Toespraak van Hare Majesteit de Koningin ter gelegenheid van het staatsbezoek aan Bulgarije, Sofia, 6 oktober 1999.
Mijnheer de President,
Graag willen mijn man en ik U bedanken voor de vriendelijke woorden die U zojuist aan Nederland en aan ons hebt gewijd. U kent ons land. Wij hebben het genoegen gehad U reeds tweemaal in Nederland te mogen begroeten. In 1997 nam U deel aan de viering van de vijftigste verjaardag van het Marshall-plan en vorig jaar bracht U een officieel bezoek aan Nederland. Onze boeiende gesprekken bij die gelegenheden hebben onze wens ook spoedig Uw land te bezoeken, versterkt. Wij zijn U dankbaar dat U ons thans in staat stelt met Bulgarije kennis te maken en wij zijn blij nu Úw gast te mogen zijn.
Uw land - en Uw volk - zien terug op een lange geschiedenis. Daarin valt vooral op dat ondanks herhaalde invallen van vijandige volken en bezettingen door vreemde machten de Bulgaarse eigenheid en cultuur door de eeuwen heen bewaard is gebleven. Dit is geen vanzelfsprekend proces geweest, maar het gevolg van het zelfbewustzijn en de inspanningen van de Bulgaren zelf, trots als zij altijd waren op het eigen land en een groots verleden. De vele monumenten en historische gebouwen in Bulgaarse steden leggen getuigenis af van dit rijke verleden. Zij zijn bovendien een van de redenen waarom Bulgarije ieder jaar talloze buitenlanders aantrekt, waaronder duizenden Nederlanders. Wat bezoekers uit Nederland betreft, beseffen mijn man en ik dat wij zeker niet tot de voorhoede behoren!
Ook in het recente verleden heeft Bulgarije een lange periode van oppressie moeten verduren. Thans lijkt Uw land zich, met zijn traditionele veerkracht, daarvan voortvarend te herstellen. Men is er zich in West-Europa van bewust dat de moeilijkheden die zich hierbij voordoen, niet gering zijn. De erfenis van de communistische periode weegt zwaar en de recente politieke gebeurtenissen in de regio hebben het economisch herstel aanzienlijk belemmerd. Het is vooral het Bulgaarse volk zelf dat hiervan de lasten heeft moeten dragen. Des te verheugender is het dat Uw regering in het moeilijke proces van economische ontwikkeling de opwaartse lijn heeft hervonden en de moed heeft gehad ingrijpende maatregelen te nemen en vergaande hervormingen door te voeren. Voor haar streven naar versnelde modernisering van de economie krijgt zij in het land thans brede steun. De landen van West-Europa zullen bereid moeten zijn Bulgarije bij het vervullen van deze zware taak bij te staan. Ons land hoopt daaraan een wezenlijke bijdrage te kunnen leveren.
Ons werelddeel kent een bewogen geschiedenis. Dit geldt in nog sterkere mate voor het deel van Europa waartoe Bulgarije behoort. De tegenstellingen die hier in het verleden zijn ontstaan, zijn nog niet overwonnen. Zij hebben de laatste jaren tot ernstige gewapende conflicten geleid, niet ver van de grenzen van uw land. Bulgarije, dat zelf zoveel heeft meegemaakt, is zich vanaf het begin bewust geweest van de gevaren van deze voortdurende conflicten voor de vrede in Europa als geheel. Uw land heeft in deze periode zijn verantwoordelijkheid niet geschuwd en zich bewust ontwikkeld tot een stabiele - en stabiliserende - factor in de regio. De prioriteit die Uw regering geeft aan goede contacten met de buurlanden en de actieve deelneming van Uw land aan regionale samenwerkingsverbanden, getuigen hiervan. Bulgarije is bovendien de drijvende kracht achter de trilaterale bijeenkomsten die regelmatig met verschillende van zijn buurlanden plaatshebben. Het heeft zijn streven naar stabiliteit in de regio ook kracht bijgezet met zijn bijdrage aan het NAVO-optreden in Kosovo. Met dit alles speelt Bulgarije, in weerwil van de eigen moeilijkheden, een belangrijke en constructieve rol waarvoor grote waardering bestaat.
<<< In de hernieuwde belangstelling die in West-Europa voor Bulgarije is gegroeid, heeft de cultuur een belangrijk aandeel gehad. Ook in de periodes van verwijdering bleef immers het besef bestaan dat Bulgarije door de eeuwen heen mede drager is geweest van het Europese culturele erfgoed en een belangrijke rol heeft gespeeld bij het bewaren en behoud daarvan. Uw kerken en kathedralen herinneren aan de voortdurende beleving van religie, geschiedenis en beeldende kunst. Een van Uw nationale bedevaartsoorden heeft een plaats gekregen op de monumentenlijst van de Unesco. Uw eeuwenoude alfabet is door verschillende andere landen geleend en nooit meer teruggeven. Naoorlogse opgravingen in de Thracische laagvlakte hebben in een rijkdom van vondsten uit lang vervlogen tijden de wortels van de Bulgaarse beschaving blootgelegd. Als gevolg van het streven Uw nationale rijkdommen met andere landen te delen, hebben in de afgelopen jaren zeer velen kunnen kennismaken met de diverse aspecten van de Bulgaarse cultuur. Dit geldt ook voor Nederland, waar men dankzij veelvuldige uitwisselingen en contacten vertrouwd is geraakt - als ik even de naam van een van Uw koren mag lenen - met "Le mystère de la voix Bulgare".
Op sommige punten vullen Bulgarije en Nederland elkaar aan. Uw land is voor Europa een venster op het Zuid-Oosten, zoals ons land een venster is op het Noord-Westen. In onze beide landen spelen transport en doorvoer een grote rol. Bulgarije toont de wereld hoe rozen er uit kunnen zien, zoals Nederland een reputatie voor tulpen heeft gekregen. Uitwisselingen tussen onze landen brengen voorts Bulgaren en Nederlanders van velerlei achtergronden bijeen, dansers om van elkaar te leren en archeologen om steeds dieper door te dringen in de geheimen van het verleden. De stedenbanden tussen Burgas en Rotterdam en tussen Varna en Dordrecht vormen een heel eigen bron van manifestaties en evenementen, met name op cultureel terrein. Het zijn slechts enkele, maar zeker sprekende voorbeelden van ontmoetingen tussen onze burgers en van activiteiten en belangstellingen die onze landen gemeen hebben. Ook op officieel niveau worden de contacten steeds nauwer. Juist ten tijde van dit staatsbezoek hebben onze Ministers overeenkomsten ondertekend over het stimuleren en beschermen van wederzijdse investeringen en over samenwerking tussen onze strijdkrachten bij de vredesoperaties in Kosovo.
Mijnheer de President,
De pelgrimstocht van de Bulgaren is lang geleden begonnen. Reeds in de tiende eeuw van onze jaartelling, schrijft de Britse historicus Gibbon, "Bulgaria took its rank among the civilized countries in Europe". We leven nu duizend jaar later. Uw land wil deze historische plaats behouden, maar nu in een Europa dat zich heeft verbonden tot een uniek proces van eenwording en reeds ver op die weg is voortgeschreden. Gaarne spreek ik de hoop uit dat het niet lang zal duren tot Bulgarije als Europees partner ook in die Unie zijn plaats zal hebben ingenomen.
Ik nodig alle aanwezigen uit met mij het glas te heffen op de gezondheid van U, Mijnheer de President, op die van Mevrouw Stoyanova, en op de gelukkige voortzetting van de historische banden tussen het Bulgaarse en het Nederlandse volk.