Toespraak van de Prins van Oranje bij de 'Africa Regional Day' tijdens het Vijfde Wereld Water Forum in Istanboel (Turkije), 18 maart 2009

Toespraak | 18-03-2009

Allereerst wil ik u danken voor uw uitnodiging die mij in de gelegenheid stelt enkele woorden tot u te richten als voorzitter van de adviesraad van de Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties inzake water en sanitatie. Mijn eerste vergadering als voorzitter van deze raad vond plaats in Afrika, in december 2006. Wij hadden in Tunis een ontmoeting met ministers en leden van veel van de organisaties die ook hier weer vertegenwoordigd zijn. Het thema dat telkens terugkwam was de acute noodzaak een sterkere politieke wil te mobiliseren om de water- en sanitatiecrisis aan te pakken.

In de twee jaar en twee maanden die sindsdien verstreken zijn, hebben velen zich sterk gemaakt voor maatregelen op het gebied van water en sanitatie en is er oprechte politieke betrokkenheid bij dit onderwerp getoond. Dat was geweldig om mee te maken. De verklaringen die zijn afgelegd in eThekwini, Tunis, Sharm el Sheikh en Sirte tonen aan dat er een deur is opengegaan en nu is het zaak zo snel mogelijk door de opening te stappen. Dit is de belangrijkste boodschap van de uitstekende Africa Regional Paper - het is tijd om onze toezeggingen gestand te doen.

Ik sta volledig achter de in de Regional Paper verwoorde mening dat de meest kritische kloof die moet worden overbrugd ligt tussen de gedane toezeggingen en de verbetering van het leven van de Afrikanen. Deze kloof valt niet gemakkelijk te dichten. Er zijn allerlei belemmeringen, onbekende grootheden, gevoelige kwesties, gevestigde belangen, onverwachte verrassingen en barrières op ons pad. Gelukkig zien we nu de gezamenlijke politieke betrokkenheid en de bereidheid om deze kloof te overbruggen en dat vervult mij met hoop. Ik wil u het volgende meegeven. Er zijn belemmeringen waar we wel degelijk iets aan kunnen doen en met "we" bedoel ik de donorlanden. Het is onze morele plicht te waarborgen dat onze ODA-gelden doeltreffender worden ingezet. We kunnen wel middelen oormerken, maar als het jaren duurt om het geld te verplaatsen en er daarbij ook nog eens onredelijk hoge transactiekosten worden berekend, houden we eenvoudigweg de hand op de knip. Dat is niet fair zijn jegens belastingbetalers in de donorlanden en evenmin jegens het Afrikaanse meisje dat een veel te groot deel van haar kostbare [toch al zo korte?] jeugd besteedt aan het halen van water voor haar familie, omdat het geld dat haar zou kunnen helpen in de pijplijn blijft steken.

Onze adviesraad heeft een wereldwijd mandaat, maar we richten ons met name op Afrika aangezien daar de grootste uitdagingen op het gebied van water en sanitatie liggen. In Afrika moeten we laten zien wat we waard zijn met onze gezamenlijke inspanningen om de levensomstandigheden te verbeteren door de toegang tot schoon water uit te breiden en sanitatie op de rails te zetten. UNSGAB kent een open, op samenwerking gerichte en succesvolle werkrelatie met de AMCOW, de Afrikaanse Ontwikkelingsbank en de Afrikaanse Unie. En wij willen graag voortbouwen op alle belangrijke boodschappen voor het vijfde Wereld Water Forum zoals vermeld in het Regional Report.

Ten eerste ondersteunen wij u bij het zetten van "stappen in de richting van een ontmoeting van de Afrikaanse ministers voor Water en van Financiën met de ontwikkelingspartners". Over dit voorstel hebben we in het verleden al gesproken en UNSGAB zal ondersteuning bieden bij het bijeenroepen van deze zitting. Wij verwachten dat deze regeringen zal aanmoedigen meer geld uit te trekken voor water en sanitatie. Wij kunnen tevens oplossingen identificeren om het katalytische effect van de ODA-gelden te verbeteren. Gezien de ernst van de huidige financiële crisis is betere benutting van ODA-gelden van essentieel belang. Daarnaast werken wij via de Global Water Operators' Partnership Alliance aan het koppelen van nutsbedrijven aan lokale kapitaalmarkten, hetgeen van wezenlijk belang is voor duurzame openbare water- en sanitatiefaciliteiten in Afrika op de lange termijn. Water Operators' Partnerships zijn tevens uitermate belangrijk voor capaciteitsopbouw en het op non-profitbasis delen van beste praktijken tussen nutsbedrijven in heel Afrika. Wij menen dat deze partnerschappen besproken zouden kunnen worden tijdens de voorgestelde zitting.

Ten tweede moeten we krachtig druk blijven uitoefenen om de grotere belangstelling voor en betrokkenheid bij sanitatie te vertalen in meer latrines, toiletten en sanitatie-infrastructuur. U kunt rekenen op onze volledige steun voor de key message "vooruitgang bij de eThekwini-verklaring van 2008". In deze verklaring hebben landen zich verplicht specifieke actie te ondernemen, waaronder de belofte dit jaar nationaal beleid te ontwikkelen op het gebied van sanitatie en hygiëne. Het is een stevige verklaring en onze leden staan klaar om regeringen te ondersteunen, te overtuigen en eraan te herinneren dat zij nu echt de mouwen moeten opstropen om hun burgers toegang te geven tot veilige sanitatie.

De AMCOW is een unieke instelling en was de drijvende kracht achter het creëren van de politieke wil in Afrika voor actie op het gebied van water. Daarom onderschrijven wij de key message om "het AMCOW-secretariaat te versterken zodat het een sterkere coördinerende rol kan spelen". Om dit alles naast al onze andere verplichtingen voor elkaar te krijgen, hebben we een speciale werkgroep inzake Afrika in het leven geroepen, voorgezeten door mijn collega Poul Nielson.

Ik wil de ANCOW en de Afrikaanse Ontwikkelingsbank alle lof toezwaaien voor hun inzichtelijke en heldere Regional Paper. De boodschappen zijn eerlijk en geïnspireerd, en tegelijkertijd uiterst praktisch. We hebben nog heel wat werk voor de boeg. Namens onze Adviesraad inzake water en sanitatie kan ik onze Afrikaanse collega's verzekeren dat we klaar staan om met u samen te werken.

Ik wens u allen een zeer inspirerende African Water Day toe die resulteert in een resolutie voor de crisis: de water- en sanitatiecrisis.