Toespraak van Koning Willem-Alexander op de twintigste Veteranendag in de Koninklijke Schouwburg, Den Haag
Veteranen, dames en heren,
Samen vieren we vandaag voor de twintigste keer Veteranendag. Vanaf 2005 heb ik alle edities mogen meemaken. Ik sta hier met dankbaarheid. Waar ik op hoopte, is werkelijkheid geworden. Veteranendag is ‘ingeburgerd’. Nederland heeft deze dag omarmd als een jaarlijks nationaal moment waarop wij samen onze veteranen eren.
Een dag van erkenning van uw inzet voor vrede en veiligheid en voor de internationale rechtsorde.
En een dag van herkenning. Want ieder van u heeft een persoonlijk verhaal, gebaseerd op eigen ervaringen en emoties. Uw trots en uw twijfels. Uw kracht en uw kwetsbaarheid. Uw kameraadschap. Ze maken u tot mensen van vlees en bloed. En ze maken uw belevingswereld invoelbaar voor iedereen die ervoor open staat.
De ontmoetingen met u zijn mij bijzonder dierbaar. En niet alleen op Veteranendag.
Vanaf mijn diensttijd bij de Koninklijke Marine is de directe verbinding met alle delen van onze krijgsmacht een rode draad in mijn leven. We hebben elkaar gezien en gesproken. Tijdens Desert Storm, in de Golf. In Srebrenica, tijdens de blokkade door de Serviërs. Bij de VN-missie in Eritrea en Ethiopië. Meerdere keren in Uruzgan, Kabul en Kandahar. Voor de kust van Somalië, op Hr.Ms. Rotterdam en Hr.Ms. Evertsen. Op Kamp Castor in Mali. Op de basis Snow City in Jordanië. En op zoveel andere plekken.
Tijdens al die ontmoetingen heb ik goed naar u geluisterd.
Wat steeds weer opvalt is uw afkeer van dikdoenerij. Veel militairen zijn mensen van weinig woorden. Vooral militairen in ondersteunende functies ‘binnen de poort’ zijn vaak geneigd het belang van hun inzet te bagatelliseren. Als je als hospik op de compound medische apparatuur ontsmet… of als onderhoudstechnicus een pantservoertuig oplapt… of als ICT’er de logistieke planning ondersteunt… dan “doe je gewoon je werk”, toch?
Een kleine rader in het grote geheel? Misschien. Maar als piloot weet ik dat er geen ‘onbelangrijke radertjes’ bestaan.
De veiligheid van het gehele toestel hangt af van de kleinste onderdelen en hun onderlinge verbindingen.
Iets anders wat me steeds weer opvalt, is dat u uw werk doet vanuit een persoonlijke overtuiging. Met grote betrokkenheid en vaak zelfs idealisme.
Door wat u tijdens uw missies ziet en meemaakt, weet u wat er op het spel staat.
U kent de continue angst van de bevolking bij gewapende conflicten. U weet wat dreiging en destructie met mensen doen.
U heeft de wanhoop gezien als het rechtssysteem faalt en macht ontaardt in terreur.
Ik herinner me een sergeant die ik ontmoette in Chora, tijdens zijn derde uitzending naar Afghanistan. Hij vertelde me wat hem motiveerde. “Dit land is zo geweldig mooi”, zei hij. “Mijn doel is bereikt als het hier zo veilig en vreedzaam is dat ik mijn familie kan meenemen op vakantie om hen te laten zien hoe prachtig het is.”
Zijn wens is helaas geen werkelijkheid geworden, zoals we allen weten.
En toch heb ik zijn woorden onthouden. Want natuurlijk ging het hem niet om eigen vakantieplezier. Het ging hem om de waarden en verworvenheden die noodzakelijk zijn voor een gelukkig leven zonder angst. Om vrijheid. Recht. Vrede. Veiligheid. Ontwikkelingskansen.
Wie deze waarden en verworvenheden voor zichzelf belangrijk vindt, moet internationaal durven denken. Wat elders in de wereld gebeurt, raakt immers ook ons, vroeg of laat. Mondiaal zijn alle radertjes met elkaar verbonden…
Niet iedere missie heeft het gehoopte resultaat. Als het doel niet wordt bereikt, blijft dat bij alle betrokkenen een schrijnende herinnering.
Werken aan vrede en veiligheid kan hard zijn. Fysiek en mentaal. Velen van u denken vandaag aan de kameraden die u bent verloren, aan degenen die zijn verwond of aan de mensen die u heeft moeten achterlaten.
Maar ondanks de teleurstellingen, de moeite en de pijn is uw inzet van wezenlijke waarde.
Wie daaraan twijfelt, moet een blik werpen op onze eigen geschiedenis.
Over twee en een halve maand vieren we in het Zuid-Limburgse Mesch dat onze geallieerden daar tachtig jaar geleden het allereerste stukje Nederland wisten te heroveren. Het begin van een zwaar bevochten bevrijding na meer dan vier jaar van verschrikking.
Internationale solidariteit legde de basis onder onze vrijheid, onze veiligheid en onze rechtsorde. Dat vergeten we nooit.
Vrijheid beschermen betekent: verantwoordelijkheid nemen, ook buiten onze landsgrenzen.
U staat als veteranen in die trotse traditie. En u mag als veteranen verwachten – ja zelfs eisen – dat alle instanties in ons land er alles aan doen om vrede, veiligheid, mensenrechten en de democratische rechtsorde te waarborgen voor uw kinderen en kleinkinderen.
Het is mooi om te zien dat veel - ook jonge - mensen zich door het werk van Defensie aangesproken voelen.
In de lijst van Meest Favoriete Werkgevers van Nederland, is Defensie inmiddels opgeklommen naar de derde plek. Om een idee te geven: dat is bóven Google, KLM en ASML! Toch bepaald geen slecht resultaat.
Er gaat kracht uit van u als veteranengemeenschap. Ook van degenen onder u die getekend zijn door heftige ervaringen en die zich inzetten om kameraden in soortgelijke omstandigheden bij te staan.
Ik heb voor u allen het grootste respect. En daarbij betrek ik ook uw families; het onmisbare thuisfront.
Nederland eert zijn veteranen. Vandaag, 29 juni, tonen we dat expliciet, op feestelijke wijze, voor de twintigste maal. Maar Veteranendag is het wat mij betreft elke dag van het jaar.