Korte toespraak van Koning Willem-Alexander tijdens het officieel bezoek van president Duda van Polen, Paleis Noordeinde
Deze toespraak is uitgesproken in het Engels.
Meneer de President, Mevrouw Kornhauser-Duda,
Hartelijk welkom in Nederland! Mijn vrouw en ik zijn bijzonder blij dat U onze gast bent op deze historische dag. Vandaag vieren wij dat 75 jaar geleden Uw landgenoten ‘ons’ Breda bevrijdden.
Op 29 oktober 1944 sloten de inwoners van de stad Breda hun Poolse bevrijders in het hart. Die affectie wordt van generatie op generatie overgedragen. Vanmiddag zult U ervaren hoe groot de dankbaarheid na al die jaren nog steeds is. Uw bezoek markeert de hechte band tussen onze volken, maar óók de vriendschap tussen families, veteranen, lokale organisaties en vrijwilligers in Polen en Nederland. Een grote groep Polen werkt en woont in ons land en levert een bijdrage aan onze samenleving. Om al deze redenen zijn wij U buitengewoon erkentelijk voor Uw komst.
‘Voor Uw en onze vrijheid’. Onder dat devies trokken de Poolse militairen onder leiding van Generaal Stanislaw Maczek begin oktober 1944 ons land binnen. Jonge jongens, ver van huis, onder barre omstandigheden strijdend voor medemensen die zij niet kennen, terwijl hun eigen hoofdstad in brand stond na de neergeslagen opstand van Warschau.
‘Voor Uw en onze vrijheid’… Eerst de ander noemen, daarna pas jezelf. Dat getuigt van grootsheid en moed. Het getuigt ook van inzicht. Want onze vrijheid is altijd nauw verbonden met die van anderen. Wat is vrijheid waard als we hem niet kunnen delen met onze medemensen dichtbij en verder weg?
De geschiedenis kan onbillijk zijn. Ons land viert dit jaar 75 jaar vrijheid. Uw land moest daar nog vele decennia op wachten, tot 1989. Wij prijzen ons gelukkig dat Polen en Nederland nu nauw samenwerken binnen de Europese Unie en de NAVO. De bescherming van onze veiligheid en vrijheid is een gezamenlijke verantwoordelijkheid en een taak die we samen uitvoeren. Dit vereist voortdurende alertheid van ons allemaal.
In Uw land, Meneer de President, hebben veertigers en vijftigers het nog meegemaakt: onderdrukking, angst en geweld. De oudste inwoners van Breda en de andere steden en dorpen in Nederland weten ook nog wat het is om bang te zijn in je eigen land. De herinneringen daaraan vervagen nooit.
Die tijden mogen nooit terugkeren. De beste waarborg daarvoor zijn de grondbeginselen van de democratische rechtsstaat, met scheiding van machten en gelijke rechten voor alle burgers. Over grenzen heen werken aan veiligheid en vrijheid heeft immers alleen betekenis als we deze ook in eigen huis serieus nemen.
Een belangrijk land als Polen legt groot gewicht in de schaal, binnen de Europese Unie en op het wereldtoneel. Wij zijn er trots op samen met U te zoeken naar antwoorden op de grote vragen van onze tijd. Ik denk aan de noodzakelijke omschakeling naar schonere energie en aan klimaatbeleid. Maar ook aan de slagkracht van de EU na Brexit.
Onze landen voelen beide de urgentie om het Europese stem helder en overtuigend te laten klinken, nu en in de toekomst. Ook daarom is Uw bezoek van betekenis. Als vrienden hebben wij de gelegenheid alles open met elkaar te bespreken en het vele dat ons verbindt te versterken.
Deze middag zullen wij in Breda de onverzettelijke Poolse militairen eren die 75 jaar geleden vochten voor onze vrijheid en die van hen.
Wij zullen ervaren hoe de liefde voor Polen in het DNA van de stad zit en duizenden – ouderen en jongeren - op de been brengt.
En we zullen daardoor opnieuw beseffen hoezeer wij met elkaar verbonden zijn en elkaar nodig hebben.
Mag ik U allen vragen het glas met mij te heffen.
Op Uw beider gezondheid, Meneer de President en Mevrouw Kornhauser-Duda
Op de vriendschap tussen Polen en Nederland!