Toespraak van Koning Willem-Alexander bij de uitreiking van de Appeltjes van Oranje op Paleis Noordeinde in Den Haag
Dames en heren,
Aan twee fantastische winnaars heb ik vanmiddag al hun prijs overhandigd. Zo dadelijk ga ik de winnaar van de Grote Appel bekend maken. Maar ik houd de spanning er nog héél even in.
We vieren dit jaar twintig jaar Oranje Fonds. Het mooiste geschenk dat mijn vrouw en ik kregen aan de vooravond van ons huwelijk.
In twintig jaar tijd hebben we meer dan tweehonderd initiatieven bezocht die door het Oranje Fonds worden gesteund. Van de tien organisaties hier, hebben we met vier al kennisgemaakt tijdens een bezoek.
En telkens weer valt ons op wat een kracht er zit in onze samenleving. Wij zijn een Koninkrijk van vrijwilligers, initiatiefnemers en aanpakkers. In andere landen wordt daar met bewondering - en soms een beetje jaloezie - naar gekeken.
Daarom wil ik beginnen met u en al die initiatiefnemers in Nederland en de Cariben te bedanken. U behoort tot de mensen die niet bij de pakken neerzitten als ze een probleem zien. Doorzetters, die gewoon aan de slag gaan. Vaak op een slof en een ouwe voetbalschoen.
Met de jaarlijkse uitreiking van de Appeltjes van Oranje op Paleis Noordeinde willen mijn vrouw en ik uitdrukken dat wij heel erg trots zijn op u en dat we graag een podium bieden aan uw initiatieven.
Het thema dit jaar – kansengelijkheid voor álle jongeren – raakt ons enorm. We zien ook aan onze eigen dochters hoe bepalend de periode van volwassen worden is.
Het is een tijd van dingen uitproberen, nieuwe ervaringen opdoen, fouten maken en daarvan leren, ontdekken wie je bent of wie je wilt zijn. Alle jonge mensen hebben een veilige omgeving en ruimte en tijd nodig om de stap naar volwassenheid te zetten.
"Nederlandse jongeren zijn de zondagskinderen van Europa."
Meneer Putters, die uitspraak moet u bekend voorkomen, want het is de kop van een persbericht dat u zelf heeft uitgebracht na een groot onderzoek in 2020. Nederlandse jongeren zijn over het algemeen tevreden met hun leven en blij met hun vriendenkring, hun school of college en hun ouders.
Het algemene beeld is positief. Maar we moeten niet de fout maken om te denken dat alles dus wel oké zal zijn en dat we ons nergens zorgen over hoeven te maken.
Want kansen zijn zeer ongelijk verdeeld. De ene jongere kan in alle omstandigheden terugvallen op een stevig netwerk. De andere staat er vrijwel alleen voor.
"Allen die zich in Nederland bevinden worden in gelijke gevallen gelijk behandeld." Dat staat in onze Grondwet. Mooie woorden, maar we weten dat de praktijk anders is. Discriminatie, vooroordelen, armoede, eenzaamheid: ze kunnen jongeren moedeloos maken. Een aantal haakt gefrustreerd af. Want waarom zou je het beste uit jezelf blijven halen als de wereld het toch niet ziet?
Iedere jongere die zich van de samenleving afwendt, maakt een persoonlijke tragedie door. Maar het is ook een enorme verspilling van energie en talent. Energie en talent die we juist zo ontzettend nodig hebben in ons Koninkrijk!
Wat ik zo fantastisch vind aan u – en dan bedoel ik alle tien de organisaties, of u nu vandaag met een Appeltje naar huis gaat of niet – is dat u die kansenkloof simpelweg niet accepteert.
U accepteert het niet dat jongeren de moed verliezen en afhaken!
En in plaats van naar anderen te wijzen, bent u zelf aan het werk gegaan. Om bruggen te bouwen, dwars over de kloof heen.
Soms is dat een brug tussen jonge mensen met een verschillende culturele achtergrond. Of een brug tussen opleidingsniveaus. Of tussen jongeren met een andere seksuele gerichtheid.
Soms is het een brug tussen rijk en arm. Tussen jongeren met en zonder beperking. Of tussen jongeren met en zonder eigen thuis.
Bij alle tien organisaties die hier zijn vertegenwoordigd, zie ik een rotsvast geloof in de kracht van jongeren. De overtuiging dat er in ieder mens een schatkamer aan mogelijkheden verborgen is. Het gaat erom de passende sleutels te vinden om die schatkamer te openen.
En u beseft allemaal dat mogelijkheden weinig waard zijn als je er niets mee doet. Daarom moedigt u jonge mensen aan om zelf verantwoordelijkheid te nemen en in actie te komen, voor zichzelf en hun omgeving.
Twee initiatieven zijn vandaag al de trotse winnaar geworden van een Appeltje van Oranje. Ik feliciteer ze. Alle anderen zitten nog op het puntje van hun stoel.
Ik ga u niet langer in spanning houden.
De Grote Appel gaat dit jaar naar een organisatie die jongeren zelf van de grond hebben getild. Een organisatie die er al vele jaren in slaagt om de cirkel van lage verwachtingen, uitsluiting, frustratie en fatalisme te doorbreken en die jongeren op het goede spoor zet.
Een organisatie die jongeren in lastige omstandigheden uitdaagt om het beste uit zichzelf te halen en zo een rolmodel te worden voor anderen. Een organisatie die jongeren de drempel over helpt tussen droom en daad. Dat heb ik ook zelf gezien tijdens een bezoek begin 2018...
De het grote Appeltje van Oranje 2022 gaat naar...
Stichting Triple ThreaT in Haarlem!
Mijn hartelijke gelukwensen.