Toespraak van H.M. de Koningin, 26 september 2006
tijdens het diner ter gelegenheid van het officiële bezoek van de Gouverneur-Generaal van het Gemenebest Australië
Mijnheer de Gouverneur-Generaal,
Het is mij een groot genoegen U en Mevrouw Jeffery vanavond te begroeten en in ons land welkom te heten. Uw bezoek vindt plaats in het jubileumjaar 'Nederland-Australië l606-2006', dat wordt gevierd met een groot aantal evenementen en uitwisselingen op het gebied van politiek, economie, cultuur en sport. In oktober zullen ook mijn zoon Prins Alexander en Prinses Máxima in dit kader een bezoek aan Uw land brengen.
De aanleiding tot dit jubileum is dat vierhonderd jaar geleden de 'Duyfken' werd uitgezonden door de Verenigde Oost-Indische Compagnie om het toen nog 'onbekende Zuidland' te verkennen - en als eerste Europese schip Australië bereikte. Ter herinnering aan dit historische moment vaart thans een replica van de 'Duyfken' langs de Australische kust en zien wij het schip ook vereeuwigd op de 'Duyfken coin' die enige maanden geleden in Australië is geslagen.
Tien jaar later sloeg schipper Dirk Hartog een tinnen bord aan een paal, als bewijs van zijn aanwezigheid in Australië. Andere Nederlandse schepen volgden. Hun bezoeken waren niet altijd de bedoeling, maar eerder het gevolg van navigatiefouten op weg naar Batavia, die dikwijls leidden tot schipbreuk op de Australische westkust. In 1629 overkwam dit de 'Batavia', waarbij door muiterij en moord velen om het leven kwamen. Ook andere Nederlandse schepen vergingen op deze verre kust. Het feit dat onze gemeenschappelijke geschiedenis voornamelijk met scheepswrakken is begonnen, heeft gelukkig geen enkele voorspellende waarde gehad voor de vier eeuwen die daarop zijn gevolgd.
In de Australisch-Nederlandse betrekkingen vormt de Tweede Wereldoorlog onmiskenbaar een keerpunt. Nederlands-Indië werd onder de voet gelopen en ook Australië werd bedreigd . In de Slag in de Javazee vochten Australische en Nederlandse marineschepen zij aan zij. Een deel van de Nederlandse strijdkrachten en van het Koninklijk Nederlands-Indische Leger, het KNIL, week uit naar Australië om van daar de strijd voort te zetten. Een van onze schepen wist op verrassende wijze te ontkomen, doordat de bemanning het gecamoufleerd had als drijvend eiland! De bijdrage van onze strijdkrachten was aanvankelijk zeer bescheiden. De belangrijkste rol was weggelegd voor de Nederlandse koopvaardij, die transport- en hospitaalschepen leverde voor de geallieerden. Zo werd Nederland, naast de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Australië, de vierde bondgenoot in de Pacific.
Australische strijdkrachten namen ook deel aan de strijd in Europa. Ze zetten daarmee de traditie voort die tijdens de Eerste Wereldoorlog was begonnen, toen Australië zijn solidariteit met het Britse moederland toonde. Zestigduizend Australiërs gaven hun leven in die afschuwelijke oorlog in het verre Europa. Tijdens de Tweede Wereldoorlog droeg Uw land wederom aanzienlijk bij aan de strijd in Europa. Vierhonderd Australische militairen, voornamelijk oorlogsvliegers, zijn in ons land gesneuveld.
Na de oorlog begon met de emigratie een nieuw hoofdstuk in de Australisch-Nederlandse betrekkingen. Talrijke Nederlanders die tijdens de oorlog in Australië waren gestationeerd, hebben zich daar gevestigd, evenals landgenoten die in het voormalig Nederlands-Indië hadden gewoond, waaronder veel oorlogsveteranen. Vanaf 1950 volgde een stroom emigranten uit Nederland, die in Australië de kans kregen een nieuw bestaan op te bouwen. Zij maken nu ruim één procent van de bevolking van Uw land uit en hebben zich aangepast aan de geest van ondernemen, aanpakken en hard werken die daar nog altijd aanwezig is en waaraan Australië zijn grote vooruitgang en huidige voorspoed dankt.
Australië is thans een land met een welvarende bevolking, een bloeiende cultuur en een hoog niveau van wetenschapsbeoefening. Het is bovendien een land waarmee wij dezelfde waarden delen. In de internationale politiek trekken onze beide landen dan ook vaak gezamenlijk op. Zij zetten zich in voor de handhaving van de internationale rechtsorde en leveren een actieve bijdrage aan conflictpreventie, conflictbestrijding en vredeshandhaving. Australiërs en Nederlanders zijn in vredesoperaties actief geweest in Irak en zijn dat nu weer in Afghanistan. Gezamenlijk zetten zij zich in voor het herstel van de vrede.
Een van de kenmerken van de Australiërs is hun passie voor de sport en hun sterke gevoel voor sportiviteit. Deze eigenschappen komen niet alleen tot uiting in uitzonderlijke prestaties op tal van gebieden, maar ook in het enthousiasme waarmee de sport wordt beoefend. Tijdens de succesvolle Olympische Spelen van 2000 en de niet minder geslaagde Paralympics, waarvoor duizenden Australiërs zich spontaan hebben ingezet, trad de nationale trots, maar ook de wezenlijke sportiviteit en solidariteit van Uw bevolking, overtuigend naar buiten.
De afstand tussen Australië en Nederland is groot, maar dat geldt niet voor de inwoners van onze beide landen. Jaarlijks bezoeken tienduizenden Nederlanders Uw land en doen bijna evenveel Australiërs het onze aan. Vooral jongeren trekken van hieruit naar dat verre continent, zoals veel jonge Australiërs het oude Europa komen bezoeken. Dit jubileumjaar biedt goede gelegenheden de uitwisselingen tussen onze beide volken, op cultureel, wetenschappelijk en sportgebied, nog verder te versterken.
Mijnheer de Gouverneur-Generaal,
Australiërs en Nederlanders liggen elkaar. Dat is een uitstekende basis voor samenwerking in de vólgende 400 jaar. Voor vele Nederlanders is hun sympathie voor Uw land bovendien verbonden met de rol die Australië in de Tweede Wereldoorlog - en in de bevrijding van Nederland - heeft gespeeld. De herinnering daaraan is nog niet vervlogen.
Gaarne nodig ik alle aanwezigen uit met mij het glas te heffen op Uw gezondheid, Mijnheer de Gouverneur-Generaal, op die van Mevrouw Jeffery en op een voorspoedige toekomst voor het Australische volk.