Wijn.
Meneer Wijn, U neemt op 1 juli afscheid. Dit is Uw laatste Appeltjesfeest. Mijn man en ik willen U heel hartelijk danken voor alles wat U voor het Fonds heeft gedaan! U heeft een luid applaus verdiend!
En dan nemen we afscheid van nog iemand. Ruim twaalf jaar lang was zij de drijvende kracht achter de fondsenwerving en de communicatie van het Oranje Fonds. Zij organiseerde voor mijn man en mij in totaal 191 bezoeken aan mooie initiatieven overal in het Koninkrijk. Achter de schermen heeft zij geholpen het Oranje Fonds groot te maken. Heel veel dank: Jonne Boesjes!
Het Oranje Fonds is er voor mensen die kiezen voor 'samen doen'. Mensen zoals U.
U laat zien waarin kleine dorpen groot kunnen zijn.
En gewone wijken bijzonder.
Dat zit hem niet in de locatie. Maar in de mensen. Mensen zoals U die bereid zijn zelf in actie te komen als dat nodig is.
Een dorp is meer dan een verzameling huizen en huishoudens. Dorpen en wijken gaan pas leven als er plekken zijn waar je elkaar kunt ontmoeten. Maar dat laatste, spreekt niet altijd meer vanzelf.
Veel bewoners van kleine dorpen kennen het gevoel uit eigen ervaring. De slager stopt. De bibliotheek, het buurthuis en het café gaan dicht. Dan wordt het stil op het dorpsplein.
Als voorzieningen sluiten, gaat veel moois verloren.
Want een bakker is méér dan een plek waar je brood koopt.
Een sporthal is meer dan een gebouw om te werken aan je conditie.
En een café is meer dan een ruimte voor mensen met dorst.
Het zijn juist de ontmoetingen met andere mensen die al deze plekken zo waardevol maken. Een bakker biedt meer dan een halfje bruin. Het gaat ook om aandacht, contact.
In de eerste tien jaar van deze eeuw is het aantal winkels voor de dagelijkse boodschappen in plattelandsgemeenten met een kwart afgenomen. Veel mensen hebben een auto en vinden het niet erg om wat verder te rijden. Maar we mogen niet vergeten dat één op de veertien inwoners van kleine dorpen géén auto heeft. Dat zijn vaak de mensen die ook niet meer zo gemakkelijk op de fiets stappen.
Hoe kleiner het dorp, hoe belangrijker het buurthuis. In kleine dorpen is het percentage inwoners dat regelmatig naar het buurthuis gaat twee keer zo hoog als in de stad.
Overigens zijn er grote verschillen tussen gemeenten. Er zijn dorpen met veel voorzieningen. En stadswijken met juist heel weinig voorzieningen. Maar één ding hebben alle gemeenten in ons land gemeen: er wordt steeds meer verwacht van de inwoners zelf.
Budgetten in de publieke sector worden krapper. Overal worden mensen uitgedaagd om zelf initiatief te nemen. Mensen hebben ook de behoefte om zelf meer vorm te geven aan hun woonomgeving.
U weet dat allemaal betekent.
Een gebouw vinden. Financiering regelen. Een organisatie opzetten. Vrijwilligers enthousiast maken om mee te doen. Activiteiten organiseren. Het is zo veel werk. En overal in ons Koninkrijk zijn er mensen die dat werk heel graag doen. Kijk maar om u heen. We hebben mensen uit Groningen en Limburg. Uit Rincon en Marie Pampun.
En ook uit Nieuwer ter Aa, een dorp in Utrecht waar in 2006 de laatste winkel sloot.
Maar de bewoners lieten het er niet bij zitten. Dankzij U heeft het dorp een nieuw hart gekregen: Dorpshuis Ons Genoegen. Met - jawel - een dorpswinkel. En een bibliotheek. En een speelzaal voor peuters. En een ruimte voor judo en yoga. En nog veel meer.
De dorpsbewoners bepalen zelf wat er in het dorpshuis te doen is. Bijna alles wordt gerund door vrijwilligers. Iedereen kan meedoen. Een mevrouw die niet meer goed kan lopen, bedient de kassa van de winkel. Twee oudere heren doen samen de inkoop. Zo wordt ieders talent benut.
Ik vind het geweldig wat U samen heeft bereikt. U heeft een Appeltje van Oranje meer dan verdiend!
Dat geldt ook voor de vrijwilligers van De Gaveborg, van Stichting Dorpshuis Oostwold.
Oostwold is een klein dorp in Groningen. Maar het dorpshuis biedt onderdak aan 22 verenigingen! De Gaveborg is een plek om samen feest te vieren, om te sporten, om workshops te volgen en om samen te eten. En een plek om boodschappen te doen, want ook hier is een winkel.
Ruim 150 vrijwilligers zorgen dat alles op rolletjes loopt. U heeft van De Gaveborg een fantastisch 'verbindingscentrum' gemaakt voor het hele dorp. Het Appeltje van Oranje is dik verdiend.
Het derde Appeltje gaat naar de vrijwilligers van centrum De Pracht in Aalst.
Wat ik zo goed vind aan U, is dat U echt een ontmoetingscentrum bent voor jong en oud. Van kleuterdans tot speciale dagen voor mensen met dementie. Van een Elektroclub tot een cursus breien en haken.
180 vrijwilligers maken De Pracht tot een prachtplek voor de duizend bezoekers die er elke week komen. Onder hen veel mensen die anders moeilijk meer de deur uit zouden komen.
U biedt mensen de kans deel te blijven nemen aan het sociale leven, ook als ze minder mobiel zijn.
Ik heb grote bewondering voor U allemaal. U brengt nieuwe dynamiek in onze dorpen. U versterkt het wij-gevoel in onze wijken. U doet het samen zelf!
Drie mooie initiatieven worden vandaag onderscheiden met een Appeltje van Oranje.
Eén daarvan krijgt de Grote Appel.
De keuze was dit jaar heel erg moeilijk, met drie winnaars die bijna gelijkwaardig zijn.
Maar toch...
De Grote Appel gaat naar het initiatief dat het meest compleet is in zijn activiteiten en dat de meeste verbindingen weet te leggen tussen heel verschillende mensen.
Een initiatief dat een geweldige inspiratie kan zijn voor anderen, overal in ons Koninkrijk.
De Grote Appel 2016 gaat naar...
De Gaveborg in Oostwold!
Ik wens alle winnaars van harte geluk en heel veel succes in de toekomst.