Toespraak van Prinses Máxima bij de uitreiking van de Appeltjes van Oranje, Den Haag, 17 mei 2011
Majesteit, excellenties, dames en heren
Hartelijk welkom bij het jaarlijkse feest van de uitreiking van de Appeltjes van Oranje. We zijn blij dat we het feest ook dit jaar weer mogen vieren in de mooie, historische omgeving van het Paleis Noordeinde. Ik wil mijn schoonmoeder, onze Koningin, dan ook hartelijk danken voor haar gastvrijheid.
Het is vandaag voor het Oranje Fonds en voor mijzelf een bijzondere dag.
Voor het Oranje Fonds, omdat de uitreiking van de Appeltjes van Oranje een heel speciaal moment is. De medewerkers van het Oranje Fonds bezoeken alle genomineerden die in aanmerking kunnen komen voor een Appeltje. Zij zien dan hoeveel mensen zich in ons land inzetten voor een betrokken samenleving - mannen en vrouwen van iedere leeftijd en achtergrond. De uitreiking van de Appeltjes is dus het eindpunt en het hoogtepunt van hun zoektocht.
Maar het is ook voor mijzelf een bijzondere dag. Als je jarig bent betekent dat meestal, dat je cadeautjes krijgt van anderen. Maar ik wil het vandaag eens anders doen: ik wil een cadeau geven aan mijzelf. Aan mijzelf - maar eigenlijk aan de kinderen in Nederland. Een cadeau dat ook mooi past bij het thema van dit jaar Kunst beweegt.
Vandaag lanceer ik het nieuwe Programma: Kinderen maken muziek. Een programma met als doel, dat zoveel mogelijk kinderen in Nederland in aanraking kunnen komen met een muziekinstrument en samen muziek kunnen maken.
Ik loop al een tijdje rond met dit idee. Een paar jaar al.
Tot dat, een half jaar geleden, mijn man de Erasmusprijs uitreikte aan de Venezolaan José Antonio Abreu . Abreu kreeg deze prijs omdat hij kansarme kinderen in zijn land kennis liet maken met klassieke muziek. Ze kregen een muziekinstrument en leerden samenspelen in een symfonieorkest. Zijn initiatief kreeg ook navolging over de hele wereld en op dit moment komen daardoor 400.000 kinderen wereldwijd in aanraking met muziek. Allemaal kinderen die liefde kregen voor muziek.
Het belang daarvan heb ik, hier in Nederland, de afgelopen jaren zelf gemerkt. Ik heb veel bezoeken gebracht aan initiatieven waar kinderen muziek maken, dansen of zingen. En iedere keer werd ik getroffen door het plezier dat kinderen daar aan beleven, maar ook de intensiteit en concentratie waarmee ze muziek maken. Zoals bij Music Matters, dat Rotterdam een swingende stad maakt, of bij het Indiafestival waar de meisjes zo vol trots liedjes in hun eigen taal zongen. En natuurlijk ook bij het Leerorkest in Amsterdam-zuidoost (we gaan vandaag nog meer van ze horen). En elke keer zag ik: het plezier spat er van af!
Dat plezier wil het Programma Kinderen maken muziek aan ieder kind gunnen. Het plezier van het maken van muziek en de trots dat het je ook lukt. Het bijzondere gevoel dat je een instrument beheerst en de lol van het samen spelen met anderen.
Maar muziek gaat verder dan alleen lol en plezier. Uit onderzoek blijkt, dat muziek maken kinderen ook heel veel andere dingen leert. Het stimuleert de verbeeldingskracht en het vermogen zich in anderen te verplaatsen. Het leert kinderen te denken in symbolen en het leert hen heel goed te luisteren. Samen met anderen spelen leert hen om rekening te houden met anderen en te weten wanneer je een ander de ruimte moet geven. Samen muziek maken heeft een waarde voor de ontwikkeling van creativiteit en emotionele intelligentie van kinderen, die we niet snel kunnen overschatten.
Bij de uitwerking van het idee voor Kinderen maken muziek hebben het Oranje Fonds en het Fonds Cultuurparticipatie nauw samen gewerkt. Verder hebben we steun gekregen van een groep heel enthousiaste mensen. Natuurlijk de initiatiefnemers van het Leerorkest en van Ieder Kind een Instrument, van het Prins Bernhard Cultuurfonds, maar ook van het Nederlands Philharmonisch Orkest. Ik wil al deze mensen bedanken voor hun inzet om mijn droom om te zetten in dit programma.
We hebben veel plezier gehad bij de voorbereiding van dit verjaardagscadeau; het was bijzonder gezellig bij mij aan de eettafel. Maar: het cadeau is wel een serieuze zaak. Er komt een Fonds op Naam bij het Oranje Fonds waar verzoeken om mee te doen kunnen worden ingediend. De sociale functie van muziek voor de kinderen is daarbij heel belangrijk. Iedereen die een bijdrage wil leveren aan het nieuwe programma Kinderen maken muziek, kan natuurlijk ook bij dit Fonds op Naam terecht….
Want alleen samen met anderen kunnen we hier een succes van maken - samen met de scholen, met het muziekonderwijs en met culturele instellingen. Het moet een netwerk zijn dat zich steeds verder uitbreidt - en waarvoor bedrijven en instellingen op lokaal niveau ook bereid zijn bij te dragen.
Nederland telt 1,4 miljoen kinderen tussen 8 en 14 jaar. Zou het niet fantastisch zijn als we binnen tien jaar al een kwart van al die kinderen kunnen bereiken? We beginnen dit jaar met veertig nieuwe lokale initiatieven die steeds tenminste honderd kinderen samen muziek laten maken. Zo maken we er een groot landelijk netwerk van. Ik verheug mij er nu al op het eerste concert mee te mogen maken!
Het Oranje Fonds en alle andere betrokkenen vervullen hiermee op mijn 40ste verjaardag een lang gekoesterde wens. Ik hoop dat wij later aan deze dag zullen terugdenken als het begin van de vervulling van een droom: alle kinderen maken muziek!
Maar we zien vandaag ook dromen die nu al worden vervuld. Want nu is het moment van de uitreiking van de Appeltjes van Oranje aan de meest aansprekende initiatieven op het gebied van Kunst beweegt.
In bijna alle aangemelde initiatieven speelde muziek ook een rol - van hiphop tot musical en van circus tot zanggroep. Dat geldt ook voor de drie die vandaag een Appeltje van Oranje krijgen en daarom vraag ik nu al uw aandacht voor de drie winnaars van 2011.
Ik begin met Zoet en Zout van het ZID theater. Wijkbewoners van Amsterdam West komen in het theater, middenin de wijk, om samen te eten en om herinneringen uit te wisselen aan hun eigen feesten en tradities. De theatermakers verzorgen workshops en zo maken de deelnemers samen een voorstelling vol verhalen, dans en, natuurlijk, muziek! De aanpak is zo´n succes, dat de makers al denken aan export naar andere steden.
Dan de tweede winnaar, het Sociaal circus Jong geleerd, jong gebleven. Hier worden kinderen en ouderen samengebracht in circusworkshops. Het zorgcentrum Oosterparkheem in Groningen werkt daarvoor samen met jeugdcircus Santelli en de workshops sluiten steeds af met een echte circusvoorstelling. Dit allemaal in een echte circustent!
Ten slotte, de derde winnaar: de Shake It! Academy uit Nijmegen. Eigenlijk een oude bekende, want zij hebben vorig jaar bij de uitreiking van de Appeltjes voor ons opgetreden... Zij verenigen eigenlijk alles in zich wat ik hiervoor noemde: plezier in muziek, maar ook ontwikkeling van verbeeldingskracht en zelfbewustzijn.
Voor alle drie de winnende projecten geldt, dat het geen eendagsvliegen zijn. Ze hebben plannen voor de toekomst en een gezonde financiële basis. De grote Appel gaat naar diegenen die met hun initiatieven de meeste mensen bereiken en grote, maar realistische toekomstplannen hebben. De Shake It! Academy krijgt dit jaar de grote Appel.
Wij van het Oranje Fonds zijn heel erg trots op alle winnaars.
Ik feliciteer u allemaal van harte.