Toespraak van Prinses Máxima, 8 november 2007

Toespraak | 08-11-2007

Allereerst wil ik u feliciteren met het 75-jarig bestaan van uw vereniging. Ik vind het een eer dat ik op deze feestelijke dag de gelegenheid krijg u toe te spreken. U bent een bijzonder gezelschap. Een vereniging van organisaties die zich bezig houden met het verstrekken van sociale kredieten en ook helpen financiële problemen te voorkomen en zo nodig op te lossen. Een bijzonder netwerk dat, geloof ik, in geen ander land zijn gelijke kent.

Mij is gevraagd u vandaag toe te spreken over microfinanciering. Maar wat is dat eigenlijk: microfinanciering? Microfinanciering staat voor het toegankelijk maken van financiële producten en diensten voor ondernemers die door de reguliere bancaire kanalen nog niet worden bediend. Dus het gaat om zaken als kredietverlening in combinatie met begeleiding, mogelijkheid tot sparen, geldovermakingen en verzekeringen. In Nederland zijn sommige van deze diensten al beschikbaar voor iedereen, maar niet alle. Zeker niet als het gaat om kleine kredieten tot 25.000 euro met gerichte coaching, en verzekeringen voor de kleine ondernemer. Door deze voorzieningen laagdrempeliger te maken, zullen hopelijk meer mensen de sprong naar ondernemerschap willen wagen.

Ik wil hier overigens graag benadrukken dat kleine leningen in het kader van microfinanciering niets te maken hebben met consumentenkrediet, maar juist het ondernemerschap bevorderen. Microfinanciering kan ook niet ingezet worden voor het oplossen van schulden uit het verleden. Een schuldsituatie zal concreet aangepakt en misschien opgelost moeten zijn, al voordat microfinanciering in beeld kan komen.

Zoals u weet, houd ik mij op internationaal terrein al enige tijd bezig met microfinanciering. Ik ben heel blij dat ik sinds januari van dit jaar deel uitmaak van de Raad voor Microfinanciering in Nederland. Ik hoop met mijn ervaring een kleine bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van het concept in Nederland.

We kunnen heel wat leren uit ontwikkelingslanden over microfinanciering, vooral over het opzetten van laagdrempelige voorzieningen. We kunnen ook lessen leren van een aantal Europese landen die ons ver vooruit zijn op dit terrein. Frankrijk en Finland hebben beide al behoorlijke successen geboekt op dit gebied. Hun ervaring vertelt ons hoe belangrijk coaching van de ondernemers is en hoe je tegelijkertijd efficiency en financiële duurzaamheid moet bereiken. Want financiële duurzaamheid is van groot belang. Hoe kunnen we er voor zorgen dat we een systeem opzetten dat over 20 jaar nog steeds kleine ondernemers kan ondersteunen? Innovatie, technologie en strategische partnerschappen zijn ongelofelijk belangrijk om dit concept werkbaar en betaalbaar te maken. De ervaring in andere landen is dat een structuur op nationaal niveau kan bijdragen aan schaalvergroting en dus efficiency.

In Nederland blijken ruim 3 miljoen mensen wel eens na te denken over het starten van een eigen bedrijf. Uiteindelijk starten toch maar 60 tot 70 duizend mensen ook echt een onderneming. De belangrijkste belemmeringen zijn gebrek aan vaardigheden en het gebrek aan financiering. Coaching is in veel gevallen voldoende om de grootste knelpunten op te lossen. Voor een beperkte groep is ook financiering noodzakelijk omdat dit via reguliere kanalen niet beschikbaar is.

Op dit moment zijn er in Nederland tal van kleinere initiatieven op het terrein van microfinanciering. Sommige van u zijn hierbij betrokken. Zo heeft de kredietbank Drenthe een eigen initiatief en zijn de kredietbanken in Friesland en Rotterdam betrokken bij een pilot project van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Om al deze lokale initiatieven te ondersteunen en het kleine ondernemerschap in Nederland verder te bevorderen, werd door voormalig staatssecretaris Van Gennip de Raad voor Microfinanciering in het leven geroepen. Op 12 oktober heeft de Raad voor Microfinanciering hierover een advies uitgebracht aan Staatssecretaris Heemskerk van Economische Zaken.

De Raad adviseert de Staatssecretaris zich meer te richten op:

• verbeteren van de communicatie om de bekendheid bij potentiële ondernemers te vergroten;
• verbeteren van de beschikbaarheid van coaching voor, tijdens en na het opstarten van de onderneming;
• verbeteren van de beschikbaarheid van financiering voor mensen die geen financiering kunnen krijgen via de reguliere kanalen.

Om dit te realiseren adviseert de Raad een franchisesysteem in te richten waarbij bestaande en nieuwe microfinancieringsinitiatieven zich kunnen aansluiten als franchisenemer. De franchisenemers, die zelfvoorzienend zijn, zullen de potentiële ondernemers lokaal benaderen. Zij krijgen daarbij ondersteuning vanuit een centrale organisatie. Die hulp bestaat onder andere uit ondersteuning bij het opstarten van initiatieven, communicatie-uitingen, capaciteitsopbouw en een centrale garantieregeling.

In de praktijk blijkt dat een groot gedeelte van de ondernemers na gerichte begeleiding direct op eigen kracht kan starten zonder extra financiering. Of, de ondernemer kan voor financiering terecht bij een reguliere bank. De groep die via reguliere kanalen geen financiering kan krijgen wordt ondersteund met de centrale garantieregeling. Dit zijn de hoofdlijnen van de aanpak om microfinanciering in Nederland te stimuleren, zoals de Raad dat nu adviseert. Deze hoofdlijnen moeten nu verder worden uitgewerkt onder leiding van de staatssecretaris en in samenspraak met alle betrokken partijen. Gisterochtend hebben we al een zeer inspirerende bijeenkomst gehad met de Raad en vele spelers uit het veld. Fantastisch om te zien hoeveel energie er vrijkomt bij zo'n brainstorm!

Zoals we hebben gezien zijn bepaalde leden van de NVVK ook al actief op het terrein van microfinanciering. In het advies dat er nu ligt zijn verschillende rollen mogelijk voor betrokken organisaties. Dat is afhankelijk van de manier waarop het franchisemodel en de garantieregeling worden uitgewerkt. Namens de Raad voor Microfinanciering nodig ik u dan ook van harte uit uw ervaring en kennis in te brengen bij de uitwerking van het advies. Zo kunnen wij met uw wensen en verwachtingen rekening houden.

Het resultaat moet een sterk ondersteunend geheel zijn waarmee we microfinanciering, en dus ondernemerschap, in Nederland een flinke impuls kunnen geven.