Toespraak van Koning Willem-Alexander bij het symposium Wind meets Gas
De toespraak is uitgesproken in het Engels.
Dames en heren,
Iets meer dan twee jaar geleden opende ik - dertig kilometer hiervandaan - HyStock: een demonstratieproject dat laat zien hoe je groene stroom omzet in waterstof en op kunt slaan.
Ik herinner me nog goed dat ik daarbij professor Hirose ontmoette. Hij is verbonden aan de Kyushu Universiteit in Japan en is een befaamd waterstofdeskundige. Professor Hirose legde me het belang van groene waterstof uit voor de mobiliteit van de toekomst. Als piloot vroeg ik hem of er ooit een brandstof zou zijn met een betere calorische waarde per eenheid gewicht dan kerosine. Zijn antwoord: waterstof is drie keer efficiënter. Dus heb ik ook voor de luchtvaart grote verwachtingen.
Het kan snel gaan. In april dit jaar was ik op werkbezoek bij de Technische Universiteit Delft en daar ontmoette ik een studententeam met een bijzondere missie. Hun doel is ’s werelds eerste vliegtuig te ontwikkelen dat wordt aangedreven door waterstof. Over vier jaar moet de eerste tweezitter de lucht in gaan. En over veertien jaar moeten er commerciële vluchten op waterstof mogelijk zijn.
Ik was nieuwsgierig naar de samenstelling van dit team Delftse studenten. Die bleek verrassend breed te zijn. Veertien verschillende nationaliteiten. En twaalf verschillende disciplines. ‘Engineering’. Maar ook: ‘industrial design’, ‘political science’, ‘sustainability’, ‘organizational change’, ‘finance’ en ‘management’.
Vandaag, hier bij U in Groningen, heb ik een beetje hetzelfde gevoel als een half jaar geleden bij die studenten in Delft.
Want ja; grote veranderingen zijn mogelijk. The sky is the limit. Maar alleen als we het samen doen en over grenzen heen kijken. Grenzen van landen. Grenzen van sectoren. Grenzen van afzonderlijke belangen.
Uw aanwezigheid hier toont aan dat U deel uitmaakt van een groot, ruimdenkend team. Dit symposium staat in het teken van verbinding en samenwerking. In Noord-Nederland. Maar ook breder, met partners in de rest van het land, in Duitsland, Denemarken, België en heel Europa.
Dit is een heel opwindende tijd. We kunnen het allemaal voelen. Er hangt iets in de lucht. Vlak voor ons openen zich fascinerende kansen om ons energiesysteem op een andere leest te schoeien met behulp van groene waterstof in combinatie met duurzame stroom en warmte.
Overal worden vergezichten geschetst en coalities gesloten. Overal worden strategieën opgesteld en plannen gepresenteerd. Overal zijn initiatieven. Een aantal daarvan ken ik van nabij. Ik reed in Assen mee in de streekbus op waterstof. In Zeeland werd ik bijgepraat over de regionale waterstofambities in samenwerking met België. En in Hamburg, Bremerhaven en Berlijn zag ik hoe intensief Nederland en Duitsland samenwerken, onder meer door wind aan waterstof te koppelen op de Noordzee.
Heel veel hoopgevende ontwikkelingen. Maar we weten óók dat er nog heel veel moet gebeuren.
De overgang naar een duurzaam energiesysteem is niet alleen een van de meest urgente, maar ook een van de meest complexe opgaven van onze tijd. We hebben al ons vernuft en al ons coördinatie- en organisatievermogen nodig.
Op papier lijkt het zo simpel. Anderhalf uur zoninstraling geeft net zoveel energie als we met zijn allen in een heel jaar op aarde verbruiken. Nu nog efficiënt oogsten, als solar, als wind, als elke andere vorm die de zon als bron van onze energie mogelijk maakt. Voor noodzakelijke opslag kan waterstof een perfecte oplossing zijn: die kan veel energie opslaan, is overal toepasbaar en is bovendien grootschalig te vervoeren. ‘Waar wachten we op?’, zou je zeggen.
Ieder van U weet dat het zo niet werkt.
De kosten moeten fors omlaag wil groene waterstof uiteindelijk een betaalbaar alternatief worden dat kan concurreren met andere opties. En daarvoor is opschaling nodig. Volgens internationale studies is zo een kostenreductie van vijftig procent haalbaar in de komende tien jaar.
Dit confronteert ons met de complexiteit van deze transitie. Vraag, aanbod, opslag en infrastructuur, wetten, regels, marktordening, investeringen en toezicht: dit hele samenspel moet in het teken van duurzaamheid komen te staan.
Keuzes in het ene domein, hebben invloed op andere domeinen. Een hele ontwikkeling kan stil komen te liggen als een schakel over het hoofd wordt gezien.
Het is als bij zo’n ouderwets snoer met kerstlampjes: als er één loszit, dooft het licht in de hele boom.
Om deze reden is het toe te juichen dat de Europese Unie helpt om zoveel mogelijk gemeenschappelijkheid te creëren. Het doel is: klimaatneutraal zijn binnen dertig jaar. Het is duidelijk waar de Europese Unie naartoe wil en welke spelregels er gelden. Zo kan iedere lidstaat en iedere regio daarbinnen zijn eigen rol spelen binnen het grote geheel.
Laten we steeds dat grote geheel voor ogen houden. Hier in Noord-Nederland doet U dat fantastisch. ‘Hydrogen valley’s’ zijn prachtig, maar de energie mag niet in de vallei blijven hangen.
Netwerken moeten zich verbinden. Kennis moet vloeien. Energie moet stromen!
Ik weet zeker dat dit vijfde Wind meets Gas symposium in Groningen daaraan gaat bijdragen.
Ieder van U is nodig om de fantastische kansen van offshore wind en groene waterstof te benutten. Ieder van U heeft een stukje van de oplossing in handen. Daarom: heel veel succes, vandaag en in de toekomst. Wij houden contact.
Dank U wel.