Toespraak van Zijne Majesteit de Koning bij het staatsbanket ter gelegenheid van het staatsbezoek aan Denemarken, 17 maart 2015
Majesteit,
Dank U wel voor Uw hartelijke woorden. De gastvrijheid van U en Prins Henrik is hartverwarmend. Denemarken voelt voor mijn vrouw en mij als een thuis.
U kent mij al mijn hele leven. Bijna 48 jaar geleden stond U als mijn peetmoeder bij het doopvont in de Sint Jacobskerk in Den Haag. Nu zijn wij hier bij U op staatsbezoek. Heel vaak was ik al in Denemarken, maar voor mij persoonlijk is dit toch een speciaal moment.
Uw land staat in Nederland en in de wereld bekend als een gelukkig land. Over de vraag wat 'geluk' precies is, breken denkers en schrijvers zich al duizenden jaren het hoofd. Hans Christian Andersen publiceerde er in 1869 een kort verhaal over: 'Lykken kan ligge i en pind'. U kent het wellicht. Het begint zo: "Het geluk kennen we allemaal. Sommigen zien het jaar in, jaar uit, anderen alleen in sommige jaren, of maar één dag. Maar het tegenkomen doen we allemaal."
Niemand kan het geluk vastpakken of afdwingen. Maar de Denen doen er wel alles aan om er goede omstandigheden voor te creëren. In Uw land worden vrijheid, gelijkheid en onderling vertrouwen gekoesterd. Broeder- en zusterschap geven Uw samenleving kracht. Denemarken combineert welvaart op een duurzame manier met welzijn. Dat zijn allemaal belangrijke voorwaarden voor geluk.
Geluk is ook kwetsbaar. Dat bleek vorige maand toen deze stad hard werd geraakt door een genadeloze aanslag op de vrijheid van expressie en op de Joodse gemeenschap. De manier waarop de Denen daarop hebben gereageerd, heeft in Nederland grote indruk gemaakt. Denemarken hield de rug recht. Ondanks de schok en de gevoelens van boosheid, bezorgdheid en verdriet, lieten de mensen in Denemarken zich niet provoceren door het geweld. Dat is een vorm van burgermoed die respect afdwingt.
U Majesteit, verwoordde de kern van de zaak met Uw oproep om de saamhorigheid te bewaren en de waarden te beschermen waarop Denemarken is gebouwd.
Het is een vraag die zowel U in Denemarken als ons in Nederland sterk bezig houdt: hoe moet een vrije, open samenleving reageren op mensen die haar het liefst willen vernietigen? Volgens het World Happiness Report hebben onze landen veel om trots op te zijn. Tegelijkertijd worden de waarden waarop dat collectieve geluk is gebaseerd op de proef gesteld. Opvattingen van mensen kunnen zeer ver uiteen liggen en belangen zijn soms nauwelijks op één lijn te brengen. Hoe waarborgen we wat ons zo dierbaar is? Dat is een van de onderwerpen die tijdens dit staatsbezoek aan bod komen.
Juist Denemarken en Nederland kunnen elkaar in deze discussie verder helpen, omdat er zoveel is dat ons bindt. Onze landen delen een bepaalde mentaliteit: nuchterheid, zelfironie en een afkeer van dikdoenerij.
Maar hoezeer wij Nederlanders ook met beide voeten op de grond staan, we zijn wel degelijk in staat tot enthousiasme! Uw land, Majesteit, heeft veel te bieden dat ons blij maakt. Denemarken inspireert ons!
Met prachtig Deens design, sterk door zijn eenvoud. Met voetballers van wereldklasse. Met duurzame energie. U loopt voorop in Europa bij de benutting van windkracht. De manier waarop de bewoners van het eiland Samsø hun eigen energie opwekken is een voorbeeld voor het Nederlandse eiland Texel. We verheugen ons op het bezoek morgen!
En U inspireert ons ook met schitterende televisieseries en speelfilms. Miljoenen Nederlanders zijn erdoor gegrepen. Borgen, The Legacy en niet te vergeten The Killing. Twintig afleveringen van een uur over het oplossen van één moord. En tòch de kijker continu in spanning houden. Superieur. Dat is Deens drama op zijn best!
Majesteit, de diplomatieke banden tussen onze beide landen zijn 410 jaar oud. Maar ze zijn sterker dan ooit. In deze tijd van toenemende internationale spanningen, waarin de waarden die onze samenlevingen dragen op de proef worden gesteld, moeten wij samen optrekken. Niet op een defensieve manier, maar zelfbewust en trots op alles wat in onze landen is opgebouwd. Aardse paradijzen bestaan niet. Maar wat onze landen verbindt, is de overtuiging dat vrijheid, recht en solidariteit het geluk wel dichterbij brengen.
Majesteit, volgende maand viert U Uw 75ste verjaardag. Mijn vrouw en ik komen dan graag terug om U te feliciteren. Maar ik wil alle aanwezigen wel vragen nu alvast het glas met mij te heffen.
Op Uw gezondheid, Majesteit. Op de gezondheid van Prins Henrik en het welzijn van Uw familie.
Op het geluk van het Deense volk!
En op de hechte band tussen Denemarken en Nederland.
