Toespraak van de Prins van Oranje, 18 maart 2008

Toespraak | 18-03-2008

Mevrouw de Staatssecretaris, Mijnheer de Burgemeester, Dames en Heren,

Burgemeester Opstelten kan ons vandaag met een gerust hart hier op de Coolsingel ontvangen. Dat was anderhalve eeuw geleden wel anders geweest. Rotterdam gebruikte toen haar stadsgrachten-, sloten en singels nog als open riolen. De stank was niet te harden en door het vervuilde water was er in 1832 zelfs sprake van een regelrechte cholera epidemie.

Als ik de geschiedenisboeken er op nalees, lijkt het wel of in de negentiende eeuw heel Europa bedwelmd was door stank. Ook in London werden in die tijd het afvalwater en uitwerpselen geloosd in de Thames. In de hete zomer van 1858 -precies 150 jaar geleden - leidde dit tot een regelrechte crisis in de Engelse hoofdstad, die wordt herinnerd als: 'the Great Stink'.

Nu, anderhalve eeuw later, is een dergelijke situatie in Rotterdam en de rest van Europa gelukkig niet meer denkbaar. Er is op tijd ingegrepen. Hier in Rotterdam is dat te danken aan een doortastende aanpak van het stadsbestuur en de uitvoering van het vooruitstrevende waterproject van stadsarchitect Rose.

Maar in grote delen van de wereld is het sanitatieprobleem met de bijbehorende stank en ziektes nog steeds de orde van de dag. Zoals we al hoorden hebben 2,6 miljard mensen op deze wereld, vandaag de dag, nog steeds geen beschikking over goede sanitaire voorzieningen en riolering!
Ieder dag sterven 7500 mensen door onhygiënische omstandigheden aan een van de vele voorkomende watergerelateerde ziekten. Van die 7500 is maar liefst tweederde jonger dan vijf jaar! Onnodig!

Hoe kunnen wij dit laten gebeuren, dames en heren? Hoe kunnen we 40% van de wereldbevolking laten leven in omstandigheden die wij 150 jaar geleden al als onacceptabel beschouwden? Terwijl we weten hoe belangrijk sanitatie is voor een waardig bestaan, voor gezondheid en voor ontwikkeling. En terwijl de oplossingen beschikbaar zijn!

Het International Year of Sanitation gaat hier verandering in brengen. U gaat hier verandering in aanbrengen!

Met dit jaar, the International Year of Sanitation 2008, wil de Verenigde Naties ervoor zorgen dat iedereen, wereldwijd, zich bewust wordt van de omvang van de problemen op het gebied van water en sanitatie. Omdat extra aandacht en extra maatregelen voor sanitatie en hygiëne hard nodig zijn.

Onlangs concludeerde het British Medical Journal dat de ontwikkeling van sanitatie de grootste medische vooruitgang van de laatste 160 jaar is geweest. Goede sanitatie is vanuit gezondheidsoogpunt cruciaal, maar het raakt aan veel meer essentiële kanten van het menselijke bestaan. U vermijdt de stinkende wc, omdat u zich daar niet op uw gemak voelt. Ik gun iedereen een omgeving waarin hij zich prettig voelt en beschermd. Meisjes durven naar school als er een WC is en vrouwen gaan aan het werk.

En dan de economische kant van de zaak: 1 Euro investeren in sanitaire voorzieningen levert een indirect rendement op van meer dan 7 euro elders in de economie. Kortom, goede sanitatie werkt significant door op veel vlakken.

In november vorig jaar hebben we een start gemaakt met the International Year of Sanitation. In New York bij de VN en in Zaanstad bij Simavi. Velen van u waren daarbij en eigenlijk hoef ik u niet meer te overtuigen van de noodzaak van grotere politieke en beleidsmatige aandacht voor sanitatie.

"Health, dignity and development" is ons motto. Een gezond, menswaardig bestaan met kansen op ontplooiing en ontwikkeling, daar gaat het om. En dat bereiken we alleen via grotere bewustwording op alle niveaus en concrete acties en projecten in het veld.

Dames en heren,
Het verheugt me bijzonder dat we vier maanden na de start van het International Year al zoveel beweging zien.
In die korte periode heb ik met mijn VN adviesgroep, UNSGAB, afspraken kunnen maken met ministers in Latijns Amerika, Azië en Afrika.
Vooral voor dit laatste continent is sprake van een geweldige vooruitgang.

Ik ben er trots op te kunnen melden dat tijdens de AfricanSan conferentie in Durban, afgelopen februari, alle 35 aanwezige Afrikaanse Ministers en delegatieleiders hun steun en medewerking hebben toegezegd om zich gezamenlijk hard te maken om de millenniumdoelen voor sanitatie te bereiken. Er zijn meteen spijkers met koppen geslagen, want ter plekke werden concrete afspraken vastgesteld in de zogenaamde 'éThekwini Commitments on Sanitation' and the 'AfricaSan Action Plan 2008-2010'. Deze afspraken zullen als input dienen voor de volgende top van alle Afrikaanse Staatshoofden en regeringsleiders die op 30 juni in Egypte gehouden zal worden en waar Water en Sanitatie centraal zullen staan.
Kortom, sanitatie komt nu daadwerkelijk op politieke agenda's binnen regeringen!
Sanitation scores!
Dat is essentieel voor de aanpak van het probleem.

Ook in ons land is er heel veel gebeurd. Dat hebben we te danken aan velen van u hier in de zaal en ik wil u daar oprecht voor danken.
Na de startbijeenkomst in Zaandam hebben de DJ's van Radio 3FM met de Serious Request actie Sanitatie een week lang in het nieuws gebracht. Behalve veel aandacht heeft deze actie ook ruim 5 miljoen euro opgeleverd! Ook velen van u waren 'sanitatie sponsors', dank hiervoor!

Mede door de 3FM-actie kwam het woord 'sanitatie' regelmatig in het nieuws waardoor het inmiddels een bekend begrip is in de Nederlandse kranten. En dat betekent veel: het betekent nationale aandacht voor het onderwerp en ruimte voor maatschappelijke herkenning en erkenning van de problemen.

Maar daar mogen we het niet bij laten! Zoals ze hier in Rotterdam zeggen: geen woorden, maar daden! En vandaag bent u hier om ook een volgende stap te zetten, van bewustwording naar daadwerkelijke actie. Als ik in de zaal kijk, zie ik een grote groep mensen die daar aan mee wil werken. Dat verheugt me zeer, daardoor voel ik me gesteund!

Dames en heren, de overlegfase is, wat mij betreft, afgerond. Wij hoeven elkaar niet meer te overtuigen. Vandaag in Rotterdam, op Wereldwaterdag 2008, gaan we over tot actie. "From now on World Water Day will be known as World Water Action Day" zei ik vorig jaar op 22 maart in Rome. En ik heb begrepen dat dat precies is wat u voor deze dag gepland heeft.
Vandaag wordt er een groot aantal veelbelovende projecten gepresenteerd waarbij u zich aan kunt sluiten.

Vertegenwoordigers van de Nederlandse watersector, ngo's, bedrijfsleven en overheden zullen straks samen aan "matching tables" slimme allianties vormen en afspraken maken over concrete sanitatieprojecten in probleemgebieden.

Ik hoop van harte dat er, vanmiddag, op het eind van Wereldwaterdag 2008, aan deze prachtige tafels ook prachtige matches zijn gevormd. Leg uw voorstellen op tafel! Doe mee en laat uw collega's horen welke middelen u in huis heeft om tot een efficiënte en optimale match te komen!

Dames en heren, Nederland heeft voor zichzelf een taakstelling geformuleerd en u kunt daaraan een bijdrage leveren!! Daarbij is het uitgangspunt 50 miljoen mensen te voorzien van veilig drinkwater en deugdelijke sanitaire voorzieningen. En uw inbreng helpt hierbij!! Schrijf samen het beste sanitatie scenario!

Het doet mij deugd dat in dit streven UNICEF een van de partners is, met grote door DGIS gefinancierde lopende programma's in Kenia, Malawi, Ethiopië, de Comoren en Mozambique met een mogelijke uitbreiding met nog eens vijf landen in Sub Sahara Africa.

Dit concrete doel is recentelijk door de Nederlandse regering met vertegenwoordigers van uw waterbranche op Schokland besproken en vastgelegd in het zogenaamde WASH akkoord. Kortom, Nederland zet zich actief in voor het behalen van de millenniumdoelstellingen.

Geachte aanwezigen, ik ga mijn betoog afronden, anders word ik ongeloofwaardig als ik zeg dat we moeten stoppen met praten .....

Eerst wil ik burgemeester Opstelten nog hartelijk danken voor zijn gastvrijheid. Rotterdam, uitvalshaven naar de rest van de wereld en waterstad bij uitstek, is DE aangewezen plek om de daad bij het woord te voegen!

En tot slot, wil ik de initiatiefnemers UNICEF, Aqua for All en NWP hartelijk danken voor hun inspanningen voor het organiseren van dit speciale programma. Het doet me goed dat u allen het Jaar van Sanitatie en de doelstellingen zo actief ondersteunt.

Ik daag u allen hier aanwezig uit straks actief deel te nemen aan de matching tables, zodat we aan het eind van de ochtend een lange lijst van projecten en samenwerkingsverbanden hebben waarmee we een grote groep mensen, die het echt nodig hebben, toegang kunnen geven tot veilig drinkwater en sanitaire voorzieningen.

Zet uw Nederlandse handelsgeest in, laat uw ondernemersdrang en idealisme spreken en gebruik daarbij de Rotterdamse daadkracht: geen woorden maar daden!
Want, Sanitation scores!

Maar geachte deelnemers, bedenkt u zich:
dit is een teamwedstrijd, geen strijd om individuele prestatie:
All for sanitation, sanitation for all!

Ik moedig u, als trotse, trouwe supporter, aan vanaf de zijlijn!

Ik wens iedereen een productieve bijeenkomst!

Succes!