Toespraak van Koning Willem-Alexander bij het staatsbanket ter gelegenheid van het staatsbezoek aan Oostenrijk
De toespraak is uitgesproken in het Duits.
Meneer de bondspresident,
Wat een groot plezier bij u en uw echtgenote te gast te zijn! Mijn vrouw en ik danken u hartelijk voor de warme ontvangst. Uw woorden van vriendschap betekenen veel voor ons. Oostenrijk heeft een speciale plek in ons hart. Wij kennen uw land goed, zowel in winterse als in zomerse gedaante. De gastvrijheid die onze familie hier al generaties lang ontmoet, stemt ons dankbaar. Dit staatsbezoek geeft een extra verdieping aan onze gevoelens van verbondenheid.
En wat heerlijk om weer in Wenen te zijn!
De stad waar het leven als vanzelf een zwierige driekwartsmaat aanneemt.
Het leven is hier verheven tot kunst.
En kunst is hier leven!
Ik zeg het graag de grote Oostenrijkse schrijver Stefan Zweig na: “In kaum einer Stadt Europas is der Drang zum Kulturellen so leidenschaftlicht wie in Wien.”
Wenen is bij uitstek een stad van ontmoeting. Tussen mensen. Tussen culturen. Tussen volken.
Wij Noordwest-Europeanen willen het nog wel eens vergeten: niet Brussel, maar Wenen is het hart van Europa.
Uw ligging en uw rijke geschiedenis geven Oostenrijk een eigen kijk op de wereld. West en oost vloeien hier samen. Juist die veelheid aan ervaringen geeft Oostenrijk zijn kracht.
Neem uw eigen familiehistorie, meneer de bondspresident. Een familie oorspronkelijk afkomstig uit de Nederlanden, die zich vestigt in Rusland en via Estland en Duitsland uiteindelijk een nieuwe start maakt in Oostenrijk. In uw hart draagt u veel verhalen mee!
Wij danken u voor uw onwankelbare inzet voor stabiliteit, vrede en verdraagzaamheid in Europa. Net als wij, bent u ontzet door de nietsontziende agressie van Rusland tegen Oekraïne, een vrij en democratisch land dat het volste recht heeft zijn eigen weg te kiezen.
Vijfhonderd kilometer hiervandaan zijn onschuldige burgers hun leven niet zeker door Russisch geweld. ‘In vrede leven is een fundamenteel mensenrecht’, zei u enkele maanden geleden in uw boodschap tot het volk van Oekraïne. Een waar woord! De vraag die wij als Europeanen nu samen moeten beantwoorden is: hoe waarborgen wij dit recht voor onszelf en voor komende generaties?
Nederland is zeer geïnteresseerd in uw visie hierop, juist door de historische rol van uw land als evenwichtskunstenaar tussen oost en west. De urgentie is hoog. Onze collectieve veiligheid is in het geding. Als vrije landen binnen de Europese Unie kunnen wij niet zonder een krachtig gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid. Nederland hecht hierbij grote waarde aan de inbreng van Oostenrijk. Temeer daar sinds kort een Oostenrijker leiding geeft aan het Militair Comité van de EU.
Meneer de bondspresident, dit zijn complexe en gevoelige vraagstukken. Maar wij weten dat u moeilijke thema’s niet schuwt.
Wij bewonderen de moed die u heeft getoond om de Oostenrijkse rol in de Tweede Wereldoorlog onder ogen te zien en bespreekbaar te maken. Het nationaalsocialisme had voor de mensen in Nederland in de oorlogsjaren vaak een Oostenrijks gezicht. Uw erkenning van de geleden pijn en uw oprechte verzoeningswerk, ontroeren ons.
Onze beide landen zijn het bewijs dat er altijd een nieuw begin mogelijk is. Wij prijzen ons gelukkig met een partner als Oostenrijk! Onze landen vinden elkaar vaak moeiteloos.
Een van de vele gedeelde belangen is de noodzaak om onze economieën te vergroenen. Voor deze missie zet u zich al vele jaren met hart en ziel in. Wij voelen allemaal de urgentie om het gebruik van fossiele brandstoffen snel terug te dringen. Dat is nodig om klimaatverandering af te remmen én minder afhankelijk te worden van kwaadwillende leveranciers.
Oostenrijk heeft een van de hoogste klimaatambities van Europa. Over achttien jaar wilt u volledig klimaatneutraal zijn. Een immense opgave.
Nederland wil net als u haast maken. Laten we zoveel mogelijk samenwerken! Nu al slaan we de handen ineen bij de voorbereiding van een waterstofrevolutie in de Europese Unie. Dit smaakt naar meer.
Een ander onderwerp dat ons gezamenlijk bezighoudt, is het leefklimaat en de sociale samenhang in wijken en steden. Deze stad heeft een indrukwekkende traditie in volkshuisvesting en het creëren van een aantrekkelijke woonomgeving voor iedereen. Wij laten ons graag door u inspireren.
Een bezoek aan Wenen is natuurlijk niet compleet zonder bezoek aan een Koffiehuis. Volgens filosoof George Steiner is het Koffiehuis de plek waar de essentie van Europa voelbaar wordt. We gaan het morgen ervaren en verheugen ons erop. Net zoals we ons verheugen op het bezoek per trein aan het prachtige Graz, aanstaande woensdag.
Meneer de bondspresident, nu de wereld om ons heen zo heftig in beweging is, is het goed om onze vertrouwde vrienden te koesteren.
Laten wij elkaar als gelijkgezinde landen vasthouden en samen optrekken. Laten we nieuwe zekerheden scheppen waar oude verdwijnen. En laten we stáán voor vrijheid, recht en menselijkheid, hier in Europa en erbuiten.
Mag ik u allen vragen het glas met mij te heffen.
Op uw gezondheid, meneer de bondspresident en mevrouw Schmidauer!
Op de vriendschap tussen de Republiek Oostenrijk en het Koninkrijk der Nederlanden.