Toespraak van Koningin Máxima bij de start van het jubileumcongres 45 jaar Nibud, Utrecht
Dames en heren,
Wat ben ik blij om hier te zijn. Het is natuurlijk altijd leuk om naar een verjaardagsfeestje te gaan, zeker van iemand die jonger is dan jezelf. Er is dan zoveel toekomst te vieren!
In het jonge leven van het Nibud – 45 jaar! – is er al heel veel gebeurd. Het Nibud heeft zich bewezen als een geweldige bron van kennis.
In mijn internationale werk voor de VN op het gebied van Inclusieve Financiering en Financiële Gezondheid, strijd ik elke dag voor goede data. Een onderbouwde analyse van de financiële situatie van huishoudens is essentieel voor goed beleid. Niet alleen economisch, maar ook sociaal, maatschappelijk en op het gebied van onderwijs.
Zonder data weet je niet of er een probleem is en zo ja hoe groot het is. Je kunt niet goed nadenken over mogelijke oplossingen. En je kunt niet bepalen of gekozen oplossingen ook succesvol zijn en of het beleid werkt. Je leert dus ook niet wat er in de toekomst beter kan.
Dan begrijpt u hoe blij ik ben als Koningin van dit land dat we een instituut als het Nibud hebben. Er zijn niet zoveel andere landen die daarover beschikken. U bent dus bijzonder.
Kennisontwikkeling is niet het enige wat u doet. U bent ook een onafhankelijke plek waar mensen terecht kunnen voor deskundig en betrouwbaar advies over hun financiën.
Dit geeft zoveel steun in het dagelijks leven! Besteed ik teveel? Moet ik meer sparen? Hoe plan ik voor de toekomst? Waar moet ik op letten?
Het geeft houvast. Aan volwassenen, maar ook aan jongeren! Mijn kinderen volgden nauwlettend de tabellen op NIBUDJong waarin je kan zien welk zakgeldniveau past bij welke leeftijd. En meer dan eens maakten ze me alert dat ze een verhoging verdienden!! Ook hiervoor: dank u wel Nibud!
Met deze bijzondere 45 jaar wil ik u hartelijk feliciteren. En ik wil directeur Arjan Vliegenthart en alle medewerkers danken voor de steun in mijn eigen werk voor financiële bewustwording en zelfredzaamheid. We werken heel goed samen. Nibud is een uitstekende partner. Bij Wijzer in geldzaken, SchuldenlabNL en de Nationale Coalitie Financiële Gezondheid.
We weten allemaal uit eigen ervaring hoe onzeker de tijden zijn. Onzekerheid is het nieuwe normaal geworden. In enkele jaren tijd beleefden we de coronapandemie, het uitbreken van de oorlog in Oekraïne, een inflatiegolf en een energiecrisis.
Al deze schokken en ontwikkelingen hebben veel impact op de financiële situatie van huishoudens.
Uit recent onderzoek van Deloitte blijkt dat het vorig jaar ietsje beter ging met de financiële situatie van huishoudens. Het aandeel ‘financieel ongezond’ daalde van 30% naar 27%. En het aandeel ‘financieel kwetsbaar’ daalde van 30% naar 26%.
Ook slagen iets meer huishoudens erin om maandelijks te sparen en maken iets minder huishoudens zich zorgen over schulden.
Dat is mooi. Deze cijfers geven een beetje moed. Maar we moeten waakzaam blijven!
Dat betekent:
kan ik vandaag de noodzakelijke uitgaven doen?
kan ik morgen voorzien in mijn behoeften en mijn levensdoelen nastreven?
heb ik voldoende weerstand bij tegenslagen?
kan ik schokken opvangen zonder angst en stress?
Financiële gezondheid is van cruciaal belang. In de eerste plaats voor het welzijn van mensen zelf. Volgens het RIVM hebben mensen die leven met geldzorgen en schulden vaker chronische ziekten zoals diabetes en hart- en vaatziekten. Ook psychosociale problemen komen vaker voor. Volgens het CPB neemt de kans op ggz-gebruik toe met 7% bij mensen met problematische schulden. Mensen die gebukt gaan onder financiële problemen zijn vaak minder gelukkig en minder goed in staat om beslissingen te nemen voor de toekomst.
Ik heb de afgelopen jaren veel persoonlijke en aangrijpende verhalen gehoord van mensen die vertelden hoe verlammend dit kan zijn. Ze vertelden over hun gevoel van eenzaamheid en van maatschappelijk isolement.
Naast persoonlijk leed zijn ook de maatschappelijke kosten hoog. Denk aan een lagere arbeidsparticipatie en hogere zorguitgaven.
In totaal gaat het om miljarden aan schadelijke effecten. Volgens het Nibud levert elke geïnvesteerde euro in financiële hulpverlening 2 euro op voor de samenleving.
En denk ook aan verduurzaming. Alleen een huishouden dat financieel gezond is, kan zich permitteren om te investeren in isolatie of een warmtepomp.
We zijn er allemaal de dupe van als de financiële gezondheid niet goed is.
De verantwoordelijkheid ligt niet alleen bij het individu. Financiële instellingen, bedrijven, overheden, toezichthouders en maatschappelijke organisaties kunnen heel veel doen om de financiële gezondheid van huishoudens te versterken.
Er zijn al veel geweldige voorbeelden. Zoals de Nationale Coalitie Financiële Gezondheid, waarin werkgevers zich hebben verenigd om hun werknemers een handje te helpen.
SchuldenlabNL is een ander voorbeeld: niet steeds opnieuw het wiel uitvinden, maar aan de slag met methoden die in de praktijk hun meerwaarde hebben bewezen. Zoals Socialdebt, speciaal gericht op jongeren met beginnende schulden.
Jongeren verdienen méér aandacht. Zij overzien de risico’s vaak niet van ‘Buy Now, Pay Later’ en zijn gevoelig voor verleidingen van finfluencers die gouden bergen beloven.
Ook een grote rol hebben aanbieders van financiële diensten. U kunt zóveel doen om mensen te helpen beter te budgetteren, beter te sparen, zich effectiever te verzekeren. En de juiste informatie op het juiste moment, daar gaat het om.
Uiteindelijk moeten we het met zijn allen héél simpel maken voor mensen om de juiste beslissingen te nemen, met overzicht, inzicht en perspectief voor de toekomst.
Daar droom ik van.
Er is nog heel veel te doen. En gelukkig mogen we blijven rekenen op het Nibud! Uw missie is net zo actueel als 45 jaar geleden.
Ik wens het Nibud en al zijn medewerkers heel veel succes toe en verheug me op de voortzetting van onze hele goede samenwerking.
Dank u wel.