Toespraak van Koningin Máxima bij het jaarcongres van de PO-Raad te Arnhem

Toespraak | 12-06-2015

Goedemorgen dames en heren,

Eergisteren was ik in de Jaarbeurs in Utrecht, samen met 2000 kinderen voor het slotconcert van de tweede editie van Kinderen Maken Muziek.

U komt bijna allemaal uit het onderwijs en U weet dat kinderen behoorlijk wat geluid kunnen produceren. Denk aan een klas vol. Denk aan een schoolplein vol. En dat maal twaalf.

Het was fantastisch!

In dat slotconcert kwamen zo'n 30 muzikale initiatieven uit het hele land en de Caraïben bij elkaar. Muziekverenigingen, harmonieën, popscholen, leerorkesten en blaaskapellen. En ze speelden allemaal samen. Het was een groot feest.

U heeft het vandaag over 'Kennis voor morgen'. Dus over de vraag hoe we onze kinderen het beste voor kunnen bereiden op hun toekomst. Taal en rekenen zijn en blijven daarbij heel erg belangrijk. Maar er is meer in het leven dat het waard is om aan kinderen mee te geven. Zoals cultuur en muziek.

Samen muziek maken is leuk. Maar het gaat veel verder dan samen plezier maken. Muziekonderwijs leert kinderen méér dan alleen ritmes en noten. Het stimuleert de kracht van hun verbeelding en het vermogen zich in anderen te verplaatsen. Kinderen leren luisteren en oor en oog te hebben voor anderen. Teamplay. Muziekonderwijs draagt bij aan hun emotionele intelligentie. Het doet een beroep op hun doorzettingsvermogen, hun sociale vaardigheden, hun motoriek en hun talentontwikkeling.

De meeste kinderen groeien van jongs af aan met muziek op. Van het speeldoosje aan de wieg, via de muziek van K3 naar dj's op de radio. Maar vaak blijft het bij een passieve rol. Voor veel kinderen is het een enorme ontdekking dat ze ook zelf muziek kunnen maken. En dat het een heel bijzondere ervaring is dat samen met anderen te doen. Geen eye-opener, maar een ear-opener…

Samen muziek maken inspireert. En verbindt.

Vier jaar geleden mocht ik Kinderen Maken Muziek lanceren, een programma van het Oranje Fonds en het Fonds voor Cultuurparticipatie. Doel was kinderen in Nederland samen muziek te leren maken. Duizenden kinderen hebben die kans inmiddels gegrepen.

En toch…

Toch denken we dat er nog méér mogelijk is.

Mijn droom is dat in de komende vijf jaar alle kinderen in de basisschoolleeftijd de kans krijgen muziek te leren maken.

Die droom deel ik met heel veel mensen in het onderwijs, met ouders, met muziekverenigingen en orkesten en vooral ook met heel veel kinderen.

De Minister van Onderwijs is ook enthousiast. Zij is een van de drijvende krachten achter het Platform Ambassadeurs Muziekonderwijs dat eergisteren in Utrecht is gepresenteerd.

Mevrouw Den Besten, U bent een enthousiast lid van dat platform, samen met Ans Buys, Carolien Gehrels, Michel Hogenes, Henny Vrienten, Jan Raes van het Concertgebouworkest en een groot aantal bestuurders en professionals uit het hele land.

Het Platform Ambassadeurs Muziekonderwijs gaat helpen om de droom - muziekonderwijs voor alle kinderen van vier tot twaalf jaar - te realiseren. Met steun van het Fonds voor Cultuurparticipatie.

Meer muziek in de klas. Nu denken sommigen van U misschien: 'O, o, hoe moet dat nou?' Niet iedere juf of meester is een muzikaal talent en niet iedere schoolleider is in de wieg gelegd voor coach bij The Voice of Holland.

Dat snappen we heel goed!

Daarom gaan we het breed aanpakken. Dit is niet alleen een zaak van de scholen, maar van iedereen die muziek een warm hart toedraagt. Iedereen is nodig!

• De PABO's en conservatoria zijn nodig. Want zonder goede muzikale scholing aan juffen en meesters kunnen we niet verwachten dat die allemaal veel verder komen dan de Vlooienmars.
• Muziekverenigingen en muziekscholen in steden en dorpen zijn ook nodig. Want muziekonderwijs hoeft echt niet altijd in de klas te worden gegeven. In meer dan 50 steden en regio's werken scholen en muziekverenigingen al nauw samen. Dat bewijst hoeveel er mogelijk is.
• Muziekpedagogen worden uitgenodigd mee te helpen. Vooral met de ontwikkeling van eenvoudige en aansprekende lesmethoden waar iedereen goed mee kan werken. Methoden met een doorlopende lijn voor kinderen van vier tot twaalf jaar.
• Private partijen zijn ook nodig om de plannen te ondersteunen.
• Ook gemeenten zijn nodig om hun schouders eronder te zetten.

Ik ben de afgelopen jaren op veel plekken in Nederland geweest om te zien hoe basisscholen en muziekscholen het aanpakken. En ik heb met veel enthousiaste docenten, muzikanten en kinderen gesproken. Ik kan U verzekeren: er zijn fantastische voorbeelden.

In Zuidoost Limburg bijvoorbeeld werken scholen, muziekverenigingen en gemeenten al sinds 2008 heel nauw samen om muziek een plek te geven in het basisonderwijs. Samen zeiden ze: "wij vinden dat ieder kind recht heeft op muziekonderwijs".

Steeds meer scholen sloten zich aan, samen met ongeveer 35 harmonieën, fanfares en orkesten uit de regio. Een bijzonder netwerk groeide, onder de naam 'Klinkend Perspectief'. Ik ben in Landgraaf geweest, bij de muziekschool die aan de basis stond van dit initiatief, en was echt onder de indruk.

Dus soms is het een muziekschool, soms een school maar soms is het de muziekvereniging die het initiatief neemt.

Een andere fantastisch voorbeeld is ook KIEMM - Kinderen in Eerbeek Maken Muziek. Het leerorkest dat we zojuist hebben gehoord. KIEMM heeft meegedaan aan de eerste lichting van Kinderen Maken Muziek waarbij vijf scholen en de muziekvereniging in Eerbeek samen werken. Het plaatselijke bedrijfsleven en de Rotary ondersteunen het orkest. Heel Eerbeek is trots op KIEMM!

Deze voorbeelden laten zien dat er méér mogelijk is als we de krachten bundelen. Alleen dan kunnen dromen realiteit worden.

Wie ergens van droomt, moet ook bereid zijn die droom te helpen waarmaken. Daarom blijf ik ook heel graag meedoen. Samen met U.

Als schoolleiders en professionals in en rond het basisonderwijs, heeft U een prachtige, maar ook veelomvattende taak. Er komt zoveel op U af. Kinderen, ouders, toezichthouders en de samenleving vragen heel veel van U. Dat is niet altijd gemakkelijk.

Ik heb groot respect voor de liefde, de aandacht en de bevlogenheid waarmee U Uw werk doet.

U helpt onze kinderen bij hun ontwikkeling tot zelfstandige, sociaal vaardige mensen die hun talenten zo goed mogelijk gebruiken. En daar past muziek heel goed bij!

Meer muziek in de klas! Samen kunnen we muziek de plek in het onderwijs geven die zij verdient.

Ik wens U heel veel muzikaal succes. Dank u wel.