Toespraak van Koning Willem-Alexander bij het startdiner aangeboden aan de bewindslieden van het kabinet-Schoof en hun partners op Paleis Huis ten Bosch, Den Haag
Dames en heren,
Hartelijk welkom! De Koningin en ik zijn blij dat u vanavond onze gast bent, hier in de Oranjezaal van Paleis Huis ten Bosch. Een historische plek die gelukkig ook ruimte biedt aan heel jonge tradities, zoals deze. Ons initiatief om een diner aan te bieden bij de start van een nieuw kabinet, dateert van 2022.
Ja, niet ieder kabinet maakt de vier jaar vol... Maar die kleine disclaimer doet natuurlijk niets af aan dit bijzondere moment.
Met dit diner willen mijn vrouw en ik onze verbinding met u onderstrepen. Als deel van de regering behoor ik op basis van de Grondwet tot uw team. En de betrokkenheid van de Koningin bij uw werk is even sterk. Wij allen delen dezelfde missie: wij dienen de Nederlandse bevolking, in Nederland en daarbuiten. Dat werk is mooi en eervol. Maar ook verantwoordelijk en veeleisend.
De afgelopen zomermaanden zullen u weinig gelegenheid hebben geboden tot ontspanning. U heeft zich gericht op het samenstellen van een regeerprogramma en op de voorbereiding van de Rijksbegroting. Precies over een week is het Prinsjesdag… Er komt heel veel op u af in deze intensieve periode.
Als ministers en staatssecretarissen kunt u lijnen uitzetten en plannen maken. Maar even belangrijk is het om in te spelen op onverwachte gebeurtenissen en onvoorspelbare ontwikkelingen. Regeren is ook: navigeren en improviseren.
Wat dat betreft bent u aangetreden in een buitengewoon turbulente tijd. Ons land is met duizenden draden verbonden met het buitenland en gebeurtenissen elders hebben een grote impact op de veiligheid, welvaart en sociale verhoudingen híer. Spanningen en conflicten op duizenden kilometers van onze grenzen zijn voelbaar in onze stadswijken. Een grote groep Oekraïners heeft hier een goed heenkomen gezocht, op de vlucht voor Russische agressie. Schokgolven in Israël en de Palestijnse Gebieden vibreren in Amsterdam en Vlaardingen. De Koningin en ik hebben in een reeks van ontmoetingen ervaren hoe diep dit mensen raakt.
Het getuigt van moed en verantwoordelijkheidsgevoel om - zoals u - in deze tijd te kiezen voor de publieke zaak en voor het openbaar bestuur. Zo’n keuze verdient respect en waardering. Ik zeg dit met nadruk.
Er zal veel stuurmanskunst van u gevraagd worden nu de zeeën hoog gaan. Er zijn zóveel hardnekkige kwesties die om uw aandacht vragen. Vrede en veiligheid, wonen, migratie, klimaat, landbouw, duurzame groei. En zeker ook het versterken van het kwetsbare vertrouwen tussen burgers en hun overheid.
Gelukkig beschikken we over een gezamenlijk kompas dat Nederland al door vele stormen heeft geleid. Laten we onze democratische rechtsorde hooghouden en onze lange traditie koesteren van redelijk overleg met oog voor ieders belangen. Zo kan in onze samenleving het broodnodige vertrouwen in elkaar en in de toekomst weer groeien.
De Koningin en ik verheugen ons op de samenwerking met ieder van u. Weet ons te vinden en gebruik ons!
U stelt uw energie en uw talenten ten dienste van Nederland. En u wordt daarbij ondersteund door uitstekende en zeer betrokken ambtenaren op uw ministeries. De kwaliteit en loyaliteit van de ambtelijke organisaties is echt een sterk punt van Nederland.
Maar de belangrijkste rol is natuurlijk weggelegd voor uw partners en dierbaren. Zij staan het dichtst bij u en steunen u door dik en dun. En ze houden een oogje in het zeil bij het bewaken van uw fysieke en mentale welzijn. Daarom horen de partners erbij, vanavond en in de komende maanden en jaren.
Politiek kan hard zijn, maar met liefdevolle mensen om je heen - familie en vrienden - lukt het ook onder druk om gezond en positief te blijven. Dat wensen wij u allen van ganser harte toe!
Heel veel succes in uw mooie werk!
Graag wil ik het glas met u heffen.
Op het Koninkrijk der Nederlanden!