Kersttoespraak van de Koning, 25 december 2024
“Wees niet bang, want ik kom jullie goed nieuws brengen dat grote vreugde betekent voor heel het volk.” Dat zei de engel in de Kerstnacht tegen de herders.
Goed nieuws voor héél het volk. Het Kerstfeest sluit niemand uit. Iedereen is welkom en hoort erbij. Ook u. Ook jij.
Gods Zoon komt in een gebroken wereld en brengt ons vrede. Wie naar de vele breuklijnen in onze wereld kijkt, kan intens naar die vrede verlangen. Wat zijn we er momenteel ver vanaf!
De spanningen zijn voelbaar, internationaal en in eigen land. En dat maakt ons rusteloos. Waar vind je houvast? Wie kun je nog vertrouwen? Veel mensen voelen zich onbegrepen, ongewenst, onbeschermd.
In Amsterdam vertelden leerlingen van de Joodse school Maimonides hoe het is om les te krijgen op een plek die met hekken is beveiligd. Hoe ze zich op straat en in de tram maar liever gedeisd houden. Jezelf zijn en gewoon vreedzaam laten zien wie je bent. Het zou voor iedereen vanzelfsprekend moeten zijn in Nederland. Maar dat is het niet.
In Vlaardingen spraken mijn vrouw en ik met een groep Palestijnse Nederlanders. Zestig jaar geleden kwamen de eersten van hen naar ons land om te werken in een margarinefabriek. Zij bouwden hier hun leven op, samen met hun kinderen en kleinkinderen. Ze vertelden ons over hun angst om het lot van familieleden in hun land van herkomst. Over hun onmacht en wanhoop.
Telkens weer word ik geraakt door de persoonlijke pijn die in de verhalen doorklinkt.
Wat is ertegen te doen? Het oplossen van de grote wereldproblemen en de bittere conflicten elders gaat onze macht te boven. Maar zijn we daarmee machteloos? Nee, beslist niet! Want wat we wél kunnen doen, is zorgen dat we de verbittering en de haat niet importeren in onze straten. Wéérbaar zijn tegen alles wat ons uit elkaar drijft.
Het begint met het respecteren van de basisregels die hier in Nederland gelden. Ieder mens is gelijk voor de wet. Discriminatie is niet toegestaan. En we gebruiken géén geweld, ook niet als we ons gekwetst of miskend voelen. Deze beginselen zijn niet vatbaar voor dialoog of discussie en gelden voor iedereen, altijd.
Tegen wie zich geraakt voelt, zeg ik: wees weerbaar en laat u niet uit het veld slaan. Wees trots op de bijdrage die u aan de samenleving levert! Besef dat u van grote waarde bent.
Tegen Joodse Nederlanders die me vertellen dat ze twijfelen aan hun toekomst hier zeg ik: blijf! Wij horen samen.
Tegen Nederlandse moslims zeg ik: dit is ook uw land; dit is ook jouw land.
In dit land is iedereen vrij om troost en inspiratie te vinden in zijn eigen geloofsovertuiging of levensfilosofie. Iedereen is vrij om zich te uiten. Christenen, Joden, Moslims, humanisten, atheïsten, of hoe u ook in het leven staat. Ieder mens is evenwaardig.
We hoeven elkaars overtuigingen en opvattingen niet te delen. Als we ons maar realiseren dat anderen, net als wij, mensen zijn van vlees en bloed. Met herkenbare emoties.
Bezorgdheid om de veiligheid en de toekomst van je kinderen.
Boosheid om onrecht dat je wordt aangedaan.
Verdriet bij het verlies van iemand van wie je houdt.
Onzekerheid over jezelf.
De behoefte om gezien te worden door anderen. Het grote geluk van vriendschap.
Ieder mens herkent dit.
‘Wat zijn je angsten? Wat zijn je dromen?’ Onze antwoorden daarop lopen niet zoveel uiteen.
Zodra we elkaars pijn en elkaars verlangen zien, ontstaat ruimte voor begrip. En begrip zorgt voor verbinding. Laten we bij alle verschillen van mening ook op zoek gaan naar het menselijke dat ons samenbrengt.
Communiceren hoeft niet altijd via mobieltje, muis of megafoon. Als je aan mensen vraagt wat ze positief waarderen in een ander, dan hoor je nooit: “hij heeft zo’n fantastische eigen mening”. Je hoort dan heel ándere dingen. “Hij staat altijd voor me klaar”. “Hij begrijpt me zo goed.” Of: “zij kan zo goed luisteren.”
In die aandacht voor elkaar schuilt ons vermogen om iets van de pijn van anderen – en daarmee ook van onszelf – te verlichten.
Het Kerstfeest – feest van een nieuw begin – nodigt ons uit dat vermogen ten volle te gebruiken.
De apostel Paulus gaf in zijn brief aan de Romeinen een simpel advies:
“Wees blij met wie zich verblijdt. Heb verdriet met wie verdriet heeft”.
Als we dit ter harte nemen, brengen we een mooiere wereld een heel klein beetje dichterbij.
Ik wens U allen – waar U zich ook bevindt en hoe Uw persoonlijke omstandigheden ook zijn – een gezegend Kerstfeest.
