Toespraak door de Prins van Oranje als voorzitter van de Adviesraad voor Water en Sanitatie van de Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties (UNSGAB) tijdens de Singapore International Water Week, 23 juni 2009
De toespraak is uitgesproken in het Engels.
Excellenties, geachte gasten, dames en heren,
Het is een genoegen vandaag bij u te zijn tijdens het ministerieel forum "Leadership and Opportunities" ter gelegenheid van deze tweede Singapore International Week. De oprichters van dit forum verdienen onze felicitaties: het ontwikkelt zich immers tot een effectief platform voor het bespreken van urgente kwesties zoals waterbeheer, technologie en waterhuishouding in deze regio en elders in de wereld. Het doet me deugd dat Singapore het voortouw neemt om ervoor te zorgen dat water, een onmisbare voorwaarde voor ontwikkeling, de aandacht krijgt die het verdient.
Dit jaar buigt u zich over maatregelen die de duurzaamheid van onze steden moeten waarborgen middels een goed doordachte waterinfrastructuur en innovatieve technologie. Alvorens daar nader op in te gaan, wil ik graag een beeld schetsen van de werkzaamheden van de Adviesraad voor Water en Sanitatie van de Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties.
De primaire taak van onze Adviesraad is nationale overheden, internationale organisaties en regionale en mondiale ontwikkelingsbanken te stimuleren tot het nemen van gecoördineerde maatregelen om de millenniumdoelstellingen voor water en sanitatie te verwezenlijken. Daarbij laten wij ons in eerste instantie leiden door het Hashimoto Action Plan, dat tijdens het vierde Wereld Water Forum in maart 2006 is gelanceerd. Het HAP is heel beknopt. Het bevat ook geen nieuwe mandaten of proclamaties. In tegendeel, het richt zich juist op de doelen die de internationale gemeenschap zich al eerder had gesteld. Onze boodschap is dan ook eenvoudig: we zijn er niet om nog meer internationale doelen of verklaringen te formuleren, maar om de bestaande plannen te implementeren. Het is tijd voor concrete actie!
Tegen die achtergrond hebben we inmiddels regionale dialogen op gang gebracht in Afrika, Zuidoost-Azië, de Arabische landen, Latijns-Amerika en het Caribisch gebied, alsmede in de Zwarte Zeeregio. Al deze dialogen hebben geleid tot overeenkomsten ter versterking van de toekomstige samenwerking op de zes prioritaire gebieden uit het Hashimoto Action Plan. Ik ben blij te zien dat het Aziatische deel van de Stille Oceaanregio de implementatie van het HAP bijzonder serieus neemt en grote vorderingen boekt op weg naar de millenniumdoelstellingen voor water en sanitatie.
Sanitatie is, zoals u weet, niet bepaald een populair onderwerp. Het raakt aan zaken die tot de privésfeer worden gerekend, dus de maatschappelijke discussie over toiletten, rioleringen en persoonlijke hygiëne komt niet altijd even makkelijk op gang. Toch is zo'n open discussie, met respect voor de culturele gevoeligheden, essentieel. Vooruitgang is immers afhankelijk van politieke wil en publieke voorlichting. In het meest recente Joint Monitoring Report van de Wereldgezondheidsorganisatie en UNICEF wordt geschat dat iedere dollar die in sanitatie wordt geïnvesteerd, een rendement oplevert van negen dollar. Dat betekent dat er juist in deze tijd van wereldwijde financiële onzekerheid nauwelijks een betere lange-termijnbelegging denkbaar is dan in technologie en infrastructuur voor sanitatie! Veilige sanitatie is ook bevorderlijk voor de menselijke gezondheid, waardigheid en ontwikkeling - de waarde daarvan is niet in geld uit te drukken.
Vorig jaar was het Internationale Jaar van Sanitatie, en we zijn buitengewoon blij met de extra inspanningen en toenemende politieke wil waar dat initiatief toe heeft geleid. We zien nu een gelegenheid om op dat enthousiasme voort te bouwen ten behoeve van wat we 'de andere kant van sanitatie' noemen. Ik doel met name op het hergebruik van water en de zuivering van afvalwater.
Vanwege de beperkte hoeveelheid zoetwater die ons ter beschikking staat en de toenemende vraag is de faecale verontreiniging van dat water een ernstig probleem. In Azië hebben zo'n 1,8 miljard mensen geen toegang tot toereikende sanitatie. Dit is circa 70 procent van de mensen wereldwijd die het zonder goede sanitaire voorzieningen moeten stellen. Alleen al in Zuidoost-Azië wordt ieder jaar 13 miljoen ton onbehandeld rioolafval in de binnenwateren geloosd, naast nog eens 122 miljoen kubieke meter urine en 11 miljard kubieke meter grijs water. Als gevolg daarvan is diarree door vervuild water nog altijd de voornaamste oorzaak van gezondheidsproblemen bij kinderen in Azië! Ik vind deze cijfers ronduit schokkend.
Dames en heren, de snel groeiende economieën van Azië zijn de motor achter verdere verstedelijking, industrialisatie en intensivering van de landbouw in dit deel van de wereld. Al deze ontwikkelingen zullen de vraag naar water, energie en grondstoffen het komende decennium verder doen toenemen.
Tegelijkertijd staat juist het Aziatische deel van het Stille Oceaangebied als gevolg van de klimaatverandering voor gigantische problemen op het gebied van waterhuishouding. Volgens voorspellingen van het IPCC zal de beschikbare hoeveelheid zoetwater afnemen en bovendien meer gaan schommelen. Door deze trends zal de druk op de natuurlijke hulpbronnen en het milieu verder toenemen, met negatieve gevolgen voor de productie in de landbouw en de bosbouw. Als we niet onmiddellijk maatregelen nemen, kan de beschikbaarheid van water wereldwijd niet meer worden gewaarborgd.
Afvalwaterzuivering en hergebruik van water verdienen in dit verband daarom absoluut onze aandacht. Afvalwaterzuivering vereist echter grote kapitaalinvesteringen; dat is ook een van de redenen waarom wereldwijd amper 5 procent van het verbruikte water wordt gerecycled. Maar die overige 95 procent bieden een geweldige kans om vervuiling tegen te gaan en tegelijkertijd de zo waardevolle watervoorraad te vergroten.
Deze week gaat u zich buigen over innovatieve technologie. Er bestaan inmiddels verschillende technologieën voor het recyclen van water. Het gaat erom de juiste technologie te kiezen voor de specifieke behoeften en omstandigheden. Belangrijker nog is dat we economen en besluitvormers ervan moeten overtuigen dat het recyclen van water een haalbare kaart is. Daarnaast moet bij ieder waterzuiveringsinitiatief al in het eerste stadium aandacht worden besteed aan operationele en onderhoudsgerelateerde aspecten. Als het gaat om de recycling van water is Singapore, waar dit inmiddels op grote schaal gebeurt, een van de beste voorbeelden ter wereld.
Dames en heren,
Nu we het hebben over innovatieve technologie wil ik ook graag mijn waardering uitspreken voor professor Gatze Lettinga uit Nederland, die dit jaar is onderscheiden met de prestigieuze "Lee Kuan Yew Water Prize" voor zijn baanbrekende werk op het gebied van waterzuivering. Met de methode Lettinga kan water kosteneffectief worden gezuiverd, waarbij bovendien alternatieve energie, kunstmest en bodemverbeteraars worden geproduceerd. Deze anaerobe waterzuiveringstechniek is geschikt voor ontwikkelingslanden én geïndustrialiseerde landen en kan zowel in stedelijke gebieden als op het platteland worden toegepast. Ik zal u hier niet uitgebreid gaan informeren over innovatieve technologieën, maar wil u wel uitnodigen deze zelf te bestuderen en in uw eigen land te introduceren.
Innovatie is ook belangrijk als het gaat om de financiering van de infrastructuur voor water en sanitatie, en om de exploitatie en het onderhoud van die infrastructuur. In tijden van economische neergang is het maar al te makkelijk te bezuinigen op essentiële diensten en het onderhoud aan cruciale faciliteiten voor die diensten uit te stellen.
Het is duidelijk dat centrale overheden de aanleg en het onderhoud van faciliteiten voor watervoorziening en sanitatie niet langer voor de volle 100 procent kunnen financieren. UNSGAB is een groot voorstander van de ontwikkeling van schuldenmarkten in plaatselijke valuta, op basis waarvan landen hun water- en sanitatiebehoeften kunnen financieren en zo de millenniumdoelstellingen dichterbij kunnen brengen. Wij zijn daarom gesprekken en samenwerkingsovereenkomsten aangegaan met internationale financiële instellingen, zoals de Aziatische Ontwikkelingsbank en de Wereldbank. Met deze partijen werken we samen aan betere modellen en financiële instrumenten waarmee we de inzet van hun financiële middelen op de plaatselijke valutamarkten optimaal kunnen laten renderen ter ondersteuning van water en sanitatie.
Het is niet realistisch en ook niet haalbaar van plaatselijke overheden te verwachten dat zij in hun water- en sanitatiebehoeften voorzien door leningen af te sluiten op de internationale schuldenmarkten. Dit is onder de huidige marktomstandigheden praktisch onmogelijk, alleen al vanwege de enorme kosten. Wij staan voor de uitdaging niet bij de pakken neer te gaan zitten, maar juist de kansen aan te grijpen die deze financiële crisis biedt door innovatiever en creatiever te werk te gaan. We moeten individuele landen aanmoedigen kun schuldenmarkten te ontwikkelen en hun beleid ten aanzien van de verantwoordelijkheden van plaatselijke overheden te herzien. Het is zaak dat die overheden kunnen beschikken over de juridische en bestuurlijke middelen om hun eigen infrastructuur - met name die voor water en sanitatie - te kunnen ontwikkelen, financieren en beheren.
Het laatste maar zeker niet het minst belangrijke waar ik u op wil wijzen zijn de zg. Water Operators Partnerships ofwel WOP's, een initiatief dat we inmiddels als de baby van UNSGAB zijn gaan beschouwen. Met deze partnerschappen helpen we nutsbedrijven bij het verwerven van de broodnodige vaardigheden en knowhow op een innovatieve en kosteneffectieve manier. We hebben dit initiatief inmiddels overgedragen aan UN-Habitat. Zij geven nu leiding aan de uitvoering van het wereldwijde WOP-programma, maar UNSGAB zal de WOP's wel nadrukkelijk blijven promoten.
De reden is simpel: verbetering van de efficiëntie en duurzaamheid van nutsbedrijven, en van hun effectiviteit voor met name de armen, is cruciaal om de wereldwijde uitdagingen op het gebied van water en sanitatie het hoofd te kunnen bieden. Als we de sector duurzaam willen hervormen is het essentieel de samenwerking en de uitwisseling van kennis en ervaring tussen nutsbedrijven te bevorderen, zodat de zwakke broeders onder hen effectiever en efficiënter gaan presteren. Ik weet dat ook PUB met steun van het partnerschapsprogramma van de Aziatische Ontwikkelingsbank deelneemt aan WOP-regelingen, en hoop dat veel andere nutsbedrijven in de regio dit voorbeeld zullen volgen.
Dit gezegd hebbende wil ik ter afsluiting de Singapore International Action Week graag complimenteren met de vele experts, beleidsmakers en leiders die zij uit de hele wereld weet aan te trekken. De nieuwe ideeën, benaderingswijzen en innovatieve concepten die u inbrengt zijn van grote waarde. De uitdaging blijft evenwel al die innovatieve concepten om te zetten in de praktijk. Mijn credo is daarom de daad bij het woord te voegen, van elkaar te leren en concrete resultaten te boeken. Miljarden mensen wachten nog altijd met smart op goed drinkwater en een schoon toilet!
Dank u wel.
