Podcast 'Door de ogen van de Koning' - aflevering 1

PODCAST DOOR DE OGEN VAN DE KONING – AFLEVERING 1
2013 – Inhuldiging: ‘Wie denk je wel dat je bent dat je dit mag doen?’

EDWIN EVERS
Het is precies tien jaar geleden dat Koning Willem-Alexander werd ingehuldigd. Van Prins van Oranje werd hij op 30 april 2013 Koning. Hoe beleefde hij die periode van toen tot nu? In tien afleveringen blikken we terug op tien jaar Koningschap, vanuit zijn werkkamer in Paleis Huis ten Bosch. Ik ben Edwin Evers en je luistert naar de podcast Door de ogen van de Koning. 

EDWIN EVERS
Majesteit, we zijn begonnen. 

KONING WILLEM-ALEXANDER
Spannend. 

EDWIN EVERS
Fantastisch dat ik hier mag zijn. We zijn in uw werkkamer hier. Prachtige werkkamer overigens. Lang geleden dat wij elkaar gesproken hebben.

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Zeker, tijden de Olympische Spelen, tijdens de radio-uitzendingen, kwamen we elkaar één keer per twee jaar tegen. 

EDWIN EVERS
Weet u het nog wanneer de laatste keer was eigenlijk? 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Het was in Vancouver, vlak na de foute wissel van Kramer op de tien kilometer. 

EDWIN EVERS
U zat in het stadion, ik ook. En ik dacht: ik moet een uur daarna, toen nog, de Kroonprins interviewen. Hoe gaan we dit doen? Want u bent een sportfanaat. Ik denk dit wordt een drama. Die heeft er natuurlijk helemaal geen zin. 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Ik had nog niet de nacht slecht geslapen toen ik met u sprak. Dus de volgende dag was het interview erger geweest denk ik. Want een nacht niet slapen na zo’n wissel was voor het interview nog slechter geweest.

EDWIN EVERS
En hoe is dat vandaag? 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Vandaag gaat het heel goed. 

EDWIN EVERS
Topfit? 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Topfit, helemaal klaar om te beginnen aan dit interessante avontuur.

EDWIN EVERS
Een podcast. Ik vond dat echt meteen leuk want het is, voor mij voelt dat natuurlijk een beetje als radio. U heeft ook de nodige ervaring met radio. En het is natuurlijk een mooi nieuw medium dat erg populair is op dit moment. Heeft u zelf de podcast al ontdekt eigenlijk? 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Nee, eerlijk gezegd heb ik de podcast nog niet ontdekt. En het verbaast me ook ontzettend dat het zo’n succesvolle formule is. In de tijd dat alles snel, snel, snel moet gaan, Twitter 280 tekens, vroeger nog 140, daar moet je alles in doen, en als je meer dan dat had te zeggen werd er niet meer geluisterd. En toch is de podcast... Het neemt tijd, langzaam, mensen luisteren ernaar. Het is een heel populair medium. Ja en ik denk dat het een goed medium is ook om te reflecteren op tien jaar Koningschap. 

EDWIN EVERS
Ja, en dat gaan we per jaar doen. We beginnen zo meteen in 2013. Ik heb natuurlijk de nodige instructies meegekregen. We gaan het over het Koningschap hebben. Uw Koningschap. Tien jaar lang de Koning. 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
U bent toch niet iemand die echt de instructies helemaal... 

EDWIN EVERS
Maar ik wilde even de piketpalen slaan. 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Ja, maar u bent toch niet iemand die alle instructies meteen overneemt. 

EDWIN EVERS
Zal ik de iPad gewoon wegleggen nu? Nee, want niet te veel privé werd er gezegd. 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Nou, dat mag wel.

EDWIN EVERS
Maar u antwoordt niet. 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Ik zal ook wel antwoorden, maar ik denk dat dit echt, ja, 2023 staat echt in het teken van tien jaar Koningschap. En ik heb ook voor mijn vijftigste verjaardag een lang interview met Wilfried de Jong gegeven. 

EDWIN EVERS
Mooi interview.

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Dat was een heel persoonlijk interview, dat was privé. En dat ging echt over vijftig jaar van mijn leven. En dit gaat over tien jaar Koningschap. Daarom, ja, soms moet je toch wel die dingen kunnen scheiden. 

EDWIN EVERS 
Maar de vraag is, zijn die dingen te scheiden? 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Die dingen zijn niet te scheiden. 

EDWIN EVERS
Nee, hè? Nee. 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Nou, ik ga proberen het wel te scheiden tijdens deze podcast. 

EDWIN EVERS
Dat vind ik dus heel jammer.

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Nee hoor, nee. Ik ga me niet inhouden wat dat betreft. Nee. Maar ik ga me echt wel focussen op tien jaar Koningschap. Want dat is ook de reden waarom we deze podcast opnemen. 

EDWIN EVERS
Ja. We gaan zo in op die jaren. We beginnen met 2013. U bent tien jaar Koning. Als u nou die tien jaar eens zou moeten samenvatten in een paar woorden. Wat zijn dan de woorden die u te binnen schieten? 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Nou, allereerst dat het als gisteren was. Het is zo ontzettend snel voorbij gegaan. En er is zo ontzettend veel gebeurd in de afgelopen tien jaar. In Nederland, in de familie. Ook in Europa en in de wereld. Je denkt dat het allemaal rustig voortkabbelt, als je de kans krijgt om deze unieke functie te gaan vervullen. Maar er is zoveel veranderd in de tussentijd. En Nederland is ook zo veranderd. Dat het eigenlijk bijna niet te bevatten is dat het alweer tien jaar geleden is. Zo snel is het gegaan. 

EDWIN EVERS
Waarin is Nederland het meest veranderd, denkt u?

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Nou, Nederland kwam natuurlijk uit een hele zware economisch financiële crisis op dat moment. En dacht eindelijk weer op de weg terug te zijn in 2013. Had nooit van het woord pandemie gehoord. Behalve dan natuurlijk een paar mensen in de ziekenhuizen en virologen. Die tegenwoordig onze nationale experts allemaal zijn. Alle crises die we tegengekomen zijn. Maar aan de andere kant toch altijd weer weerbaar samen proberen eruit te komen. En samen proberen oplossingen te zoeken. Er is natuurlijk ook een vertrouwenscrisis bijgekomen. Het vertrouwen in de instituties is omlaag gegaan. Inclusief in de monarchie. En daar moeten we ook samen aan werken. Dat is ook iets wat over de afgelopen tien jaar gebeurd is. Ik zou zeggen: als het vertrouwen in de monarchie niet omlaag was gegaan, terwijl dat voor andere instituties wel omlaag was gegaan, dan zouden de opiniepeilingen, bijvoorbeeld van mij, niet kloppen. Dit is natuurlijk, het geheel in het vertrouwen is omlaag gegaan, het geheel moet ook weer werken om het vertrouwen terug te krijgen. En daar werken we ook met z'n allen aan. Dat is ook heel belangrijk denk ik. 

EDWIN EVERS
Hoe we dat gaan doen, daar hebben we de komende afleveringen nog wel de tijd voor om daar over te praten. Ik hoorde u overigens in het mooie interview met Wilfried nog zeggen, u werd toen vijftig en u zei toen wat gemiddeld alle mensen die vijftig worden zeggen: vijftig is het nieuwe dertig. Maar als ik nou zo zie wat er de afgelopen tien jaar is gebeurd. Dan is dat iets waar je bijna twintig jaar ouder van wordt. Hoe voelt u dat? 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Persoonlijk voel ik dat niet zo. Nee, nee, nee. Vijftig blijft het nieuwe dertig. Ik ben nog steeds net dertig voor mijn gevoel. 

EDWIN EVERS
Ja? 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Ja hoor. 

EDWIN EVERS
Goed, we gaan luisteren naar wat fragmenten die het jaar 2013 tekenen. 

VOICE-OVER
2013 start met de abdicatie van Koningin Beatrix. En Willem-Alexander wordt op 30 april ingehuldigd als Koning. Op 25 december gaf hij zijn eerste kersttoespraak. Ondertussen trad ook de paus af en ging het Rijksmuseum eindelijk weer open na een jarenlange verbouwing. Boston wordt opgeschrikt door een gewelddadige aanslag tijdens de marathon. En de wereld maakt kennis met klokkenluider Edward Snowden. Zowel India als de Filippijnen hebben te maken met desastreuze overstromingen. In 2013 verkeerde Nederland nog altijd in een economische crisis. En we verbaasden ons massaal over het woord van het jaar, dat inmiddels niet meer weg te denken is uit onze taal: selfie.

EDWIN EVERS
Dit waren wat feiten uit 2013. Wat pikt u hier nou zo uit? Waarvan u denkt: nou…

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Nou ja, ik begin allereerst natuurlijk met de aankondiging van de abdicatie in januari. Dat was denk ik voor heel weinig mensen geen verrassing. Voor het grootste gedeelte van Nederland wel een verrassing. We waren net op staatsbezoek geweest met mijn moeder mee in Brunei en Singapore. En komen terug en de maandag daarna in een keer die aankondiging. Terwijl de meereizende media op dat moment zeiden van nou, deze Koningin zit nog zo goed in haar vel, dat duurt nog heel lang voordat die dat aan gaat kondigen. Dus dat was op zich heel mooi dat het toch gelukt is om het echt geheim te houden. 

EDWIN EVERS
Ja, want u wist het natuurlijk al een tijdje?

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Ik wist het al bijna anderhalf jaar ervoor. 

EDWIN EVERS
Zo lang al? Hoe houd je zoiets stil? Want er moet natuurlijk van alles geregeld worden. 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Dat kan dus. Ja, er moet van alles geregeld worden. Maar tot één maand van tevoren wisten maar drie mensen het. Mijn moeder, mijn vrouw en ik. 

EDWIN EVERS
Zo klein is dat kringetje. 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Ja, zo klein is dat kringetje. En daarna moeten meer mensen ervan weten. Maar uiteindelijk is het natuurlijk heel goed stilgehouden. Maar het mooie van die periode was... Ja, toen natuurlijk, onder hoge druk moet binnen drie maanden de inhuldiging voorbereid worden, 30 april in Amsterdam. Ik vind het heerlijk om onder hoge druk te organiseren. Vind ik prachtig. Die maanden ernaar toe gaan, daartoe werkend... Een hele mooie herinnering die ik daaraan heb is mijn contact met burgemeester Eberhard van der Laan. En daar is onze vriendschap toen ook ontstaan. Het was heel duidelijk dat we ieder aan het uiteinde zaten van de informatieketen. Dus als ik wat zei, dan ging het over zoveel schijven. En dan kwam het uiteindelijk bij Van der Laan terecht. En die dacht van, nou, is die jongen gek geworden? Of er klopt iets niet.

EDWIN EVERS
Want?

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Want als het natuurlijk over zoveel schijven gaat, het Chinese fluisteren, iedereen zegt net iets anders. Dus hij hoorde iets totaal anders dan wat ik oorspronkelijk had gezegd. En omgekeerd ook. En op een gegeven moment, na twee weken, kwamen we erachter... dit gaat niet goed. Dus toen hebben we even telefoonnummers uitgewisseld en we zeiden, oké, als een van ons iets hoort van de ander, dat je denkt: nou, dit kan echt niet, bel dan gewoon even. In plaats van dat je dat de keten weer instuurt en zegt van: dit kan niet. Korte lijnen houden. En dat werkte fantastisch. 

EDWIN EVERS
Waarom was het dat moment?  

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Van de inhuldiging zelf? De inhuldiging zelf was natuurlijk een prachtige dag. Hele bijzondere sfeer ook. Ik weet me nog één moment heel goed te herinneren. Toen stond ik daar, het Wilhelmus werd gezongen in de Nieuwe Kerk. En ik had een beetje een soort van out of body experience. Alsof ik boven mezelf aan het zweven was. Wat ben jij in hemelsnaam aan het doen? Wie denk je wel niet dat je bent? Ik zag mezelf daar staan beneden. En eigenlijk vond ik het wel mooi. Want eigenlijk gewoon… Dat vraag ik mezelf elke dag af: wie denk je wel dat je bent dat je dit mag doen? 

EDWIN EVERS
En? Wat is het antwoord? 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
En dat moet je toch iedere keer voor jezelf weer beantwoorden. Elke dag weer. Waarom het… Ja, dat je zoiets prachtigs mag doen. Koning zijn van dit mooie land. Dus ik vind dat gewoon heel nuttig is om gewoon elke dag even af te vragen van waarom mag je dit eigenlijk doen? En dat geeft je toch een extra boost om gewoon je extra in te zetten.

EDWIN EVERS
Ja, elk Koningschap - en zeker dat van u - krijgt ook vorm in de ogen van anderen. Wat zij zagen is onderdeel van het verhaal van afgelopen decennium. En daarom vragen we elke aflevering naar een blik van buiten af, verwoord in een voice memo. En deze week komt die blik van buiten van André Kuipers. Bekend als de tweede en voorlopig laatste Nederlandse ruimtevaarder. Hij speelde als heraut ook zelf een rol tijdens de inhuldiging. Wat zag hij die dag? 

ANDRÉ KUIPERS
Majesteit, dit is André Kuipers. En als astronaut kan ik vertellen dat de inhuldiging misschien nog wel spannender was dan een lancering. Je wilt geen fouten maken. De hele wereld kijkt mee. En als je daar dan de hele tijd stil moet staan met de staf van de wapenkoning in de hand dan wordt het op een gegeven moment zwaar. En dan komt het spannende moment dat je voordat de staf door vermoeidheid in de arm valt, moet gaan verplaatsen naar de andere arm. En dat doe je dan heel voorzichtig want hij mag natuurlijk niet vallen tijdens een ceremonie. Dus dat was een heel spannend moment. En waarvan ik me afvroeg, gaat dat wel goed? En mijn vraag is: heeft u zelf ook zo'n moment meegemaakt tijdens de inhuldiging?

EDWIN EVERS
Nou, had u zo'n moment? 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Had ik zo'n moment? Nou, ik heb me natuurlijk heel goed voorbereid op mijn toespraak destijds. En dus daar maakte ik me absoluut geen zorgen over. Nee, we hadden het zo goed doorgenomen eigenlijk de hele inhuldiging. Ik heb die dag geen enkele moment gehad dat ik voelde oei, als dit maar goed gaat. 

EDWIN EVERS
Nee?

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Nee, nee.

EDWIN EVERS
Heerlijk. 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Nee, eigenlijk geen enkel moment waar ik het gevoel had van hier kan het fout gaan. 

EDWIN EVERS
Was toch wat jaartjes voorbereid. 

KONING WILLEM-ALEXANDER   
Ja, maar dat is het moment dat je weet dat komen gaat. 

EDWIN EVERS
Om nog eens een groot liedjesschrijver te quoten. 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
En ja, na 46 jaar voorbereiding…

EDWIN EVERS
Genoeg tijd gehad om te oefenen. 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Genoeg tijd gehad om voor te bereiden, denk ik, ja. 

EDWIN EVERS
Maar wat is een heraut?

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Dat is één van de functies van de begeleiders bij de inhuldiging. En ik had dus... Op de inhuldiging was André Kuipers. Ik had René Jones gevraagd. Ik had generaal Van Uhm gevraagd vanuit de militaire kant. We zaten natuurlijk midden in de Afghanistan-missies op dat moment. En Ankie van Grunsven, op dat moment degene met de meeste olympische medailles in Nederland. Dus die vier had ik, dat is een persoonlijke invulling die je op dat moment ook kan geven. Die je een waardering kan geven aan een functie. En daarnaast Robert Dijkgraaf ook nog. Als damschreeuwer, zoals hij zichzelf noemde. Die mocht aankondigen dat de Koning ingehuldigd was. Dus… En vanwege het belang van de wetenschap. 

EDWIN EVERS
Hoe vaak zet u het Koningslied nog op? Nou, u moet er wel heel erg lang over nadenken.

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Hoe vaak zet ik het op of hoe vaak heb ik het opgezet? 

EDWIN EVERS
Laten we met die laatste beginnen. 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Ja, ik heb het nog een paar keer gehoord. Maar ik heb het zelf niet op… 

EDWIN EVERS
U kunt het niet zo fluiten, zeg maar?

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Nee, nee.  

EDWIN EVERS
Maar er was wel veel gedoe om te doen, hè? 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Ja, maar ik vind het heel erg zielig voor degene die daar... Ewbank heeft met de beste bedoelingen... is hij gevraagd om dit te doen.  

EDWIN EVERS
En het is één van onze allerbeste liedjesschrijvers hè?

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Het is één van onze allerbeste liedjesschrijvers. Hij heeft een fantastisch repertoire. Het idee was natuurlijk wel goed van het Nationaal Comité. Van: vraag aan iedereen om input voor een lied en maak daar wat van. Het idee was fantastisch. Zeker om samen te werken op zo'n moment van samenbinding. En dat zo'n lied dan zo'n splijtzwam wordt, onterecht naar degene die daarmee bezig zijn geweest. 

EDWIN EVERS
Ja, het is wel weer een beetje typisch Nederlands. Dat iedereen er weer wat van vindt, natuurlijk.

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Dat is zeker waar. 

EDWIN EVERS
Uw moeder was 33 jaar Koningin. Ik heb even uitgerekend, dan bent u 79, Amalia 42. Die is dan precies de leeftijd die uw moeder had toen ze aantrad. Denkt u daar al eens over na? 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Nee, daar denk ik niet over na want…

EDWIN EVERS
Regeren is vooruitzien, toch?

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Regeren is vooruitzien. Maar er zijn een heleboel factoren die meespelen. En ik weet niet wat er met mijn gezondheid gebeurt, wat er met… Je weet het gewoon niet. Dus daar wil ik... Over deze dingen wil ik ook echt niet nadenken. Ik gun Amalia natuurlijk een hele goede en lange voorbereidingstijd. Ook tijd voor zichzelf. Tijd om een eigen gezin te stichten. Of wat ze ook maar wil doen. En zich goed voor te bereiden op haar toekomst. En dan zullen we ook, net zoals met mijn moeder in gezamenlijk overleg uiteindelijk wel weer een datum beslissen. Maar het is echt in gezamenlijk overleg tussen Amalia en mij. En dat is in de verre toekomst. 

EDWIN EVERS
En over de voorbereiding van Amalia en over de voorbereiding die u gehad heeft, daar gaan we later in de volgende uitzendingen nog uitgebreid over praten.
Wat was er anders? Want de ene dag was u nog de Kroonprins. En de volgende dag: u wordt wakker en u bent ineens Koning. 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Nou, allereerst komt er dan de eerste dag een koffertje langs met stukken die je moet tekenen. En dat houdt niet meer op. Wat er ook heel erg veranderde: Ik ben altijd iemand geweest vroeger van, nou ja, gooi het in de groep, test het en laat mensen vooral kijken of… het afschieten waarom het niet kan, een idee. En dat deed ik ook binnen de eigen organisatie toen mijn moeder Koningin was. En dan liet je gewoon iets vallen en dan liet je er mensen op schieten om te kijken waarom het niet kon. En dan deed je het wel of niet. Maar goed, en in één keer zag ik dat mensen precies dat deden wat ik zei. Toen dacht ik, sorry, jullie kennen me toch? Je weet toch dat ik iemand ben die gewoon af en toe iets zegt om te kijken, schiet erop en vuur het af. Ja, maar nu is het een nieuwe situatie. Nu bent u de baas, tussen aanhalingstekens. Dus daar moest ik zelf wel heel even aan wennen. Dat het ook meteen uitgevoerd werd als je iets zei, in de organisatie. 

EDWIN EVERS
Dat lijkt me echt heerlijk. 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Nee, want als je niet verwacht dat het gebeurt, als je verwacht dat je eerst eventjes… dat het eigenlijk eerst van alle kanten afgeschoten en neergesabeld wordt... Het gaat om hele kleine dingen. Het gaat niet om grote dingen, maar gewoon kleine dingen. 

EDWIN EVERS
En ineens werd het geregeld.

KONING WILLEM-ALEXANDER 
En ineens werd het geregeld. Dat was helemaal niet de bedoeling dat het meteen geregeld werd. Ik wilde eerst eventjes… 

EDWIN EVERS
Heeft u dat alleen in het werk of is dat thuis ook? 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Nee, thuis zeker niet. Nee, natuurlijk niet. Daar is niks veranderd. 

EDWIN EVERS
Nee, nog steeds niks te vertellen? 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Nee, ik heb nog steeds een hele goede samenwerking en een hele goede overlegstructuur met mijn dames thuis. Dat is geen enkel probleem. 

EDWIN EVERS
Vier dames. 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Ja, fantastisch. Een groot feest. 

EDWIN EVERS
Ja? 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Ja. En natuurlijk ook ineens een organisatie van ruim 250 FTE. Meer dan 300 mensen die er werken. Dan heb je veel lief en leed. Jubilea, geboortes, overlijdens, ziektes. Nooit bij stilgestaan. Dat je dat allemaal er extra bij krijgt natuurlijk. Dat je voor je organisatie al die lief en leed dingen ook moet behandelen.

EDWIN EVERS
Want dat doet u ook? Die persoonlijke betrokkenheid is groot. 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Ja, kaartjes schrijven voor als er iets is, bloemen. Nou ja, als er geboortes zijn, overlijdens, van alles en nog wat, jubilea. En we hebben een hele, dat is het unieke van Dienst Koninklijk Huis, een hele trouwe organisatie waar heel veel mensen 25, 35 jaar werken. Dus die jubilea zijn er veel. 

EDWIN EVERS
U zegt: ik werd Koning en ineens werden dingen geregeld. Want ja, u bent de baas. Is het dan juist ook heel belangrijk om goede mensen om u heen te hebben die ook eens een keer zeggen: majesteit, sorry, maar dit is echt onzin.

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Nee, nee, maar kijk, serieus, dat gebeurt ook wel hoor. 

EDWIN EVERS
Ja, gebeurt dat? 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Ja, gebeurt wel. Absoluut, absoluut. En daar dring ik ook echt op aan. En ook bij kennismakingen en sollicitatiegesprekken zeg ik van, kunt u dat? Want als je dat niet kan, dan hoef je hier niet te werken. 

EDWIN EVERS
Nee. 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Want er werken niet heel veel mensen bij ons. Dus als je mensen hebt die dat niet kunnen, dan ja, dan…

EDWIN EVERS
Dus een beetje tegenspraak moet kunnen, ja. 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Absoluut. Nee, niet moet kunnen, is nodig. 

EDWIN EVERS
Is nodig, ja. Wat wilde u met het Koningschap? U wilde daar natuurlijk een eigen invulling aan geven. 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Nou, er zijn dus de drie kernbegrippen in het Koningschap die voor mij ontzettend belangrijk zijn. Maar die waren natuurlijk ook als Kroonpins al erg belangrijk. Dat is samenbindend zijn, vertegenwoordigend en aanmoedigend. Samenbinden in Nederland van verschillende groepen bij elkaar proberen te brengen. En zeker in een polariserende maatschappij is dat een steeds belangrijker deel van de functie. Vertegenwoordigend, zowel mensen uit het land proberen te vertegenwoordigen naar Den Haag toe, maar ook Nederland vertegenwoordigen in het buitenland. Ik spreek natuurlijk heel veel mensen ook in de provincie, in de regio’s, die het gevoel hebben geen stem te hebben hier in Den Haag. En die probeer ik hun gevoelens wel hier ook op de juiste plekken te vertegenwoordigen.

EDWIN EVERS
Dat lijkt de laatste tijd erger geworden te zijn, hè? 

KONING WILLEM-ALEXANDER 
De polarisatie en de afstand tussen de regio en de Randstad wordt steeds groter. Maar ja, zoals ik ook in mijn kersttoespraak heb gezet, het concept Randstad bestaat niet zonder regio. En regio bestaat niet zonder Randstad. Je hebt elkaar nodig, broodnodig zelfs. En ik heb een groot zwak voor het platteland. 

EDWIN EVERS
Ja, ik herken dat wel iets. U ging meteen het land in, provincies, Caribisch gebied, buurlanden. Belangrijk?

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Heel belangrijk. En om te beginnen met de provincies: Nederland is natuurlijk opgebouwd uit provincies. De bestuurslaag provincie wordt vaak als het ondergeschoven kindje gezien. Maar ik denk dat historisch, Nederland was natuurlijk de republiek van zeven provinciën. En daarna, de provincie is een hele belangrijke eenheid in onze geschiedenis. En om dus ook weer her-kennis te maken met het land in een nieuwe positie als Koning, erg belangrijk om dat op provinciaal niveau te beginnen. En dat is ook mijn liefde voor de provincies en de regio komt ook inderdaad ook daar vandaan. Dus heel belangrijk. Ook het Caribisch gebied. Ik heb heel een zwak voor het Caribisch deel van Nederland. En ik ben daarom ook erg blij dat we daar direct naartoe konden gaan. Om daar ook de inhuldiging nog even te her-vieren , zeg maar. En natuurlijk ook de buurlanden meteen te bezoeken. Korte bezoekjes. Als je moet wachten tot je volledige staatsbezoeken van drie dagen overal af kan leggen, dan ben je veel te lang bezig. Dus ik dacht het eerste maar heel snel korte bezoeken overal en daarna de formele staatsbezoeken op te pikken.

EDWIN EVERS
Ja, niet iedereen heeft even scherp in de gaten wat de Koning eigenlijk doet. Ja, wat zijn de taken die hij uitvoert en hoe ziet zijn werkdag er nou uit? En wij dachten, omdat kinderen er zo goed in zijn om alles zich hardop af te vragen, wat ze nog niet weten, hebben we iemand bereid gevonden om daar het woord over te voeren. Dat is Muck, die volgens mij zelf ook graag Koning zou willen worden. Hij gaat u vragen naar uw taken de komende weken. En deze keer wil hij graag weten wat nou precies de rol van de Koning is in een land met een minister-president. 

MUCK
Hallo, hallo. Doet ie het? Hé Edwin en de Koning. Ik denk dat ik ooit Koning wil worden. Dan ben ik de baas van Nederland. Alleen mijn vader zegt dat Mark Rutte de baas is. U bent toch de baas van Rutte?

KONING WILLEM-ALEXANDER 
Ik weet zeker dat ongeveer 17,5 miljoen mensen hetzelfde denken als jij. Maar de echte baas van Nederland zijn de Nederlanders zelf. Vertegenwoordigd in het parlement, door de volksvertegenwoordiging die elke vier jaar gekozen worden. Maar ja, we hebben het dan zo geregeld, je kan niet met bijna 18 miljoen mensen samen de baas zijn. Dus daarom kies je mensen om jou te vertegenwoordigen. En uiteindelijk bepalen die de wet en de grondwet. Waarop ook mijn positie gebaseerd is. Het lijkt alsof je de baas bent. Maar uiteindelijk ben je dat niet. En ik ben blij dat ik dat niet ben. Ik ben blij dat we in een situatie zijn als Nederland. Je mag het land dienen, je mag Nederland dienen, maar de baas blijft de Nederlander zelf. 

EDWIN EVERS
De term ministeriële verantwoordelijkheid valt regelmatig. Wat betekent die eigenlijk? 

KONING WILLEM-ALEXANDER
Wat het eigenlijk betekent is dat de minister moet kunnen verantwoorden in de Kamer, naar buiten toe. Ik spreek dus niet namens de regering op dat moment. Ik spreek ook geen regeringsbeleid uit of kabinetsbeleid uit. Maar het moet niet tegenstrijdig zijn. Het moet verdedigbaar zijn wat ik zeg of wat ik doe. Dat betekent niet dat dat het beleid van het kabinet hoeft te zijn. 

EDWIN EVERS
Nee. 

KONING WILLEM-ALEXANDER
Want anders ben je een trekpop van het kabinet. Dat ben je dus beslist niet. Maar het moet niet dus tegenstrijdig zijn of zo controversieel dat het echt schadelijk kan zijn. 

EDWIN EVERS
Maar even om het heel simpel te zeggen. U moet wel oppassen wat u zegt? 

KONING WILLEM-ALEXANDER
Maar dat moet iedereen toch? 

EDWIN EVERS
Dat moet iedereen. Dat zou iedereen althans, dat zou iedereen moeten doen. 

KONING WILLEM-ALEXANDER
Dat zou het leven… Nederland zou er een stuk mooier uitzien als iedereen dat deed. 

EDWIN EVERS
Ja? Vindt u Nederland een meningenfabriek geworden? 

KONING WILLEM-ALEXANDER
Nou ja, misschien zou je dat wel zo kunnen omschrijven. Maar uiteindelijk als je even nadenkt is wel spreken zilver, zwijgen is goud. 

EDWIN EVERS
Ja, maar dat is wel ook echt veranderd hè in de Nederlandse… Dat heeft allerlei oorzaken. Social media speelt daar natuurlijk een grote rol in. 

KONING WILLEM-ALEXANDER
Profileringsdrang, proberen… Allerlei manieren je moeten proberen naar voren te trekken. 

EDWIN EVERS
Hoe zou dat komen dat dat zo veranderd is? 

KONING WILLEM-ALEXANDER
Er zijn natuurlijk een heleboel verschillende redenen voor. En er zijn ook een heleboel experts die dat eindeloos uitgeplozen hebben. Dus ik kan ze wel napraten. Maar het feit is dat het zo is. En daar moeten we mee leren omgaan. 

EDWIN EVERS
Vindt u het wel eens lastig of belemmerend dat u eigenlijk niet vrijuit kan spreken? 

KONING WILLEM-ALEXANDER
Kijk, soms is het misschien lastig. Maar het is ook een bescherming, voor jezelf misschien. Aan de andere kant zijn er een heleboel mensen die niet alles zomaar kunnen zeggen, straffeloos. Vrijheid van meningsuiting geeft ook een verantwoordelijkheid. Een heleboel mensen kunnen niet zomaar alles zeggen. Het is niet zo dat ik de enige ben die daarin beperkt is. En ik kan heel veel zeggen in dit land, ik kan heel veel doen. 

EDWIN EVERS
U ervaart geen belemmering?

KONING WILLEM-ALEXANDER
Ik ervaar geen belemmering, nee absoluut niet. Ik heb een hele goeie samenwerking met de minister-president, met de verschillende vakministers. 

EDWIN EVERS
Ik wil u bedanken voor aflevering één. Dit was 2013. Er is waarschijnlijk nog veel meer gebeurd, maar er komen ook nog heel veel jaren aan. En daar wil ik graag de volgende aflevering met u over spreken. 

KONING WILLEM-ALEXANDER
Ik kijk ernaar uit. 

EDWIN EVERS
Ik ook.