Toespraak van Koning Willem-Alexander bij de opening van het Nationaal Holocaustmuseum, Amsterdam
Het Nationaal Holocaustmuseum geeft slachtoffers van de Jodenvervolging in Nederland een gezicht en een stem. Het maakt de verhalen invoelbaar van mensen die uit onze samenleving werden losgeknipt. Beroofd van hun rechten, vogelvrij verklaard, opgepakt, vastgezet, gescheiden van hun geliefden, vermoord.
Die verhalen moeten worden blijven verteld. Maar het Nationaal Holocaustmuseum vertelt ons meer dan verhalen. Dit museum laat ons zien hoe antisemitisme verwoestende gevolgen kan hebben.
Daarom moeten wij ons rekenschap blijven geven van hoe het begon en hoe het van kwaad tot erger ging.
Op de wanden van het museum zijn ze opgetekend, muur na muur na muur. De vele honderden verordeningen, maatregelen, instructies en verboden. De kleine stappen waarmee de Joodse bevolking apart werd gezet. Verplicht ontslag. Verplichte registratie. Verbanning uit het openbare leven. Geen fiets. Geen telefoon. Geen spaargeld. Geen huis. Geen bewegingsvrijheid. Geen leven.
Van antisemitische stemmingmakerij tot aan de gaskamers. Giftige woorden en daden kunnen uitmonden in een dodelijke dynamiek. In misdaden zó gruwelijk en massaal dat ons verstand erbij stilstaat.
Als de spreekwoordelijke vleugelslag van de vlinder die een orkaan kan veroorzaken. Een orkaan die dood en verderf zaait. Niet tegen te houden, niet te beheersen. De ravage die hij achterlaat, is onthutsend. De wonden die hij slaat, zijn generaties later nog niet geheeld.
Het is aan ons allemaal om te voorkomen dat antisemitisme leidt tot een orkaan die alles wat ons lief is omverblaast. Laten we nooit vergeten: Sobibor begon in het Vondelpark, met een bordje ‘Voor Joden verboden’.
Er is geen excuus voor onwetendheid. Geen plaats voor relativering. Mitsen en maren zijn hier ongepast. Kennis van de Holocaust is niet facultatief.
Dit museum laat ons zien hoe het is gegaan, nog niet zo heel lang geleden. Enkelen van u hebben het meegemaakt als kind.
Toen u onder de vooruitgeworpen schaduw van de Tweede Wereldoorlog werd geboren, was één op de tien Amsterdammers Joods…
Joodse cultuur is Amsterdamse cultuur en andersom.
Het Nationaal Holocaustmuseum is onlosmakelijk verbonden met deze stad en met ons land. Als een permanent teken aan de wand. Als een oproep aan ons allemaal - oud en jong - om op te staan tegen antisemitisme en tegen bedreigingen en uitsluiting van Joodse mensen en Joodse instellingen.
Kom naar dit museum. Neem uw kinderen mee. Uw kleinkinderen. Luister naar de verhalen. Neem kennis van wat is gebeurd. Bewaar het in uw hoofd en in uw hart.